Πηλιορείτης γράφει από καρδιάς στίχους εμπνευσμένους

Ο Νίκος Λούκας πριν από 19 χρόνια κράτησε στα χέρια του για πρώτη φορά τυπωμένη την ποιητική συλλογή του με τίτλο «Καλημέρα Ελπίδα». Περιλαμβάνει στίχους διανθισμένους με πεζά κείμενα που γράφτηκαν την εποχή που βρέθηκε από τις Πινακάτες στη Γερμανία. Πρώτα στο Μόναχο και μετά στο Κλέφελντ, μία πόλη κοντά στα ολλανδικά σύνορα, όπου δούλεψε εργάτης σε μία κρατική βιομηχανία όπλων. Ο Πηλιορείτης πρώην γκασταρμπάιτερ κοντά στις δύο δεκαετίες τώρα, διανέμει χέρι με χέρι το υπέροχο βιβλίο του, το οποίο ακολούθησαν άλλες δύο εκδόσεις. Τα «Ποιήματα γραμμένα στη Γερμανία» πριν από μία επταετία και τα «Διηγήματα γραμμένα στη Γερμανία, 1960-1975, τα απαγορευμένα» το 2013. Η επιτυχία των βιβλίων του οφείλεται εν πολλοίς στον τρόπο που αφηγείται όσα έζησε στη Γερμανία και τις περιπέτειές του στην ξενιτιά, καθώς ακολούθησε, μόλις 18 χρόνων παλικάρι, το δρόμο της ανάγκης. Ήταν ένας από τους χιλιάδες Έλληνες της εποχής εκείνης που αναζήτησε ένα καλύτερο αύριο, αφήνοντας πίσω το χωριό του και τους ανθρώπους που αγαπούσε. Κι όταν ο νόστος, που «φώλιαζε» πάντοτε μες στην καρδιά του, θέριεψε για τα καλά, πήρε τον δρόμο της επιστροφής για τα πάτρια εδάφη. Πλέον με βάση το σπίτι του στα Άνω Λεχώνια, συνεχίζει μέχρι σήμερα να συνθέτει στίχους που δεν μπαίνουν σε καλούπια.

«Κάθε ιστορία είναι και μία μαχαιριά. Στο κατεστημένο, στην καρδιά, στον άνθρωπο. Όπου βάζει ο νους σου», χαρακτήρισε τα γραφόμενά του μέσα σε λίγες λέξεις. Ακόμη και στα «Διηγήματα γραμμένα στη Γερμανία», που χρησιμοποίησε πιο τολμηρό ύφος, μετέφερε στο χαρτί δίχως περικοπές όσα βίωσε στη ζωή του. «Τότε χρησιμοποίησα γλώσσα πεζοδρομίου, αλλά ο Νίκος Παρθένης με προέτρεψε να το αφήσω έτσι όπως είναι. Και δεν το μετάνιωσα στιγμή», θα πει ο ίδιος για την τρίτη κατά σειρά έκδοσή του που πήρε τον δρόμο για το τυπογραφείο πριν από τέσσερα χρόνια.

Κι εάν δεν μπόρεσε να βγάλει παρά μόλις δύο τάξεις στο Γυμνάσιο, αυτό δεν τον εμπόδισε να γράψει αμέτρητα ποιήματα, από τα οποία πολλά ήσαν απαγορευμένα, αφού τα εμπνεύστηκε στα χρόνια της δικτατορίας των συνταγματαρχών. «Το βιβλίο γέρνει προς την Αριστερά. Δεν υπάρχει ποίημα που να μην έχει πολιτική τοποθέτηση. Επί χούντας έγραφα λαθραία με το ψευδώνυμο Νίκος Αθανασίου», θα παραδεχθεί στη συνέχεια με περίσσια ειλικρίνεια, ενώ θυμήθηκε ένα περιστατικό που το απριλιανό καθεστώς του είχε κρατήσει το διαβατήριο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στην Ελλάδα.

Από μικρός αγαπούσε το διάβασμα, με τη φιλαναγνωσία του να είναι παροιμιώδης: «Έμαθα να διαβάζω από τις εφημερίδες της οκάς. Ο Τύπος δεν κυκλοφορούσε τότε στις Πινακάτες. Πήγαινα στο μπακάλικο, όπου υπήρχαν παλιά φύλλα που τύλιγαν τα ψώνια. Κι εγώ είχα μανία με την ανάγνωση. Διάβαζα ό,τι έβρισκα μπροστά μου. Κι έλεγε ο μπακάλης: «Βρε τούτο το λιανοπαίδι μανία που έχει με το διάβασμα». Στο Δημοτικό έπαιρνα δέκα με τόνο στις εκθέσεις μου. Μονοθέσιο ήταν το σχολείο μου στις Πινακάτες κι ας είχε κοντά στους 80 μαθητές. Μετά κατέβηκα στον Βόλο και πήγα δύο τάξεις στο Γυμνάσιο. Είχα καθηγητή τον Βαγγέλη Σκουβαρά, σπουδαίο φιλόλογο και λαογράφο, ο οποίος στην έκθεση με βαθμολογούσε με 19. Κι όμως, τα τετράδια των εκθέσεων χάθηκαν. Η συχωρεμένη μάνα μου έσκιζε τις σελίδες και τύλιγε αυγά που πουλούσε στον σταθμό του Μουτζούρη στα Λεχώνια. Μόνο ένα τετράδιο αντιγραφής γλίτωσε και δεν έχω να δω τι έγραφα».
Τα «πέτρινα» χρόνια της μαζικής μετανάστευσης των Ελλήνων στη Γερμανία στιγμάτισαν τον Νίκο Λούκα, ο οποίος είπε: «Ξέρετε ποια ήταν η γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης το 1960; «Ευλογία του Θεού», τη χαρακτήριζαν, αλλά εγώ συμμερίζομαι την άποψη του Ηλία Ηλιού, του παλιού πρόεδρου της ΕΔΑ. «Δεν μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη συμφορά από τη μετανάστευση» έγραψε κάποτε. Κατάρα για τον λαό, θα συμπληρώσω εγώ». Κι επειδή η Ιστορία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα και το κύμα της μετανάστευσης ξαναφουντώνει στα χρόνια των μνημονίων, ο Πηλιορείτης ποιητής σχολίασε: «Τι να πεις για τους Έλληνες πολιτικούς. Θα συμφωνήσω απόλυτα με μία δήλωση του Λουντέμη που έκανε το 1962. Την ανακάλυψα στο «Βήμα» κι έλεγε ότι «Ο κόσμος κυβερνάται με τα μυαλά μικρών ανδρών, που τόσο πλεονάζουν στην εποχή μας». Μισό αιώνα αργότερα τίποτα δεν άλλαξε».
Το ταξίδι του με μία βαλίτσα στη χέρι έχει χαραχθεί βαθιά μέσα στη μνήμη του, καθώς κινούσε για τη Γερμανία αναζητώντας μία καλύτερη τύχη: «Κατέβηκα πρώτα στον Πειραιά. Στην Τρούμπα είχε την έδρα της η Γερμανική Επιτροπή για τους μετανάστες. Ακόμη θυμάμαι τους Αμερικανούς ναύτες, οι οποίοι τριγυρνούσαν στα πορνεία. Μετά με ένα σαπιοκάραβο πήγαμε στο Μπρίντιζι. Στο ταξίδι καθόμουν κι έγραφα στο κατάστρωμα. Θυμάμαι ακόμη πόσο αυστηρός ήταν ο έλεγχος προτού ξεκινήσουμε από Ελλάδα. Γιατροί πολλοί κι ένα σωρό χαρτιά. Έχω ακόμη ένα δόντι χρυσό. Το έχω κρατήσει μέχρι σήμερα για να θυμάμαι το ταξίδι. Με χαλασμένη οδοντοστοιχία δεν πήγαινες στη Γερμανία. Κι από το Μπρίντιζι συνεχίζαμε με τρένο μέχρι το Μόναχο. Εκεί μας άρπαζαν οι Γερμανοί και μας έστελναν στα εργοστάσια».

Όσο για το εάν ο καημός της ξενιτιάς έχει σβήσει; Ο Πηλιορείτης ποιητής απάντησε: «Προχθές έβγαινα από το σπίτι. Με σταμάτησε ένα νέο ζευγάρι Γερμανών και με ρώτησε στη γλώσσα τους, αν ήξερα να μιλάω γερμανικά. Τους απάντησα όχι στη γλώσσα τους, αλλά παράλληλα τους είπα ότι το Κρέφελντ παραμένει η 2η πατρίδα μου. Έμειναν άναυδοι. Τους κάλεσα στην αυλή του σπιτιού μου και τους εξήγησα, ότι όταν είχα πάει στη Γερμανία εκείνοι ήταν αγέννητοι».
Το 1975 επαναπατρίστηκε, ενώ την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τη Μηλίτσα Αγγελή, τη γυναίκα που τον ενέπνευσε σε όλα τα βιβλία του. Μόνο που η μοίρα φάνηκε σκληρή στη σύντροφο του Νίκου Λούκα, ο οποίος εξομολογήθηκε με πόνο ψυχής. «Τον περασμένο Απρίλιο έχασα την σύζυγό μου από καρκίνο του στομάχου. Μέσα σε ενάμιση μήνα «έσβησε». Ήταν ένα πλάσμα απίστευτο. Όλα τα βιβλία μου για εκείνη γράφτηκαν. Εάν δεν είχα τη Μηλίτσα τίποτα δεν θα ήταν γραμμένο έτσι. Της έγραφα συνεχώς επιστολές όσο ήμουν στη Γερμανία. Έχω ένα ολόκληρο δωμάτιο με το αρχείο. Θυμάμαι όταν πήγαμε για τις φωτογραφίες του γάμου. Ήταν 21 χρόνων. Και λέει ο Μάρος εντυπωσιασμένος: «Θα βγάλουμε την κοπελιά και μία φωτογραφία μόνη της». Ήταν τόσο όμορφη εκείνη την ημέρα», είπε με νοσταλγία, αλλά και καμάρι για τη γυναίκα που μοιράστηκε μία ζωή. «Αγαπούσε κι εκείνη τα λουλούδια. Είχαμε μία αυλή πραγματικό αριστούργημα με δεκάδες γλάστρες», πρόσθεσε και χαμογέλασε πικρά.
Η μεγαλύτερη ανταμοιβή για τον Νίκο Λούκα παραμένει η αγάπη του κόσμου: «Κάποτε με κάλεσε μία κοπέλα από τον Καναδά και μου είπε: «Έκανες τη μητέρα μου να κλάψει». Μόλις είχε διαβάσει ένα ποίημα με τίτλο «Το Πατρικό». Μου την έδωσε στο τηλέφωνο και τη ρώτησα από πού το βρήκε. Από ένα ελληνικό πλήρωμα, απάντησε εκείνη. Με τα πλοία που φεύγουν από τον λιμένα της ΑΓΕΤ, τα βιβλία μου ταξίδεψαν σ’ όλον τον κόσμο. Ή άλλη μια φορά, συναντήθηκα με τον πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, τον Παντελή Λαζαρίδη. Τον επισκέφτηκα στο γραφείο του και άφησα ένα αντίτυπο από το «Καλημέρα ελπίδα». Μου είχε πει να ξαναπεράσω μετά από μία εβδομάδα. Όταν πέρασα μέσα, το είχε ακόμη επάνω στο γραφείο του. Με συνεχάρη και μου έδειξε τα πτυχία που είχε στον τοίχο. «Τα βλέπεις τα διπλώματα; Μπροστά στο βιβλίο σου γράψε ένα μεγάλο μηδέν», μου είπε τότε».

του Χριστόφορου Σεμέργελη