Περιοχές Natura: Στα «κάγκελα» 24.000 πολίτες για «παράθυρο» ανοικοδόμησης

Κι αυτό παρά την πρόσφατη καταδικαστική για τη χώρα μας απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ για μη συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικοτόπους, ύστερα από την οποία – όπως αναφέρουν – κατέστη σαφές ότι δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για ολιγωρία και καθυστερήσεις για τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων σχετικά με την προστασία των περιοχών του δικτύου Natura. «Ωστόσο, το άρθρο 219 του νομοσχεδίου καταδεικνύει ότι η χώρα μας δεν λαμβάνει σοβαρά υπόψη τόσο τις ενωσιακές της υποχρεώσεις της όσο και την άμεση και επείγουσα ανάγκη για την προστασία των σημαντικών και ευαίσθητων οικοτόπων και ειδών», επισημαίνεται στην ανακοίνωση.

Ειδικότερα οι δώδεκα περιβαλλοντικές οργανώσεις υπογραμμίζουν τα εξής:

• Η διάταξη αυτή είναι αντίθετη με το άρθρο 6 παρ. 1 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ το οποίο απαιτεί τη λήψη μέτρων διατήρησης που ανταποκρίνονται στις οικολογικές απαιτήσεις των προστατευόμενων οικοτόπων και ειδών και στους στόχους διατήρησής τους. Ο καθορισμός των «υπο-περιοχών» και του «προστατευτικού» τους καθεστώτος με βάση την υλοποίηση αναπτυξιακών έργων, και όχι με οικολογικά κριτήρια, είναι σαφώς αντίθετος στην οδηγία. Με τη διαδικασία που εισάγει το άρθρο 219 του νομοσχεδίου, επενδυτικά σχέδια και συμφέροντα στην ουσία θα υπαγορεύουν και θα καθορίζουν το καθεστώς της «υπο-περιοχής».
• Η δημιουργία ενός κατ’ εξαίρεση ad hoc καθεστώτος για ορισμένες «υποπεριοχές»α αγνοεί και έρχεται σε αντίθεση με την πρόσφατη καταδικαστική για τη χώρα μας απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ (υπόθεση C-849/2019), το οποίο έκρινε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να θεσμοθετήσει άμεσα τα απαιτούμενα μέτρα διατήρησης για τις περιοχές του δικτύου Natura 2000 με συστηματικό τρόπο και σε συνάρτηση με τις οικολογικές απαιτήσεις οικοτόπων και ειδών.
• Παρακάμπτει και ανατρέπει την προβλεπόμενη στο άρθρο 21 του ν. 1650/1986 διαδικασία για τη θεσμοθέτηση των προστατευόμενων περιοχών και τον καθορισμό χρήσεων γης και δραστηριοτήτων καθώς και τη διαδικασία του εν εξελίξει έργου για την εκπόνηση των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών (ΕΠΜ) δημιουργώντας ένα de facto καθεστώς «υπο-περιοχών προστασίας» πέραν των προβλεπόμενων στο άρθρο 19 παρ. 4 του ν. 1650/1986 ζωνών. Μάλιστα, η πρόβλεψη ότι η ΕΠΜ που θα καταρτιστεί από τον επιχειρηματία που αναλαμβάνει την επένδυση και θα αφορά τη συγκεκριμένη υπο-περιοχή θα ληφθεί υποχρεωτικά υπόψη κατά τη διαδικασία κατάρτισης των ΕΠΜ οδηγεί σε αποσπασματική προσέγγιση και κατακερματισμό της περιοχής και δεν λαμβάνει υπόψη το σύνολο των προστατευτέων αντικειμένων και την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη και συνεκτική προσέγγιση στη διαμόρφωση των απαιτούμενων μέτρων. Πρακτικά, η διάταξη αυτή προκρίνει την μελέτη του επενδυτή έναντι της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας.
• Ενδέχεται να οδηγήσει σε παράκαμψη της διαδικασίας δέουσας εκτίμησης των επιπτώσεων των έργων στις περιοχές του δικτύου Natura 2000, θέμα για το οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποστείλει αίτημα EU Pilot στην Ελλάδα εγείροντας κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τη συμμόρφωση της εθνικής νομοθεσίας με το άρθρο 6 παρ. 3 της οδηγίας για τους οικοτόπους.
• Επίσης, η πρόβλεψη της παραγράφου 3 έρχεται σε αντίθεση με την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία για την προστασία των περιοχών Natura, καθότι προκρίνει τον καθορισμό όρων προστασίας μέσω ειδικών πολεοδομικών σχεδίων, οι οποίοι ενσωματώνονται στα προεδρικά διατάγματα. Καταστρατηγείται με τον τρόπο αυτόν το ειδικό προστατευτικό καθεστώς των περιοχών.

Την ίδια στιγμή και η Επιτροπή ΦΥΣΗ 2000 ως κεντρικό γνωμοδοτικό όργανο του κράτος για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας συντάσσεται με το αίτημα για απόσυρση του άρθρου εκφράζοντας ιδιαίτερο σκεπτικισμό, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της, για τον κατά παρέκκλιση σχεδιασμό των υπο-περιοχών προστασίας εντός των προστατευόμενων περιοχών. Επισημαίνει μάλιστα ότι η εν λόγω πρόβλεψη:

• Προτείνεται χωρίς τεκμηρίωση.
• Δε συνάδει με τον ορθολογικό σχεδιασμό των επιτρεπόμενων χρήσεων και δραστηριοτήτων μέσα σε μία προστατευόμενη περιοχή, ο οποίος πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
• Δυσχεραίνει τη διαδικασία εκπόνησης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και σχεδίων Διαχείρισης και την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων για όλες τις περιοχές Natura 2000 που βρίσκεται σε εξέλιξη και
• Αναμένεται να αυξήσει το διοικητικό βάρος και την πολυπλοκότητα εφαρμογής τους.

Σχολιάζοντας την συμπερίληψη του συγκεκριμένου άρθρου στο νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης και μάλιστα χωρίς να έχει αναρτηθεί προηγουμένως στη δημόσια διαβούλευση, η εκπρόσωπος του WWF Ελλάς, Θεοδότα Νάντσου μιλώντας στο πλαίσιο της σημερινής ακρόασης φορέων επί του νομοσχεδίου, υπογράμμισε ότι το άρθρο αυτό «αποσυντονιζει, αποδιοργανώνει και διαλύει τις περιοχές Natura».

Η ίδια εξήγησε ότι η κοινοτική οδηγία που διέπει αυτές τις περιοχές ορίζει ξεκάθαρα την υποχρέωση αυτές να προστατευονται ακέραιες και όχι σε κομμάτια με την Ελλάδα να παραβιάζει επανειλημμένα το άρθρο 6 καθώς δεν έχει θεσμοθετήσει τα απαραίτητα αναγκαία μέτρα διαχείρισης και διατήρησης και δεν έχει λάβει μέτρα ώστε να αποφευχθεί η υποβάθμιση περιοχών: «Με το άρθρο 219 και οποιοδήποτε έργο ή επενδυτικό σχέδιο όπως αυτά που φαίνεται ότι φωτογραφίζει ή προσπαθεί να εξυπηρετήσει η συγκεκριμένη διάταξη υποβαθμίζεται η αεραότητα του τόπου. Είναι ξεκαθαρο ότι μιλάμε για την κάθε περιοχή ολόκληρη και όχι για υποπεριοχές προστασίας» τόνισε η κυρία Νάντσου, προσθέτοντας πως η συγκεκριμένη διάταξη «ρεζιλεύει την Ελλάδα για άλλη μία φορά ως παραβιάζουσα την οδηγία για τους οικοτόπους σε ευρωπαικό επίπεδο».

Προέβλεψε μάλιστα ότι η εν λόγω διάταξη θα καταπέσει στα δικαστήρια. Αναρωτήθηκε ωστόσο: «Αυτή είναι η ποιότητα της νομοθέτησης που θέλουμε; Να κυνηγιούνται τα αυτονόητα στα δικαστήρια»;

Πηγή: Έθνος