Πολιτισμός

Πολύτιμες μαρτυρίες για τον Ελληνισμό της Αιγύπτου στο βιβλίο του Χρήστου Αγιώτη 

Το 1963 φτάνει στον Βόλο από την Αλεξάνδρεια ένας φάκελος, που περιέχει τριάντα πέντε δακτυλογραφημένες σελίδες με το αρχείο του Κωνσταντίνου Λιβανού, ενός Πηλιορείτη βαμβακέμπορου με καταγωγή από τη Ζαγορά και τη Σκόπελο, μέλους της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο. Ο αποστολέας είναι ένας συγγενής του Λιβανού, που ταχυδρόμησε το υλικό στον Σταύρο Βασαρδάνη, τότε διευθυντή του γραφείου Θεσσαλίας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, με σκοπό να το προωθήσει για δημοσίευση στον τοπικό Τύπο. Σχεδόν έξι δεκαετίες αργότερα, το αρχείο Λιβανού αξιοποιήθηκε από τον βιβλιοπώλη και υπεύθυνο των εκδόσεων «Ήβη», Χρήστο Αγιώτη, που ανακάλυψε τα τεκμήρια και κυκλοφόρησε μία άκρως ενδιαφέρουσα εθνολογική μελέτη.

Τέσσερα χρόνια πριν την επιβολή της δικτατορίας, το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα χαρακτηριζόταν από μεγάλη αστάθεια. Ειδικά το 1963, που στιγματίστηκε από τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς στη Θεσσαλονίκη, ήταν χρονιά μεγάλης πολιτικής ανωμαλίας. Από την πτώση της κυβέρνησης ΕΡΕ του Καραμανλή, που είχε προκύψει από τις εκλογές βίας και νοθείας του ’61 και τις διορισμένες από το παλάτι υπηρεσιακές κυβερνήσεις, μέχρι τη βραχύβια κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου στο τέλος του 1963, οι απροκάλυπτες παρεμβάσεις του στέμματος στη διακυβέρνηση του τόπου είχαν διογκώσει το αντιβασιλικό ρεύμα. Και λόγω του ότι ο Λιβανός ήταν υποστηρικτής του Παύλου, η επιστολή του δεν δημοσιεύθηκε ποτέ…

Ο Βασαρδάνης πάλι, αρχειοθέτησε τον φάκελο, που έμεινε στην αφάνεια για πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του. Μέχρι που πριν από μία διετία, η κόρη του, Τατιάνα Βασαρδάνη-Κουράκη, παρέδωσε το αρχείο του πατέρα της στον Χρήστο Αγιώτη, ο οποίος βρίσκοντας την επιστολή Λιβανού μέσα σ’ ένα ντοσιέ, βρέθηκε μπροστά σε ένα ανέλπιστο εύρημα με πολύτιμες μαρτυρίες για τον παροικιακό Ελληνισμό στην Αίγυπτο. «Η εθνική και πολεμική δράσις των εν Αιγύπτω Ελλήνων υπό Κων. Ν. Λιβανού», τιτλοφορείται η εθνογραφία του Βολιώτη εκδότη, ο οποίος στις αρχές του έτους πήρε το βάπτισμα του πυρός στον συγγραφικό στίβο και κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με ανέκδοτο έως τώρα αρχειακό υλικό που περιλαμβάνει τις μαρτυρίες του Πηλιορείτη εμπόρου για τον Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς (ο ίδιος το 1912 βρέθηκε στο μέτωπο), τη Μικρασιατική Εκστρατεία, αλλά και τους Α’ και Β’ Παγκοσμίους Πολέμους.

«Ο αείμνηστος Σταύρος Βασαρδάνης υπήρξε διευθυντής του ΕΟΤ στη Θεσσαλία από το 1963, μέχρι το 1981 που συνταξιοδοτήθηκε και πρόκειται για τον άνθρωπο που έφερε τον τουρισμό στη Μαγνησία. Πριν δύο χρόνια η κόρη του, Τατιάνα Βασαρδάνη, η οποία ζει μόνιμα στα Χανιά της Κρήτης, αλλά κάθε καλοκαίρι εξακολουθεί να επισκέπτεται την Τσαγκαράδα, μου έφερε το αρχείο του που αποτελείται από πολλά υπηρεσιακά, αλλά και προσωπικά έγγραφα για όλες του τις δράσεις. Μέσα σ’ ένα από αυτά τα ντοσιέ, εντόπισα έναν φάκελο με το αρχείο του Κωνσταντίνου Λιβανού. Το ταχυδρόμησε στον Βασαρδάνη ένας συγγενής του Λιβανού, με σκοπό να το δημοσιεύσει στον Τύπο του Βόλου. Αυτό δεν έγινε ποτέ όμως, γιατί το 1963 το κλίμα ήταν ιδιαίτερα αρνητικό για τον Παύλο και ο Λιβανός ήταν φίλα προσκείμενος στους βασιλικούς. Βέβαια, ξέχωρα από τις πολιτικές πεποιθήσεις του, υπήρξε ένας λόγιος της Αλεξάνδρειας, αλλά και ένθερμος πατριώτης, μη διστάζοντας να πολεμήσει και ο ίδιος το 1912. Διετέλεσε επίσης ο πρώτος Εμπορικός Σύμβουλος της Ελλάδας στην Αίγυπτο κατά τα δύο πρώτα χρόνια μετά την Κατοχή και απέσπασε οικονομική βοήθεια δύο εκατομμυρίων λιρών χωρίς ανταλλάγματα για την Ελλάδα», αποκάλυψε ο Χρήστος Αγιώτης, για να καταλήξει με μία υπόσχεση: «Ο φάκελος περιείχε τρία αρχεία. Στο βιβλίο που κυκλοφόρησε τώρα δημοσίευσα τα δύο. Το τρίτο που αφορά στους Λιβανούς και άλλες γνωστές οικογένειες από τη Ζαγορά με συνεισφορά στην Επανάσταση του 1821, θα συμπεριληφθεί σε κάποια μελλοντική έκδοση».

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το