Σημαντική αύξηση παρουσιάζει τα τελευταία τρία χρόνια το brain-drain στους καθηγητές και τους ερευνητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, οι οποίοι δεδομένων των αβέβαιων οικονομικών και γενικότερων συνθηκών στην Ελλάδα, λαμβάνουν άδειες άνευ αποδοχών και πηγαίνουν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού, για να εργαστούν έως και τρία χρόνια.
Στη συνέχεια οι περισσότεροι επιστρέφουν, αν και κάποιοι παραμένουν στο εξωτερικό, καθώς θέλουν να συνεχίσουν εκεί την ακαδημαϊκή και ερευνητική τους καριέρα.
Από την αρχή εκδήλωσης της οικονομικής κρίσης πάνω από 50 είναι τα μέλη ΔΕΠ, αλλά και το εργαστηριακό και ερευνητικό προσωπικό, που μετακινήθηκε στο εξωτερικό.
Από το 2010 που εκδηλώθηκε η κρίση, μέχρι και το 2014, κάθε χρόνο λάμβαναν άδεια άνευ αποδοχών λιγότερα από δέκα άτομα κάθε χρόνο.
Το 2015 οι καθηγητές και οι ερευνητές που μετακινήθηκαν σε ΑΕΙ του εξωτερικού, ήταν έντεκα, το 2016 ήταν 17 και πέρυσι δέκα.
Δηλαδή μέσα σε τρία χρόνια, κοντά στα 40 άτομα επέλεξαν αυτόν τον δρόμο, ενώ ο συνολικός αριθμός από το 2010 αγγίζει τους 52.
Οι περισσότεροι εργάστηκαν σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι, που μετακινήθηκαν στην Ευρώπη, αλλά και στην Αυστραλία, ακόμη και σε Πανεπιστήμια της Μέσης Ανατολής, όπως στη Σαουδική Αραβία.
Μάλιστα τώρα που το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας άνοιξε τους ορίζοντές του μέχρι και την Κίνα, δημιουργούνται νέες προοπτικές για εύρεση εργασίας στα ΑΕΙ της μεγάλης αυτής οικονομικής δύναμης.
Για το θέμα ο αναπληρωτής πρύτανη για ακαδημαϊκά θέματα κ. Θανάσης Σφουγγάρης επισήμανε πως «υπάρχει μια τάση φυγής στο εξωτερικό καθηγητών, αλλά ευτυχώς δεν είναι πολύ μεγάλη. Βέβαια αυτό το brain-drain έχει διπλή όψη. Από τη μια υπάρχει η ανάγκη των πανεπιστημιακών και ερευνητών για την αναζήτηση ευρύτερων δυνατοτήτων και από την άλλη είναι η αναγνώριση που έχουν από τα διεθνή ΑΕΙ, για τις γνωστικές και ακαδημαϊκές τους περγαμηνές, γι’ αυτό και γίνονται δεκτοί».
Για ποιους λόγους, όμως οι πανεπιστημιακοί επιλέγουν την άδεια άνευ αποδοχών, για να εργαστούν στο εξωτερικό; Οι λόγοι ποικίλλουν. Ένας κύριος είναι ο οικονομικός. Δεδομένου ότι ο μισθός του καθηγητή, στην υψηλότερη δηλαδή βαθμίδα, δεν ξεπερνά τις 2.000 ευρώ τον μήνα πλέον, μετά τις μνημονιακές περικοπές, ενώ πολλοί άλλοι σε χαμηλότερες βαθμίδες κινούνται μεταξύ 1300-1800 ευρώ τον μήνα, αρκετοί αποφασίζουν να εργαστούν σε ΑΕΙ του εξωτερικού, όπου οι αποδοχές είναι υψηλότερες.
Ο δεύτερος λόγος είναι η έρευνα. Όπως εξηγεί ο κ. Σφουγγάρης, «η κρίση στην Ελλάδα έκανε πιο δύσκολη την ερευνητική δραστηριότητα, αν και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας οι καθηγητές πραγματοποίησαν μεγάλα άλματα σε αυτόν τον τομέα και το δείχνουν τα διεθνή στοιχεία. Αντίθετα στο εξωτερικό οι καθηγητές βρίσκουν ένα περιβάλλον, που είναι ευνοϊκό για την άντληση χρηματοδότησης, ενώ δεν ταλαιπωρούνται με τη γραφειοκρατία. Και στην Ελλάδα μπορεί ένας καθηγητής να αντλήσει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά η γραφειοκρατία για τη διεκπεραίωση διαφόρων διαδικασιών του τρώει πολύ χρόνο».
Επίσης στο εξωτερικό τα ερευνητικά εργαστήρια είναι ακόμη πιο εξοπλισμένα, κάτι που στην Ελλάδα τώρα επιχειρείται να γίνει, μέσω του ΕΣΠΑ, μετά από καθυστέρηση ορισμένων χρόνων.
Το ενδιαφέρον είναι, πως οι καθηγητές που επιστρέφουν, είναι ακόμη πιο γεμάτοι σε εμπειρίες και γνώσεις, που τις μεταφέρουν στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Οι επισκέπτες καθηγητές
Μια ακόμη τάση των καθηγητών για να ενισχύσουν το εισόδημά τους, είναι να γίνονται και επισκέπτες σε κάποια ξένα ΑΕΙ, όπου διδάσκουν για λίγες ημέρες. Σε αυτή την περίπτωση, το κίνητρο πέρα από το οικονομικό, είναι και η προσπάθεια των πανεπιστημιακών να διατηρούνται στο μέτωπο της έρευνας και της επιστήμης και να διατηρούν ζωντανές τις συνεργασίες με τα Ιδρύματα που εργάζονταν, φοίτησαν ή συνεργάστηκαν στο παρελθόν.
Άλλωστε η αναζήτηση έρευνας είναι το οξυγόνο του κάθε καθηγητή.