Τα βιβλία της έχουν αγαπηθεί πολύ, η ίδια είναι πολυάσχολη ως μητέρα, σύζυγος, εργαζόμενη και φυσικά συγγραφέας. Η Πασχαλία Τραυλού μάς μιλάει για τον εγκλεισμό λόγω του κορωνοϊού, αλλά και για πώς βίωσε όλη αυτή τη συγκυρία σε κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο. Ενώ το καινούριο της μυθιστόρημα «Η γιατρίνα» κυκλοφορεί ήδη στα βιβλιοπωλεία…
Συνέντευξη Αργυρώ Μουντάκη
Κυρία Τραυλού μείνατε σπίτι υποθέτω όπως απαιτήθηκε το προηγούμενο διάστημα. Για ποιους λόγους βγαίνατε έξω;
Βγήκα για όλους τους λόγους που επιτρέπονταν. Φαρμακείο, προμήθειες φαγητού, περπάτημα και εργασία. Δυστυχώς, τα καθήκοντα του επαγγέλματός μου είναι τέτοια ώστε μπορούσα να εργάζομαι μία εβδομάδα εξ αποστάσεως και μία διά ζώσης. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη αίσθηση ευθύνης τόσο απέναντι στην οικογένειά μου, όσο και προς τους συναδέλφους μου. Λάμβανα όσο μπόρεσα τα απαραίτητα μέτρα σε υπερβάλλοντα βαθμό θα έλεγα.
Με τι απασχοληθήκατε στο σπίτι;
Τα πρωινά δούλευα εξ αποστάσεως. Ο υπόλοιπος χρόνος ήταν μοιρασμένος στο διάβασμα, την επιμέλεια ενός βιβλίου μου που πρόκειται να επανεκδοθεί, σε ταινίες και φυσικά στις δουλειές του σπιτιού. Νομίζω ότι οι πολυάσχολες γυναίκες, στις οποίες συγκαταλέγω και τον εαυτό μου, έχουμε την ανάγκη να «ξαναανακαλύψουμε» τον χώρο μας. Γι’ αυτό λοιπόν μαγείρευα και απολάμβανα την περιποίηση της «φωλιάς» μου.
Το παιδί σας είναι πλέον ενήλικας, ζει μαζί σας; Πώς απασχολήθηκε;
Ναι. Ο γιος μου είναι φοιτητής στο τέταρτο έτος του Τμήματος Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Νομίζω ότι γι’ αυτόν ο εγκλεισμός ήταν πιο δύσκολος από μένα, αφού είναι και αθλητής και παράλληλα ένα ιδιαίτερα κοινωνικό άτομο. Καταπιέστηκε αφόρητα. Έκανε ωστόσο γυμναστική, παρακολούθησε εξ αποστάσεως μαθήματα της σχολής του και φυσικά ήταν η ευκαιρία να τον δούμε λίγο περισσότερο. Σίγουρα βέβαια η στέρηση των κοινωνικών επαφών σε αυτές τις ηλικίες είναι πολύ σκληρή εμπειρία. Τον θαύμασα για την ωριμότητα που επέδειξε και δεν έχανα ευκαιρία να του το λέω για να τονώνω το ηθικό του. Ευτυχώς που σε αυτές τις συγκυρίες το διαδίκτυο αποδείχτηκε σωτήριο.
Βλέπετε κάποιο όφελος από αυτήν την κατάσταση;
Ομολογώ πως είμαι από τους ανθρώπους που αναζητούν το όφελος και το δίδαγμα από κάθε δυσάρεστη εμπειρία και κατάσταση. Καταρχήν η επίσπευση των διαδικασιών για τη δημιουργία ηλεκτρονικών εφαρμογών που διευκολύνουν τον πολίτη δίχως να χρειάζεται η φυσική του παρουσία στις δημόσιες υπηρεσίες είναι κάτι που έγινε και θα μείνει. Ομοίως, η ενσυναίσθηση και η φροντίδα όλων μας όχι μόνο να μη νοσήσουμε οι ίδιοι, αλλά να προστατέψουμε και τους άλλους γύρω μας αποτελεί μια άσκηση του ελληνικού φιλότιμου και της παρηκμασμένης κάπως ωριμότητας και αλληλεγγύης μας. Τέλος, δεν μπορώ να μην αναφέρω την επανασύνδεσή μας με το σπίτι και την οικογένεια. Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής μας έχουν ψυχοσωματικά διαλύσει. Το να αναγκαστείς να μείνεις συνέχεια με τον άνθρωπό σου σε έναν χώρο, αν έχεις καλή διάθεση, μπορείς να το δεις σαν μια ευκαιρία να λύσεις τα όποια προβλήματα υπάρχουν, να έρθεις πιο κοντά μαζί του, να ανακτήσεις τη χαμένη οικειότητα, να μιλήσεις, να αστειευτείς, να απολαύσεις στιγμές δίχως να βιάζεσαι, δίχως να έχεις νεύρα, δίχως να πιέζεσαι από τη δουλειά σου. Είσαι αυτός κι εσύ. Κι αυτή η συνθήκη είναι πολύτιμη ευκαιρία. Αυτό βέβαια ισχύει όταν έχεις την πρόθεση να δεις το ποτήρι μισογεμάτο, να κάνεις αυτοκριτική και να διορθώσεις ή να διασώσεις μια σχέση. Διαφορετικά μπορεί η συνύπαρξη να έχει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα. Δεν σπανίζουν δυστυχώς και τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας που πήραν αδιανόητες διαστάσεις.
Πώς φαντάζεστε την επόμενη μέρα στην Ελλάδα και παγκόσμια, που τώρα πια έφτασε;
Νομίζω πως αυτή η εμπειρία μάς άλλαξε. Συνειδητοποιήσαμε σε αρκετά πράγματα την εσφαλμένη οπτική μας. Δεδομένης της οικονομικής ύφεσης που εκ νέου θα αντιμετωπίσουμε, νομίζω ότι η επόμενη μέρα θα μας βρει πιο μετρημένους και ταυτόχρονα ικανούς να εστιάζουμε στην ουσία της ζωής. Σαφώς, η οικονομική κρίση που θα κληθούμε να διαχειριστούμε, θα είναι ακόμη πιο δύσκολη από την προηγούμενη. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της και όχι να λειτουργήσει με γνώμονα το όφελος των πιο εύρωστων. Πιστεύω πως σε μεγάλο βαθμό θα αναγκαστούμε να αποτοξινωθούμε από την υπερκαταναλωτική μανία μας έχοντας καταλάβει πόσο πιο λίγα πράγματα χρειαζόμαστε για να είμαστε ευτυχισμένοι: Αγάπη, υγεία, τους δικούς μας ανθρώπους, ένα καλομαγειρεμένο φαγητό κι ένα βιβλίο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η ανθρώπινη φυλή θα αρκείται στα ελάχιστα. Ευελπιστώ όμως να απεμπλακεί απ’ το μανιώδες κυνήγι του χρήματος. Το όραμα και οι φιλοδοξίες των ανθρώπων είναι καιρός να αποκτήσουν ουμανιστικό πυρήνα.
Πώς σας φαίνεται η αντιμετώπιση της κατάστασης από πολιτεία και πολίτες;
Τόσο η πολιτεία, όσο και οι πολίτες με εξέπληξαν ευχάριστα. Χρειαζόμουν ως Ελληνίδα αυτή την τονωτική ένεση. Είχα ανάγκη να καμαρώσω για την καταγωγή μου και μου αρέσει πολύ που η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις χώρες προς μίμηση ως προς τη διαχείριση αυτής της υγειονομικής κρίσης. Η κατάσταση απέδειξε πως το καλό γονίδιο του Έλληνα δεν έχει αλλοιωθεί. Στα δύσκολα είναι πάντα έτοιμος να κάνει αυτό που πρέπει. Δεν μπορώ να παραγνωρίσω όμως και την άψογη καθοδήγηση της ηγεσίας. Το να συμβουλεύεσαι τους ειδικούς σε τέτοιες περιστάσεις είναι απόδειξη σύνεσης, την οποία η κυβέρνηση επέδειξε.
Ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που κάνατε με τη λήξη των μέτρων;
Μια βόλτα σε ένα βιβλιοπωλείο. Ήθελα να χωθώ εκεί μέσα και να βγω έπειτα από πέντε ώρες με τρεις σακούλες βιβλία.
Τι θα μας συμβουλεύατε;
Να βλέπουμε το ποτήρι μισογεμάτο και να μην παρασυρόμαστε από μια διάχυτη συνωμοσιολογία και την τρομολαγνεία που μας βομβαρδίζει.
Ποιο βιβλίο (δικό σας ή όχι) μας προτείνετε να διαβάσουμε και γιατί;
Προτείνω το βιβλίο Στη σκιά του Κυβερνήτη, του Άρη Σφακιανάκη. Το να ακολουθείς τα βήματα ενός μεγάλου Έλληνα ηγέτη και να φωτίζεις μια προσωπικότητα που διαμόρφωσε τον νεοέλληνα, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για αυτοκριτική και αξιολόγηση της σύγχρονης πραγματικότητας.
Πείτε μας όμως και για το νεοεκδοθέν καινούριο σας μυθιστόρημα.
Το βιβλίο μου βασίζεται σε ιστορικό ντοκουμέντο. Λίγο πριν και μερικά χρόνια μετά από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Αυστροουγγαρία και συγκεκριμένα στο χωριό Ναγκιρέβ δολοφονήθηκαν περίπου 300 άντρες με αυτουργό τη μαμή του χωριού Σουζάνα Φαζέκας, μια παράξενη γυναίκα, η οποία προμήθευε με δηλητήρια τις γυναίκες που επιθυμούσαν να ξεφορτωθούν τους νόμιμους συζύγους τους, άλλοτε επειδή ήταν βίαιοι απέναντί τους και άλλοτε επειδή επέστρεφαν από τον πόλεμο όταν πλέον οι ίδιες είχαν συνάψει ερωτικούς δεσμούς με τους Σέρβους αιχμαλώτους στο στρατόπεδο έξω από το χωριό τους. Επειδή μια τέτοια εγκληματική δράση δεν είναι σωστό να ερμηνεύεται επιδερμικά ως ψυχασθένεια, αλλά έχει βαθύτερα κοινωνικά αίτια με ολέθριες ψυχολογικές συνέπειες, καθώς αναφερόμαστε σε μια εποχή που η γυναίκα αρχίζει να αντιλαμβάνεται τα δικαιώματά της και το μέγεθος της καταπίεσης και κακοποίησης που έχει υποστεί, θέλησα να δημιουργήσω ένα μυθιστόρημα, στο οποίο θα αναδείκνυα όλα τα πιθανά αίτια και ταυτόχρονα όλες τις εκδοχές αυτών των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν με τη συνέργεια της ηρωίδας μου. Ακολουθώντας τα χνάρια του Παπαδιαμάντη στη Φόνισσα δεν καταγράφω απλώς τα γεγονότα, αλλά διεισδύω στα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις τύψεις και τους μοχλούς των αποφάσεων των γυναικών που ενεπλάκησαν στον φαύλο κύκλο αυτών των φόνων. Είτε είναι η αγανάκτηση, είτε η εκδίκηση και ο έρωτας ο μοχλός ενός φόνου τα όρια είναι ρευστά ανάμεσα στην τρέλα και την πλάνη, την αντικειμενικότητα και την ψευδαίσθηση, το φως και το σκοτάδι της ύπαρξης. Και το συγκλονιστικό στην ιστορία που ενεργοποίησε τη δημιουργία αυτού του μυθιστορήματος είναι ότι πρόκειται για γεγονότα που συνέβησαν και δεν είναι απλώς γεννήματα μιας δημιουργικής φαντασίας.