Πώς οι γονείς να προετοιμάσουν ψυχολογικά το παιδί για την πρώτη μέρα του στο σχολείο

Του Δημήτρη Τσουκάλη,
ψυχολόγου, Κέντρο Κοινότητας Δήμου Βόλου

Συχνά οι γονείς αγχώνονται για το αν το παιδί τους προσαρμοστεί εύκολα ή δύσκολα στις πρώτες μέρες του στο σχολείο. Η αλήθεια είναι πως ένα παιδί που πάει πρώτη μέρα στο νηπιαγωγείο ή στο σχολείο, όταν ο γονιός του δώσει μια καλή προετοιμασία και ο νηπιαγωγός μια ζεστή υποδοχή, το παιδί όσο και να κλάψει δεν παθαίνει απολύτως τίποτα, δεν τραυματίζεται, αλλά προσαρμόζεται φυσιολογικά και μαθαίνει ίσως και το σπουδαιότερο μάθημα της ζωής: Πώς να συνυπάρχει με άλλους ανθρώπους. Δηλαδή πώς να συμμορφώνεται στους κανόνες, πώς να είναι ανεξάρτητο, να βρίσκει φίλους, να διαχειρίζεται συγκρούσεις, να ζητάει βοήθεια (π.χ. του εκπαιδευτικού), να δίνει και να παίρνει αντικείμενα και συναισθήματα, να αγαπά, να μαλώνει και να συγχωρεί, να διεκδικεί, να βάζει όρια, να κερδίζει και να χάνει στο παιχνίδι, να αποχωρίζεται και να ξαναβρίσκει ανθρώπους.
Όταν το παιδί πάει στο σχολείο μπορεί να στενοχωρηθούν οι γονείς και το παιδί στην αρχή που αποχωρίζονται ο ένας τον άλλο, αλλά έπειτα ανακουφίζονται και τα παιδιά και οι γονείς, γιατί η εξαρτητική σχέση γονέα-παιδιού από ένα σημείο και μετά γίνεται αποπνικτική και φέρνει δυσφορία και στο παιδί και στον γονέα. Αφού το παιδί αποχωριστεί τον γονέα για μερικές ώρες, θα του λείψει ο γονέας και αφού τελειώσει το σχολείο, η αγκαλιά του γονέα θα ανακουφίσει όλα τα άγχη, φόβους, νοσταλγία και επιθυμία του παιδιού και θα του δώσει ασφάλεια για τις στιγμές που θα είναι μόνο του. Τότε το παιδί αρχίζει να αποκτάει την ψυχική ανθεκτικότητα, δηλαδή το ξέρει βιωματικά πως μια δυσκολία (π.χ. αποχωρισμός) περνιέται και ξεπερνιέται (με την ανακούφιση της αγκαλιάς του άλλου) και έτσι καταλαβαίνει πως εφόσον ξεπέρασε μια δυσκολία, μπορεί να ξεπερνά και άλλες δυσκολίες στη ζωή του.

Τι είναι καλό να κάνει ο γονέας:
-Να προετοιμάσει το παιδί για το σχολείο με αισιοδοξία, ήρεμη φωνή, λίγα και απλά λόγια. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται μια κατάσταση σύμφωνα με πώς θα την παρουσιάσει ο γονέας. Αν ο γονέας είναι ταραγμένος και φωνάζει, τα παιδιά θα φοβηθούν αυτό που θα τους πει, ακόμα και αν είναι θετικό. Αν όμως μιλήσει χαμηλόφωνα και με ήρεμο τόνο φωνής και αισιοδοξία, το παιδί θα δει θετικά και ήρεμα κάθε κατάσταση (όσο δύσκολη και αν είναι) και δεν θα την φοβηθεί.
-Λίγες μέρες πριν το παιδί πάει στο σχολείο, ο γονέας είναι καλό να μιλάει εισαγωγικά στο παιδί για τι είναι το σχολείο. Για παράδειγμα μπορεί να πει «όλοι οι άνθρωποι, και ο μπαμπάς και η μαμά μάθαμε πολλά ωραία πράγματα και κάναμε πολλούς φίλους όταν πήγαμε στο σχολείο. Το σχολείο είναι ένα μέρος με πολλά παιδιά που παίζουν, κάνουν φίλους και μαθαίνουν καινούργια πράγματα και περνάν πολύ ωραία. Θα πας και εσύ σε λίγο καιρό και ο μπαμπάς και η μαμά θα είναι πολύ χαρούμενοι που θα πηγαίνεις, γιατί και εσύ θα έχεις νέους φίλους να παίζεις. Η δασκάλα θα προσέχει εσένα και όλα τα παιδιά και ό,τι χρειαστείς (τουαλέτα, παιχνίδι, κ.λπ.) θα της το πεις και εκείνη θα σε βοηθήσει». Αυτό να επαναληφθεί και την προηγούμενη ημέρα.
-Μια – δύο ώρες πριν το παιδί πάει στο σχολείο, ο γονέας να πει στο παιδί τι θα γίνει. Για παράδειγμα μπορεί να πει «σήμερα θα πας στο σχολείο, να μάθεις καινούργια όμορφα πράγματα και να κάνεις καινούργιους φίλους. Αν θέλεις οτιδήποτε (τουαλέτα, νερό, βοήθεια κ.λπ.) πες το αμέσως στην κυρία σου και εκείνη θα σε βοηθήσει. Να ακούς την κυρία και να κάνεις ό,τι σου λέει και ό,τι θέλεις (τουαλέτα, νερό κ.ά.) να της το ζητήσεις. Θα πάμε μαζί, θα γνωρίσουμε τα άλλα παιδιά και τη δασκάλα. Μετά εσύ θα μείνεις εκεί και εγώ θα πάω στη δουλειά/σπίτι. Όσο εσύ θα είσαι στο σχολείο, εγώ θα σε σκέφτομαι και θα μου λείπεις. Όταν τελειώσει το σχολείο, θα έρθω να σε πάρω και θα μου πεις πόσο ωραία πέρασες».
-Τη στιγμή που ξεκινάει το σχολείο, είναι καλό ο γονέας να γνωρίσει το παιδί του στη δασκάλα, να του πει παραδείγματος χάριν «αυτή είναι η κυρία τάδε, είναι η δασκάλα που θα σε προσέχει και θα σου μάθει ωραία πράγματα, πρέπει να την ακούς και να κάνεις ό,τι σου λέει, ό,τι χρειαστείς να της το ζητάς». Τότε να παραδώσει το παιδί στη δασκάλα, και να φύγει.

Τι να μην κάνει ο γονέας:
-Να μην προετοιμάσει με φωνές, εντάσεις, απειλές και ταραχές το παιδί, γιατί θα φοβηθεί την κατάσταση και θα κάνει πίσω.
-Να μην περιμένει απέξω από το σχολείο, ούτε να πηγαίνει στα διαλείμματα, γιατί αυτό σαμποτάρει την ψυχική και κοινωνική πρόοδο του παιδιού και το κάνει να έχει πισωγυρίσματα
Για οποιαδήποτε βοήθεια χρειαστούν οι γονείς και τα παιδιά, το Κέντρο Κοινότητας Δήμου Βόλου (γραφείο ψυχολογικής στήριξης οικογένειας – Νεάπολης) παρέχει έως 20 δωρεάν επισκέψεις για ψυχολογική υποστήριξη σε όλα τα παιδιά, τους γονείς και τις οικογένειες πολιτών με οικονομική ευαλωτότητα.
Το Κέντρο Κοινότητας Δήμου Βόλου (ΟΠΣ 6003249) χρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-’27 και εντάσσεται στο πρόγραμμα «Θεσσαλία 2021-’27».