Πόσο κοινωνικά ευφυείς είστε;

Της Χαράς Ζήκα
Χημικού, MSc,
Δρ Φαρμακευτικής

Ως κοινωνική νοημοσύνη ορίζεται «η ικανότητα να καταλαβαίνει κανείς και να διαχειρίζεται άνδρες και γυναίκες, αγόρια και κορίτσια και να δρα σοφά στις ανθρώπινες σχέσεις» (Edward Thorndike, 1920). Διαφοροποιείται από τη συναισθηματική νοημοσύνη, η οποία ορίζεται ως η ικανότητα των ατόμων να αναγνωρίζουν και να διακρίνουν τα δικά τους συναισθήματα και των άλλων. Δηλαδή, η κοινωνική νοημοσύνη του καθενός μας εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασής μας με τους ανθρώπους γύρω μας.
Κάποιοι επιστήμονες αμφισβήτησαν την κοινωνική νοημοσύνη, θεωρώντας την ως γενική ευφυΐα και ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που εφαρμόζονται αποτελεσματικά σε κοινωνικές περιστάσεις. Όλοι όμως ξέρουμε ότι όσοι ξεχωρίζουν κοινωνικά και επαγγελματικά είναι πολύ καλοί συνομιλητές χωρίς να απορρίπτουν τις αντίθετες απόψεις, δείχνουν σεβασμό και ενδιαφέρον για τον άλλον, είναι διακριτικοί, διαχειρίζονται σωστά την εικόνα τους, δημιουργούν θετικές εντυπώσεις και γίνονται συμπαθείς.
Πραγματικά, είναι σημαντικό να κατανοεί κανείς τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις προθέσεις του άλλου και να αντιλαμβάνεται τα μη λεκτικά σήματα. Έχει βρεθεί ότι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση σε σχέση με τους άντρες και μάλιστα όσες έχουν παιδιά αποκωδικοποιούν καλύτερα τα μη λεκτικά σήματα σε σχέση με τις άτεκνες συνομήλικές τους. Η δυσκολία στην αντίληψη αυτών των σιωπηρών μηνυμάτων μπορεί να τορπιλίσει τις προσδοκίες μας τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.
Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι νιώθουν αυτοπεποίθηση σε κάθε κοινωνική περίσταση διότι έχουν την ικανότητα να ελέγχουν την έκφραση των συναισθημάτων, σε αντίθεση με αυτούς που διακατέχονται από μια υπερβολική εκφραστικότητα, χωρίς να έχουν αυτοσυγκράτηση. Επίσης, είναι καλοί ακροατές επιτρέποντας να γίνεται διάλογος και να καθορίζεται η πορεία της συζήτησης από κοινού με τους συνομιλητές τους. Το ευήκοον ους αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ικανών διευθυντών, εκπαιδευτικών και ηγετών και είναι απαραίτητο για έναν επιτυχημένο γάμο. Το άγχος, το συνεχές τρέξιμο και η αυτοαπορρόφηση συρρικνώνουν την προσοχή μας με αποτέλεσμα να μην παρατηρούμε τα συναισθήματα και να μην ακούμε τις ανάγκες του άλλου.
Έχει βρεθεί πως η ακριβής κατανόηση του τι αισθάνεται και τι σκέφτεται ο άλλος απαιτούν την ενεργοποίηση του νεοφλοιού του εγκεφάλου και ιδιαίτερα της προμετωπιαίας περιοχής. Έτσι, ακόμη κι αν κάποιος δεν είναι κοινωνικά ευφυής, είναι δυνατό να βελτιώσει αυτές τις δεξιότητες και να γίνεται όλο και καλύτερος στην ανίχνευση μικροεκφράσεων και μη λεκτικών σημάτων, να αναπτύξει τη συναισθηματική νοημοσύνη του και να εκπαιδεύσει τον εαυτό του ώστε να εμφανίζει πιο ελεγχόμενη αυτοέκφραση. Συνεπώς, η διαπροσωπική αποτελεσματικότητα δεν είναι ένα εκ γενετής χαρακτηριστικό αλλά ένα σύνολο δεξιοτήτων ζωτικής σημασίας για την επιτυχία μας σε πολλούς τομείς.