Ο διετής θεσμός του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης AICA Hellas, η έκθεση «Θεωρήματα», φέτος παρουσιάζει τη δεύτερη διοργάνωσή της με τίτλο «Περί Ιστορίας-On History» στον χώρο παροδικών εκθέσεων του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα ώς την 1η Νοεμβρίου. Η συνεπιμελήτρια του όλου πονήματος και ειδική γραμματέας του προεδρείου της Ένωσης, δρ. Ιστορίας της Τέχνης Φαίη Τζανετουλάκου, εξηγεί τη σημασία αυτής της μεγάλης διοργάνωσης, όπου το επιστημονικό δυναμικό της χώρας προτείνει Έλληνες καλλιτέχνες, σε μία προσπάθεια ανάδειξης του σύγχρονου καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας.
«Και φέτος η έκθεση Θεωρήματα ξεπέρασε τις προσδοκίες μας παρά τις δύσκολες συνθήκες λόγω Covid-19, καθώς ελήφθησαν όλα τα αναγκαία μέτρα για την προφύλαξη του φιλότεχνου κοινού. Σε μια περίοδο που η τέχνη και ο πολιτισμός βάλλονται με πρωτοφανές μένος, οι Έλληνες ιστορικοί, θεωρητικοί και επιμελητές τέχνης, σε πείσμα των καιρών ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του επίσημου φορέα τους με επιστολή-open call που έστειλε στα μέλη της το προεδρείο της AICA το περασμένο φθινόπωρο» τόνισε η κ. Φαίη Τζανετουλάκου.
Είκοσι πέντε κριτικοί της τέχνης πρότειναν 55 καλλιτέχνες και εργάστηκαν επιμελώς επάνω στο θέμα της καταγραφής της ιστορίας μέσα από την τέχνη, σύμφωνα με την αρχική πρόταση της γενικής γραμματέως της Ένωσης Μπίας Παπαδοπούλου. Στην Οργανωτική Επιτροπή συμμετείχε το προεδρείο που αποτελείται από τον εμπνευστή τον Θεωρημάτων, ομότιμο καθηγητή του ΑΠΘ και πρόεδρο της AICA Hellas Εμμανουήλ Μαυρομμάτη, την Μπία Παπαδοπούλου, τη διευθύντρια του Platforms Project Αρτέμιδα Ποταμιάνου, τη Φαίη Τζανετουλάκου, τον Κώστα Χριστόπουλο και τα μέλη Νίκη Παπασπύρου και Χάρις Κανελλοπούλου.
«Η πρόκληση της επιμέλειας 50 έργων υπήρξε απαιτητική, καθώς τα έργα πραγματεύονταν ποικίλες πτυχές του πολυεπίπεδου θέματος και θεάματος της Ιστορίας, από την καλλιτεχνική ανάγνωση ενός ιστορικού γεγονότος ώς τη διερεύνηση του πώς δημιουργείται και πώς ερμηνεύεται η ιστοριογραφική αποτύπωση του παρελθόντος, μέσα σε ένα παρόν που φέρει εκτός από μνήμες και τη δική του ιστορία εν τη γενέσει της» ανέφερε η δρ. Ιστορίας της Τέχνης.
Αναπόφευκτα δημιουργήθηκαν υποενότητες και συνομιλίες μεταξύ των έργων με εξαιρετικό ενδιαφέρον. «Ενδεικτικά θα αναφέρουμε κάποια χαρακτηριστικά έργα που άντλησαν από ιστορικά γεγονότα την έμπνευσή τους. Το δίπολο Πόλεμος και Ειρήνη φάνηκε να απασχολεί έντονα, άλλοτε εμφανώς, άλλοτε υποδόρια, εικαστικούς όπως τον πρώην πρύτανη της Σχολής Καλών Τεχνών Γιώργο Χαρβαλιά (επιμέλεια Μπία Παπαδοπούλου), που τύπωσε τα ονόματα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε απαλά μαξιλάρια επάνω σε τραχιές κουβέρτες του Πολεμικού Ναυτικού κάνοντας αναφορά σε «κράτη-μαξιλάρια» που προσφέρουν ένα εύκολο ανάχωμα σε καιρούς χαλεπούς, σαν ορφανά νήπια που η τύχη τους διαμορφώνεται αναλόγως του ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν σε μια απρόσωπη διεθνή πολιτική «οικογένεια». Μια άλλη σκοτεινή πτυχή της σύγχρονης ιστορίας αποτελεί το συνταρακτικό έργο της Γεωργίας Δαμοπούλου (επ. Λίνα Τσίκουτα) «Υπενθύμιση της Καταστροφής-Αγαπώντας τη Ζωή», όπου με ρητίνες και νήμα η καλλιτέχνιδα αναπτύσσει ένα γιγάντιο πυρηνικό μανιτάρι, αλλά και το αέρινο υφαντό της Ελλάδας, αιωρούμενο από το ταβάνι του Μουσείου και από μέσα του «αναβλύζουν» κόκκινες κλωστές στα σημεία των εμφυλίων συρράξεων των χρόνων ’46-’49 της Αννίτας Αργυροηλιοπούλου (επ. Λένα Κοκκίνη). Τις απαγορευτικές πινακίδες της «πράσινης γραμμής» στην Κύπρο στήνει σαν ευρεθέν αντικείμενο απαγόρευσης και επιβολής ανελευθερίας, η Κλίτσα Αντωνίου (επ. Αντώνης Δανός), την οποία συναντήσαμε στο περίπτερο της Μάλτας στην περσινή Μπιενάλε της Βενετίας, ενώ ένα έργο γνώριμο και προσφιλές από την Documenta 14 αποτελεί το βίντεο με την προπαγανδιστική χρήση από τη Δικτατορία, των αφηγήσεων για το «Κρυφό Σχολειό» από τη Μαρίνα Γιώτη (επ. Σωζήτα Γκουντούνα)» τόνισε για να προσθέσει: «Οι δικές μου συμμετοχές είχαν κοινό τόπο τη διαχείριση της μνήμης από το εκάστοτε αφήγημα της εξουσίας, με την Ερατώ Ταγαρίδη να εργάζεται επάνω στην «Ασφυξία» την εποχή του Λονδρέζικου Blitz από τους Γερμανούς, μα τόσο επίκαιρου ως θέμα και σήμερα, ειδικά στην πόλη μας, τον Πάρι Χαβιάρα με τον «Ρινόκερο» του Durer, τον οποίο ο καλλιτέχνης της Γερμανικής Αναγέννησης είχε σχεδιάσει από αφηγήσεις χωρίς να τον έχει δει ποτέ, ως αλληγορία στην «κατασκευή» και εργαλειοποίηση της Ιστορίας προς εξυπηρέτηση σύγχρονων αφηγημάτων εξουσίας, και οι δραματικοί «Θεατές» του πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Παντελή Λαζαρίδη, όπου η ηγεμονία ενδύεται τηβέννους, ενώ παρακολουθεί ατάραχη το δράμα των χαμένων παιδιών και των παπουτσιών που επιπλέουν στα νερά της Μεσογείου, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να γλιτώσουν όταν στην αντιπέρα όχθη εξελίσσονται ψηφιακά τα πιο ειδεχθή βασανιστήρια».
«Το βολιώτικο στίγμα της έκθεσης, εκτός από τη δική μας συμμετοχή, έδωσε και η Μαρία Χατζηνικολάου (επ. Μάγδα Κουμπαρέλου) και το έργο «Να στρώσετε μπροστά του τα χαλιά/να γίνει ο δρόμος κόκκινος», άλλο ένα δεικτικό σχόλιο στην κατάχρηση εξουσίας που οδηγεί στην ύβρη, ως φράση δανεισμένη από τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου, αναφερόμενη στην επίσκεψη του Βασιλιά Γεωργίου Β’ στη Μαγνησία λίγο πριν τον 2ο ΠΠ» κατέληξε η κ. Φαίη Τζανετουλάκου.