Πολύμνια Ρέγκου: «Πολεμίστρες στη στέγη»

Της
Δανάης Μαρίτσα

Στην Αθήνα του μεσοπολέμου, ένας νεαρός έμπορος μικρασιατικής καταγωγής, ο Φάνης, αναλαμβάνει τις ευθύνες της οικογένειας και αποφασίζει να αποκαταστήσει τις αδελφές του πριν σκεφτεί τον δικό του γάμο. Η μεγαλύτερη αδελφή του Χρυσούλα θα παντρευτεί τον γοητευτικό και μποέμ Αναστάση, θα αποκτήσουν παιδιά και θα κτίσουν ένα σπίτι, σαν μικρό κάστρο. Από την οδοντωτή κατασκευή της πρόσοψης, όμοια με μεσαιωνικό παραπέτο, θα πάρει τον τίτλο του το πολυπρόσωπο μυθιστόρημα της Πολύμνιας Ρέγκου «Πολεμίστρες στη στέγη» (εκδόσεις «Κάπα Εκδοτική»). Μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο του κοινωνικού περίγυρου, η νεαρή κοπέλα θα αντιμετωπίσει τις αναποδιές που της επιφυλάσσει η ζωή με αποφασιστικότητα και εγκαρτέρηση, επιδεικνύοντας σπάνια ανθρωπιά. Είναι ίσως το πρότυπο της ηρωίδας μητέρας, από εκείνες που κατόρθωσαν να διασώσουν την ελληνική οικογένεια σε συνθήκες πολέμου, ανέχειας και πολύμορφων απειλών.
Με εκπληκτική ενάργεια η συγγραφέας σκιαγραφεί τους ανθρώπινους χαρακτήρες και συνοδεύει τον αναγνώστη σε δρόμους και σπίτια της εποχής στις συνοικίες Κατσιπόδι (Δάφνη), Δουργούτι (Μπραχάμι) και Χασάνι (Ελληνικό). Οι ήρωες ταξιδεύουν στα Κύθηρα, το Κομμένο της Άρτας, τα Ιωάννινα, την Αλεξάνδρεια, την Αγγλία, αλλά πάντοτε επανακάμπτουν στον γενέθλιο τόπο, το Παλαιό Φάληρο. Η Ρέγκου συνθέτει μια συναρπαστική τοιχογραφία του αθηναϊκού τοπίου μέσα στη δίνη και τα δεινά της κατοχής και του εμφυλίου, όταν η κοινωνική ισορροπία ανατρέπεται υπέρ των πιο αδίστακτων και αιμοσταγών στοιχείων. Πράγματι, στην κατοχική Αθήνα επιπλέουν οι μαυραγορίτες και οι συνεργάτες των κατακτητών, ενώ χιλιάδες πολίτες χάνουν την περιουσία τους «για ένα κομμάτι ψωμί» και άλλοι εκπίπτουν στη φτώχεια, τα ναρκωτικά και την πορνεία. Μοναδική παρηγοριά αναδεικνύεται η αντίσταση με αληθινούς ήρωες που υπομένουν τα πάνδεινα για να δώσουν πνοή στην ελπίδα.