Άρθρα

Πνευματικός αμητός Αγιορειτικής Εστίας Θεσσαλονίκης

Του Γιάννη Δ. Πατρίκου

Η Αγιορειτική Εστία (ΑΕ) Θεσσαλονίκης (Εγνατία 109) διοργάνωσε άκρως επιτυχώς στο Αμφιθέατρο «Στέφανος Δραγούμης» του Βυζαντινού Μουσείου Θεσσαλονίκης για τέταρτο συνεχές έτος το 4ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο (ΔΕΕ) το Σάββατο 7 και την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2019 και τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου Επετειακή Επιστημονική Ημερίδα για τον Άγιο Σάββα τον Χιλανδρινό με αφορμή τη συμπλήρωση 800 ετών από τη χειροτονία του ως πρώτου Αρχιεπισκόπου της Εκκλησίας της Σερβίας (1219-2019).
Το ΔΕΕ αποτελεί εξέλιξη των δέκα Διεθνών Επιστημονικών Συνεδρίων (ΔΕΣ) που πραγματοποίησε η ΑΕ κατά την πρώτη δεκαπενταετία (2001-2015) της πολυπτύχου πνευματικής και πολιτιστικής δραστηριότητάς της, τα οποία κάλυψαν ευρύ φάσμα θεμάτων αφιερωμένων γενικότερα στην υπερχιλιετή ιστορία και πνευματικότητα του Αγιορείτικου μοναχισμού, καθώς και ειδικότερα θέματα σχετιζόμενα με την Αρχιτεκτονική, το Περιηγητικό φαινόμενο στο Άγιον Όρος (Α.Ο.), την Αγειοριτική λογιοσύνη, τα Αγιορείτικα Μετόχια κ.ά. Στα Συνέδρια αυτά κατατέθηκαν πάνω από 300 επιστημονικές ανακοινώσεις από Έλληνες και ξένους ειδικούς εισηγητές, οι οποίες καταχωρίσθηκαν σε εκδοθέντες τόμους που προσέθεσαν νέα γνώση κι ανέδειξαν σημαντικές πτυχές της Ιστορίας και του βίου της Αθωνικής μοναστικής Πολιτείας.
Ακολούθως η ΑΕ στοιχιζόμενη στις σύγχρονες επιστημονικές προσκλήσεις και επιθυμώντας να παράσχει τη δυνατότητα σε νέους επιστήμονες – ερευνητές να εκφράσουν ανακοινώνοντας τις σχετικές με το Α.Ο. εμβριθείς ειδικές μελέτες τους προέβη το 2016 στην αναπροσαρμογή των ΔΕΣ σε ετήσιο ΔΕΕ που όπως και τα των επομένων ετών 2017 και 2018 στέφθηκαν με απόλυτη επιτυχία δικαιώνοντας την πρωτοβουλία που έλαβαν οι ιθύνοντες την Α.Ε. γι’ αυτή την αλλαγή. Ανακοινώθηκαν περισσότερες από 65 ερευνητικές μελέτες, έκφραση κι αυτές των καταστατικών στόχων της ΑΕ που εστιάζονται στη διάδοση της επιστημονικής γνώσεως για το Α.Ο. και στην προβολή των αρίφνητων θησαυρών της υπερχιλιετούς ιστορίας του.
***
Το 4ο ΔΕΕ άρχισε στις 10.00 του Σαββάτου 7 Δεκ. 2019 με εναρκτήρια τελετή περιλαμβάνουσα τους χαιρετισμούς: Της ΑΘΠ του Οικ. Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, της Ι. Κοινότητος του Α.Ο., του Αρχιμ. Μεθοδίου Καθηγουμένου της Ι.Μ. Χιλανδαρίου, της Διευθύντριας του Μουσείου Βυζ. Πολιτισμού κ. Αγαθονίκης Τσιλιπάκου, του Δημάρχου Θεσ/νίκης και Προέδρου της Α.Ε. κ. Κων/νου Ζέρβα, ο οποίος κήρυξε και την έναρξη των εργασιών του ΔΕΕ και την εισηγητική παρέμβαση του Προέδρου της Επιστημονικής Επιτροπής του ΔΕΕ κ. Κρίτωνος Χρυσοχοΐδη. Ακολούθως οι Πλούταρχος Θεοχαρίδης, Αρχιτέκτων, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής και ο Γεώργιος Π. Φουστέρης Επίκ. Καθηγητής της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσ/νίκης παρουσίασαν το θέμα: «Μνήμη Νικολάου Μητσόπουλου. Σύντομη παρουσίαση του Επιστημονικού του Αρχείου με ιδιαίτερη αναφορά στο Αγιορείτικο υλικό». (Ο αείμνηστος Νικόλαος Μουτσόπουλος (1927-2019) Αρχιτέκτων Μηχανικός υπήρξε Καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Ρυθμολογίας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Επίτιμος Πρόεδρος του Κέντρου Βυζ. Ερευνών του ΑΠΘ, Αναστηλωτής της Βασιλικής Αγ. Αχιλλείου Πρεσπών, στοχαστής, διεθνούς επιστημονικού κύρους. Συνέγραψε πάνω από 550 ογκώδη βιβλία. Καταγόμενος από τη Στεμνίτσα Αρκαδίας αυτοχαρακτηριζόταν ως «Μακεδών εξ Αρκαδίας».
***
Κατά τις εργασίες του 4ου ΔΕΕ το Σάββατο 7 Δεκ. διεξήχθησαν τέσσερις συνεδρίες κατά τις οποίες έγκριτοι επιστήμονες Έλληνες και ξένοι με ημίωρες εισηγήσεις ανακοίνωσαν αντίστοιχες περισπούδαστες για το Α.Ο. ερευνητικές μελέτες τους. Επιλέγω για οικονομία χώρου της φιλόξενης «Θεσσαλίας» τις στην ελληνική γλώσσα εισηγήσεις: 1) «Ιερομόναχος Δωρόθεος Ηγούμενος της Ι.Μ. Χιλανδαρίου (1355-1360) και Πρωτεπιστάτης του Α.Ο. (1356-1366)» της Mirjana Zivojinovic, Ακαδημαϊκού της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, 2) «Αθωνιάς σχολή και Πανεπιστήμιο της Halle: Μια ανολοκλήρωτη συνεργασία του Ηλία Τεμπέλη, Καθηγητού Φιλοσοφίας της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, 3) «Σχέσεις Α.Ο. και Αθήνας στα νεότερα χρόνια: Η περίπτωση της Σιμωνόπετρας κατά τον 19ο και 20ό αι.» του Παναγιώτη Δούρου Δρος Πολιτιστικής Διαχείρισης ΑΠΘ, 4) «Το άγραφο εθιμικό δίκαιο του Α.Ο. στη μετάβαση από την Βυζαντινή στην Οθωμανική δικαιοδοσία» του Αναστ. Β. Νικόπουλου, Νομικού Δρος Ιστορίας Δικαίου, 5) «Οι Μύκητες της χερσονήσου του Α.Ο.» του Στεφ. Διαμαντή, Δασολόγου, Φυτοπαθολόγου, 6) «Χειρόγραφες Αγιορείτικες αγιολογικές συλλογές της παλαιολόγειας περιόδου: Συντάκτες – περιεχόμενα – στοχοθεσία» του Δημοσθένους Κακλαμάνου, Επίκ. Καθηγητού Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, 7) «Η Βιβλιοθήκη της Σκήτης Καυσοκαλυβίων». Τα νεώτερα στοιχεία για τους Γραφείς των κωδικών της από τη συνεχιζομένη έρευνα του Μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου Βιβλιοθηκαρίου αυτής» Δρος Θεολογίας. Συνάμα οι Nina Chichinadze Καθηγήτρια Παν/μίου Tbilisi Γεωργίας, Pierre Benic, Υποψήφιος PhD Παν/μίου Σορβόννης και Romain Groudjit ανέπτυξαν στην Αγγλική σχετικά με την ειδικότητά τους θέματα για το Α.Ο.
***
Την Κυριακή 8 Δεκ. 2019 διεξήχθησαν δυο συνεδρίες κι ανακοινώθηκαν αξιόλογες ερευνητικές μελέτες για το Α.Ο. από ειδικούς επιστήμονες όπως: 1) «Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία του Καθολικού Ι.Μ. Δοχειαρίου του Α.Ο. από τον Στέργιο Στεφάνου Αρχιτέκτονα Μηχανικό MsC Αναστηλωτή Δ/ντή T.V. ΚεΔΑΚ. Ήδη άρχισαν οι εργασίες. 2) «Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης». Ο Παλαιός Κοιμητηριακός ναός της Μονής Παντοκράτορος» από τον Φαίδωνα Χατζηαντωνίου, Αρχιτέκτονα, Αναστηλωτή. 3) «No woman’s land. Η άγνωστη αποστολή στο Α.Ο. και τα Μετέωρα το 1929 από μικρή ομάδα Αμερικανών καλλιτεχνών – περιηγητών» από τον Αναστάσιο Ντούρο Διευθυντή της Α.Ε. 4) «Οι ξυλόγλυπτοι σταυροί των αθωνικών σκευοφυλακίων και τα επίπεδα ανάγνωσής τους» από τον Δημήτρη Λιάκο, Δρ. Αρχαιολογίας. 5) «Όψεις Αναγεννησιακής Αισθητικής στο Α.Ο.: Άμφια και Εκκλησιαστικά Υφάσματα, 15ος – 17ος αι.» από τον Νικόλαο Βρυζίδη Δρα της Ιστορίας της Τέχνης. 6) «Αδημοσίευτη Παλαιολόγεια εικόνα στη Μονή Εσφιγμένου. Η εντυπωσιακή πορεία ενός εργαστηρίου» από τον Αρχιμ. Εφραίμ Γκιβίση – Εσφιγμενίτη, 7) «Διονύσιος Ιερομόναχος ο εκ Φουρνά (1670-1744). Μελετώντας την τεχνική και τα υλικά σε ενυπόγραφες εικόνες του Διονυσίου. Πρώτα αποτελέσματα», από τους Θωμά Μαφρέδα, Ελένη Κουλουμπή Συντηρητές έργων τέχνης και τον Σταμάτιο Μπογιατζή, Αναπληρωτή Καθηγητή Πα.Δ.Α. τμ. Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης. Οι δε Miquel Galles και Volha Barysenka παρουσίασαν τις μελέτες τους στην Αγγλική.
***
Όπως προαναφέραμε τη Δευτέρα 9 Δεκ. 2019 στον ίδιο χώρο διοργανώθηκε, εντεταγμένη στις εργασίες του ΔΕΕ, η Επετειακή Επιστημονική Ημερίδα για τον Άγιο Σάββα τον Χιλανδαρινό και τα 800 χρόνια από τη χειροτονία του ως πρώτου Αρχιεπισκόπου της Εκκλησίας της Σερβίας (1219-2019). Κατ’ αυτήν μετά την εναρκτήρια ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμ. γ. Μεθοδίου, Καθηγουμένου της Ι.Μ. Χιλανδαρίου ακολούθησαν 4 συνεδρίες κατά τις οποίες ανακοινώθηκαν με 20λεπτες εισηγήσεις από διακεκριμένους ειδικούς επιστήμονες σχετιζόμενες με τη φωτεινή πολυδιάστατη μορφή του Αγίου Σάββα και το πολύπτυχο εκκλησιαστικό του έργο και ειδικότερα: 1) «Ο Άγιος Σάββας και η εποχή του» από την Αγγελική Δεληκάρη Επίκ. Καθηγήτρια Μεσαιωνικής Ιστορίας των Σλαβικών Λαών ΑΠΘ. 2) «Ο Άγιος Σάββας και η Θεσσαλονίκη» από την Έλενα Κόστιτς Αρχαιολόγο, Υποψήφια Δρα ΑΠΘ. 3) «Το κτητορικό έργο του Αγίου Σάββα στο Α.Ο.» από την Mirjana Zivojinovic, Ακαδημαϊκό της Σερβικής Ακαδημίας. 4) «Τα τυπικά του Αγίου Σάββα» από τον Dorde Bubalo, Καθηγητή Ιστορίας Παν/μίου Βελιγραδίου, 5) «Ο Άγιος Σάββας και η ίδρυση της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Σερβίας (1219)» από τον Srdan Pirivatric Επιστημονικό Συνεργάτη Ινστιτούτου Βυζ. Ερευνών της Σερβικής Ακαδημίας. 6) «Ελληνικά αγιολογικά και υμνολογικά κείμενα για τον Άγιο Σάββα» Συμεών Πασχαλίδη, Καθηγητού Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ. 7) «Ο Άγιος Σάββας στα σερβικά υμνογραφικά και αγιολογικά κείμενα» Dejan Dzelebdzic Επίκ. Καθηγητού Φιλοσοφικής Σχολής Παν/μίου Βελιγραδίου. 8) «Η πρόσληψη του Αγίου Σάββα από τους βιογράφους του: Δομεντιανό και Θεοδόσιο» Smilla Marjanovic Dusanic, Καθηγήτρια Ιστορίας Παν/μίου Βελιγραδίου. 9) «Κτίρια και κατάλοιπα στο Α.Ο., σχετιζόμενα με την κτητορική δραστηριότητα του Αγίου Σάββα», από τον Πλούταρχο Θεοχαρίδη, Αρχιτέκτονα. 10) «Ο Άγιος Σάββας ως προστάτης των Τεχνών», του Bojan Miljkovic, Επιστημονικού Συνεργάτη Ινστιτούτου Βυζ. Ερευνών Σερβικής Ακαδημίας και 11) «Η τιμή του Αγίου Σάββα στην Μονή Χιλανδαρίου και στα Χιλανδριανά κελιά των Καρυών του Α.Ο. Η μαρτυρία των εικόνων», από τους Γέροντα Συμεών Διονυσιάτη, Πρωτεπιστάτη Ι. Κοινότητας του Α.Ο. και Κων. Βαφειάδη Δρα Καθηγητή (Ε.ΔΙ.Π.) Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών.
Τι να πρωτοπεί και τι να πρωτογράψει κανείς γι’ αυτόν τον ευλογημένο πνευματικό αμητό (=καρποφορία), το σημαντικό, πολύπλευρο, αξιομίμητο έργο της Αγιορειτικής Εστίας Θεσσαλονίκης με το οποίο προβάλλεται ο μέγας πνευματικός πλούτος του Αγίου Όρους, του βιγλάτορα του Ελληνορθόδοξου πολιτισμού. Δικαίως κι εκθύμως αρμόζουν θερμά συγχαρητήρια στους κ. Αναστάσιο Ντούρο, Διευθυντή της Α.Ε., κ. Μαρία Γιαννέλου, Προϊσταμένη Διοικητικών Υπηρεσιών αυτής και σ’ όλους τους φιλοτίμως διακονούντες με ανύστακτο ενδιαφέρον κι αγάπη σ’ αυτόν τον πνευματικό φάρο της Θεσ/νίκης, ώστε συμμοχθούντες και συναμιλλώμενοι να παράγουν ολοχρονίς τόσο αξιοπρόσεκτο πνευματικό έργο.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το