Πως αλλάξαμε έτσι τις τελευταίες δεκαετίες;

του
Γιώργου Νάνου,
Καθηγητή Δενδροκομίας,
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Δεν είμαι γκρινιάρης, αλλά σήμερα θα γκρινιάξω. Τι συνέβη τις τελευταίες δεκαετίες; Το έλεγε και ένα τραγούδι: θέλαμε και αυτοκίνητα, εξοχικά, οπωσδήποτε διακοπές, ταξίδια στο εξωτερικό, και, πάνω από όλα, να μην κάνουμε τίποτα αλλά να πληρωνόμαστε ή να βγάζουμε μαύρα (και να μην πληρώνουμε φόρους).
Πάνω από όλα όμως γίναμε γκρινιάρηδες. Όλα μας φταίνε, η κυβέρνηση, ο δήμαρχος, όλοι εκτός από εμάς. Και ποτέ δεν είπαμε: τι μπορώ να κάνω εγώ;
Αναφέρω ένα παράδειγμα. Σε έναν δημόσιο χώρο στον Βόλο υπάρχει ένας άνθρωπος που η ευθύνη του είναι να καθαρίζει τον προαύλειο χώρο του κτιρίου (είναι εργαζόμενος σε εταιρεία που έχει αναλάβει την καθαριότητα, αν ήταν δημόσιος υπάλληλος …). Πληρώνεται 5-6 ώρες την ημέρα, δουλεύει λιγότερο από μία ώρα την ημέρα και, δεν κάθισα ποτέ να μιλήσω μαζί του όλες αυτές τις ώρες που κάθεται και πληρώνεται, σίγουρα όλη μέρα θα γκρινιάζει ότι οι άλλοι δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους και δεν του φτάνουν τα λεφτά. Ένας σαν όλους μας δηλαδή. Έτυχε όμως να γίνεται μια εκδήλωση στο κτίριο και θα έρχονταν ένα σωρό άνθρωποι. Τα κλαδιά από τα δέντρα στον προαύλειο χώρο θα χτυπούσαν κάποιους γιατί έφτασαν πολύ χαμηλά. Προφανώς, δεν υπάρχει κάποιος σαν κηπουρός για να τα φροντίζει. Έτσι ένας ‘χαζός’ (τι τον νοιάζει!) πήγε και έκοψε μερικά κλαδιά για να μη βγει κανένα μάτι των επισκεπτών. Ζήτησε από τον άνθρωπο που είναι υπεύθυνος να καθαρίζει τον προαύλειο χώρο να τα μεταφέρει 20 μέτρα πιο πέρα για να μην υπάρχουν στην αυλή. Και ξέρετε τι απάντησε: δεν είναι δική του δουλειά. Φυσικά, ήταν τόσο απασχολημένος με την ‘άλλη’ (ποια; Για την καθαριότητα του προαύλειου χώρου πληρώνεται) δουλειά. Και ο ‘χαζός’ πήγε και τα μετέφερε ο ίδιος.
Μια άλλη περίπτωση. Κάπου ακούμε κάποιον όλο το πρωί κάθε μέρα να βρίσκει πράγματα να κατηγορήσει τους πάντες γιατί δεν τα έκαναν. Αυτός τι έχει κάνει ποτέ εκτός του να αναδεικνύει όλα τα κακώς κείμενα; Προκάλεσε μια φορά τους ακροατές να μαζευτούν εθελοντικά να κάνουν κάτι; Να καθαρίσουν έναν δημόσιο χώρο, να ευπρεπίσουν μια πλατεία;Τα οποία παρεμπιπτόντως τα λέρωσαν οι κάτοικοι αυτής της πόλης, οι ακροατές του. Αλλά δεν είναι δική μας υπόθεση, είναι των άλλων. Φταίει ο ένας, φταίει ο άλλος, εμείς δεν φταίμε. Και δεν κουνάμε το δακτυλάκι μας, μόνο γκρινιάζουμε.
Ακόμα μια περίπτωση. Πάλι σε έναν δημόσιο χώρο διάφοροι κατηγορούν τους πάντες ότι έχει πολλά ξερόχορτα και κινδυνεύει να καεί από μια πυρκαγιά. Φταίει ο ένας, φταίει ο άλλος; Η αλήθεια είναι ότι τα χόρτα κόπηκαν μια φορά από συνεργείο τον Μάιο. Από τότε όμως τα χόρτα ξαναμεγάλωσαν και πράγματι είναι άσχημη η κατάσταση. Μόνο ο γνωστός ‘χαζός’ έχει κόψει δύο φορές τα χόρτα γύρω από τα δέντρα και τα περιποιείται και ένας άλλος ‘χαζός’ τα ποτίζει. Κανένας δεν είναι υπεύθυνος, μπορούν όλα απλά να γίνουν κάρβουνο. Αλλά να που τυχαίνει κανένας ‘χαζός’ να κάνει κάτι. Εκείνος λοιπόν που φωνάζει ότι είναι γεμάτο χόρτα ή άλλοι κάτοικοι αυτής της πόλης και μερικοί που περπατάνε σε αυτόν τον δημόσιο χώρο και κατηγορούν για την κατάσταση που βρίσκεται, γιατί δεν σκέφτηκαν να πάνε να τα καθαρίσουν αυτοί;
Το πρόβλημα είναι η τεμπελιά μας. Για πολλούς ο παρασιτισμός. Πόσοι υγιείς νεαροί μάλλον Πακιστανοί περνούν την ημέρα τους, κατά κάποιο τρόπο ζητιανεύοντας, στα φανάρια λίγο να καθαρίσουν τα παράθυρα, λίγο να πουλήσουν κάποιο μικρό πράγμα. Μήπως δεν υπάρχουν δουλειές να πάνε να κάνουν; Μια χαρά όμως είναι ο παρασιτισμός.
Κλείνω με το μεγάλο μας πρόβλημα: όλα είναι ακριβά και δεν μας φτάνουν να τα αγοράσουμε. Σίγουρα υπάρχουν φτωχοί άνθρωποι. Σίγουρα όμως υπάρχουν δουλειές για όλους αν ήθελαν να δουλέψουν (τα κεράσια μένουν αμάζευτα γιατί δεν υπάρχουν εργάτες).
Σίγουρα πρέπει να ζούμε με αυτά που έχουμε. Μεγάλωσα σε αγροτική οικογένεια. Ποτέ δεν πήγα διακοπές πάνω από δύο μέρες. Όλο το καλοκαίρι δουλεύαμε. Εξάλλου δεν υπήρχαν λεφτά να πάμε διακοπές. Τώρα, που η χώρα έχει δανειστεί και για τα εγγόνια μας, που έχει χρεοκοπήσει, εμείς πηγαίνουμε διακοπές στο εξωτερικό και στα νησιά σαν να μην υπάρχει αύριο. Και γκρινιάζουμε γιατί όλα είναι ακριβά. Δεν βρίσκεις ποτέ τραπέζι σε πολλά μαγαζιά κάθε βράδυ (και μεσημέρι, πολλές φορές). Μήπως όλοι νομίζουμε ότι είμαστε πλούσιοι; Η αλήθεια είναι ότι πολλά νεαρά άτομα νομίζουν ότι οι γονείς τους είναι κροίσοι και απαιτούν τα πάντα (δείτε τα κινητά που έχουν).
Μερικοί όμως νέοι δείχνουν τον δρόμο. Μήπως πρέπει να πάμε εναλλακτικές διακοπές, αν έχουμε λίγα χρήματα και ελεύθερο χρόνο; Μήπως αντί για διακοπές να δουλέψουμε; Μήπως να μειώσουμε λίγο τις σπατάλες μας;
Δεν ξέρω τι μπορεί να γίνει. Ζούμε τεμπέλικα, παρασιτικά, με πονηριές και κλεψιά, αλλά πάνω από όλα γκρινιάζουμε. Δεν ήμασταν έτσι πριν λίγες δεκαετίες. Δεν άλλαξε πολύ η χώρα από τότε. Απλά σήμερα είναι καταχρεωμένη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτά.