Αγωνία για την ομαλή διεξαγωγή των μαθημάτων του χειμερινού εξαμήνου επικρατεί στα ΑΕΙ της χώρας, ενώ οι φοιτητές δηλώνουν ότι «θέλουμε να γυρίσουμε με ασφάλεια στα πανεπιστήμια μας».
Η παρατεταμένη περίοδος της πανδημίας του κορονοϊού έχει κρατήσει μακριά από τα αμφιθέατρα τους φοιτητές, οι οποίοι με κόπο παρακολουθούν τα εξ’ αποστάσεως τα μαθήματα και τις εξετάσεις των μαθημάτων ενώ τόσο οι διοικήσεις των ιδρυμάτων όσο και το υπουργείο Παιδείας, προσπαθούν να βρουν λύσεις καθώς όπως τονίζει και ο υφυπουργός Παιδείας Βασίλης Διγαλάκης «η παράταση της απουσίας των φοιτητών από τον χώρο του πανεπιστημίου θα απέβαινε εις βάρος τους και εις βάρος της σχέσης που αναπτύσσουν μαζί του». Ιδιαίτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι φοιτητές οι οποίοι βρίσκονται κοντά στο πτυχίο και θέλουν όσο το δυνατόν συντομότερα ν’ αποφοιτήσουν προκειμένου να συνεχίσουν στα μεταπτυχιακά ή να αναζητήσουν μια θέση στην αγορά εργασίας.
Ιδιαίτερα γι’ αυτή την κατηγορία φοιτητών τα ιδρύματα, προσπαθούν να μην είναι ιδιαίτερα αυστηρά ως προς τα χρονοδιαγράμματα και να διευκολύνουν τους νέους να πάρουν τα πτυχία τους όσο το δυνατόν νωρίτερα. Μάλιστα η Σύγκλητος του πανεπιστημίου της Αθήνας αναφερόμενη στο συγκεκριμένο ζήτημα τονίζει ότι «προβληματίστηκε για το αν η θέσπιση αυστηρών μέτρων (χρονικών ορίων φοίτησης και η διαγραφή φοιτητών) αποτελούν ιδιαίτερα στην παρούσα φάση, δόκιμο τρόπο αντιμετώπισης του ζητήματος της καθυστέρησης αποφοίτησης, εν μέσω πανδημίας και μεγάλης οικονομικής ύφεσης. Η Σύγκλητος θεωρεί ότι, παρόμοια μέτρα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα στη χώρα, τα προβλήματα που η πανδημία δημιούργησε στην κοινωνία και την πανεπιστημιακή κοινότητα και, βέβαια, το επίπεδο χρηματοδότησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης».
Αυτή τη στιγμή όλα τα πανεπιστήμια επιθυμούν να επιστρέψουν στην κανονικότητα και στην δια ζώσης εκπαίδευση των φοιτητών αλλά αυτό δεν είναι εφικτό καθώς οι κτιριακές υποδομές τους και η έλλειψη προσωπικού δεν το επιτρέπει. Ετσι στην πλειονότητα των τμημάτων τα μαθήματα και κατά το χειμερινό εξάμηνο θα γίνονται εξ΄αποστάσεως. Οπως τονίζει και ο υφυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για την Ανώτατη Εκπαίδευση «κοινός τόπος προσπαθειών του Υπουργείου και των διοικήσεων των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων είναι να επανέλθει σταδιακά η κανονικότητα στην ακαδημαϊκή λειτουργία, έχοντας λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, που συστήνει η Εθνική Επιτροπή Προστασίας της Δημόσιας Υγείας, για την ασφάλεια φοιτητών, διδασκόντων και όλου του προσωπικού και την αποφυγή́ διάδοσης του κορονοϊού. Αυτή μας η προσπάθεια συντελείται μέσω και της διαρκούς επικοινωνίας και αγαστής συνεργασίας της ηγεσίας του Υπουργείου με όλες τις πρυτανικές αρχές και έχει ως σκοπό την εύρεση των βέλτιστων λύσεων».
Ο κ. Διγαλάκης τονίζει επίσης ότι γίνονται ενέργειες για την ενίσχυση του εκπαιδευτικού προσωπικού στα ΑΕΙ με επιπλέον θέσεις μελών ΔΕΠ, καθώς και επικουρικού διδακτικού προσωπικού ειδικά για το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2020 – 2021. Από την πλευρά τους τα ιδρύματα, ζητούν την αύξηση της χρηματοδότησης με την άμεση χορήγηση πρόσθετου κονδυλίου για το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, ώστε να καλυφθούν έκτακτες ανάγκες, όχι μόνον διδακτικές, αλλά και διοικητικές και υγειονομικές οι οποίες αυξήθηκαν κατακόρυφα λόγω της πανδημίας.
Επίσης υπογραμμίζουν ότι με αφορμή τις τεράστιες χρηματοδοτικές ανάγκες που έχει δημιουργήσει η πανδημία, η τακτική χρηματοδότηση οφείλει να καλύπτει πλήρως τις χρηματοδοτικές δαπάνες των πανεπιστημίων και ότι δεν είναι ορθή η σύνδεση μέρους της τακτικής χρηματοδότησης (20%) με την επίτευξη στόχων, όταν το 100% της χρηματοδότησης αυτής δεν επαρκεί για την κάλυψη ούτε των βασικών λειτουργικών αναγκών των ιδρυμάτων. Οι φοιτητές ζητούν την άμεση χρηματοδότηση των πανεπιστημίων για την πιο εντατική καθαριότητα των χώρων, ενώ παράλληλα ζητούν και την πρόσληψη μονίμων καθηγητών. Στα αιτήματά τους βρίσκεται επίσης ο χωρισμός των τμημάτων σε μικρότερα ώστε να γίνεται με ασφάλεια το μάθημα καθότι όπως υποστηρίζουν «η τηλεκπαίδευση απέτυχε». Μάλιστα τονίζουν χαρακτηριστικά: «Δεν βγαίνει άλλο εξάμηνο με e – learning και zoom. Ανοιχτές σχολές με όλα τα μέτρα ασφαλείας».
Πανεπιστήμιο Αθήνας
Το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας, το ΕΚΠΑ, αποφάσισε, όσον αφορά στα μαθήματα της νέας περιόδου, τα εξής:
- Οι Σχολές και τα Τμήματα του Ιδρύματος θα αποφασίσουν ποια θεωρητικά μαθήματα θα διδαχθούν δια ζώσης και ποια εξ αποστάσεως. Υπενθυμίζεται ότι η πολιτική του Ιδρύματος, σε συμφωνία και με την ως άνω ΚΥΑ, είναι να αποκατασταθεί η κανονική, δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία, στον βαθμό που οι έκτακτες συνθήκες το επιτρέπουν. Με βάση αυτή την αρχή, θα διδαχθούν μαθήματα εξ αποστάσεως μόνο όταν οι περιορισμοί που προκύπτουν από τον μεγάλο αριθμό φοιτητών και τον ανεπαρκή αριθμό διαθέσιμων αιθουσών το επιβάλλουν.
- Θα γίνει, επίσης, καταγραφή των μαθημάτων που, ενώ θα διδαχθούν εξ αποστάσεως, κρίνεται ότι είναι απαραίτητο να συνοδευτούν από φροντιστηριακά μαθήματα δια ζώσης, ώστε να εξεταστεί η δυνατότητα πραγματοποίησής τους και να υπάρξει ο σχετικός προγραμματισμός.
- Αυτή την περίοδο το Πανεπιστήμιο βρίσκεται αντιμέτωπο με ιδιαίτερα αυξημένες ανάγκες σε διδακτικό προσωπικό, λόγω της πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό η Σύγκλητος θεωρεί θετική την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας για χορήγηση υποτροφιών σε μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες, οι οποίοι θα αναλάβουν διδακτικό έργο σε φροντιστηριακά και εργαστηριακά μαθήματα. Η πρώτη εκτίμηση, πάντως, είναι ότι θα χρειαστεί μεγαλύτερος αριθμός υποτρόφων από τον ήδη εγκεκριμένο.
- Η Σύγκλητος ζητεί από την κυβέρνηση την κάλυψη των θέσεων των μελών ΔΕΠ, καθώς και των μελών ΕΕΠ, ΕΔΙΠ και ΕΤΕΠ, τα οποία έχουν τα προηγούμενα χρόνια αφυπηρετήσει. Ζητεί, επίσης, την αύξηση των θέσεων του εκτάκτου διδακτικού προσωπικού για την κάλυψη των διδακτικών αναγκών του Ιδρύματος, που προκύπτουν τόσο από την υποστελέχωση του διδακτικού προσωπικού όσο και από τις παρούσες έκτακτες συνθήκες.
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο
Οπως υπογραμμίζει ο πρύτανης κ. Σπύρος Κίντζιος «η Σύγκλητος θεωρεί ότι η ποιότητα της δια ζώσης εκπαίδευσης ως βασικό στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας και η άμεση αλληλεπίδραση φοιτητών και διδασκόντων δεν μπορούν να υποκατασταθούν σε καμία περίπτωση από μεθόδους τηλεκπαίδευσης. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο στην περίπτωση των εργαστηριακών ασκήσεων οι οποίες χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία των μαθημάτων των προγραμμάτων σπουδών που υποστηρίζουν τα Τμήματα του Ιδρύματος. Δεδομένων των συνθηκών και με πλήρη επίγνωση της ανωτερότητας της εκπαίδευσης με φυσική παρουσία έναντι της τηλεκπαίδευσης, αποτελεί βασική επιδίωξη του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών η εκπαίδευση να γίνει σε μια κατά το δυνατόν ζωντανή σχολή με τους φοιτητές να επιστρέφουν έχοντας πάντα ως πρωταρχικό μέλημα την προστασία της υγείας όλων των μελών της κοινότητας του».
Οπως ανακοίνωσε η Σύγκλητος του ιδρύματος «αντιλαμβάνεται πλήρως τα προβλήματα και τους περιορισμούς οι οποίοι έχουν προκύψει λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και την αυταπόδεικτη ανάγκη προστασίας της δημόσια υγείας και ειδικότερα της υγείας όλων των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Σύμφωνα με την υφιστάμενη κατάσταση (υλικοτεχνικές υποδομές, διαθέσιμο προσωπικό κ.α.), η Σύγκλητος του Γ.Π.Α. γνωρίζοντας το δύσκολο έργο στο οποίο καλείται να ανταπεξέλθει και με γνώμονα την εύρυθμη και ασφαλή λειτουργιά του Πανεπιστημίου ζητά από το Υπουργείο να επανεξετάσει την ΚΥΑ. Σε κάθε περίπτωση το ΓΠΑ φέρει την ευθύνη για την εφαρμογή των μέτρων προστασίας που υπαγορεύθηκαν από το Υπουργείο και όχι για την αποτελεσματικότητα των μέτρων αυτών».
Το ίδρυμα έχει αποφασίσει τα εξής:
- Βασική αρχή αποτελεί η δυνατότητα συμμετοχής όλων των φοιτητών στην εκπαιδευτική διαδικασία, ανεξάρτητα με τον τρόπο διεξαγωγής της. Αποτελεί υποχρέωση όλων των διδασκόντων να οργανώσουν τη διδασκαλία των μαθημάτων τους έτσι ώστε κανείς φοιτητής ή φοιτήτρια να μην αποκλειστούν για τεχνικούς ή άλλους λόγους (π.χ. αν ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες). Επομένως θα πρέπει να εξαντληθούν τα όρια ευελιξίας κατά την εκπαιδευτική διαδικασία με ευθύνη του κάθε διδάσκοντα προσωπικά.
- Όσον αφορά τις εργαστηριακές ασκήσεις πάγκου ή πεδίου, αυτές θα πραγματοποιηθούν υποχρεωτικά δια ζώσης, ωστόσο το περιεχόμενο των ασκήσεων θα είναι διαθέσιμο δικτυακά για όσους φοιτητές δεν μπορούν να συμμετέχουν αιτιολογημένα με φυσική παρουσία.
- Συστήνεται επίσης η δια ζώσης ενισχυτική διδασκαλία, όπου απαιτείται, θεωρητικών μαθημάτων ή/και φροντιστηρίων.
- Η διοίκηση του Ιδρύματος θα εξασφαλίσει τις συνθήκες ασφαλούς πραγματοποίησης της δια ζώσης διδασκαλίας σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία κα τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.
- Είναι αυτονόητη υποχρέωση της Πολιτείας για την αύξηση της χρηματοδότησης όλων των Πανεπιστημίων τόσο για την κάλυψη των πάγιων αναγκών όσο και ειδικότερα για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών οι οποίες προέκυψαν από την πανδημία. Ειδικότερα απαιτούμε τη σημαντική αύξηση προσλήψεων μόνιμου προσωπικού όλων των κατηγοριών και ειδικοτήτων (διδασκόντων, διοικητικών και προσωπικού καθαριότητας), την αύξηση της χρηματοδότησης της φοιτητικής μέριμνας (ιδιαίτερα της στέγασης και της σίτισης), την στήριξη των φοιτητών ως προς τον εξοπλισμό μέσων τηλεκπαίδευσης και πρόσβασης στο διαδίκτυο και την καταβολή έκτακτης επιχορήγησης για τη κατασκευή νέων αμφιθέατρων και εκπαιδευτικών υποδομών.
Πανεπιστήμιο Πάτρας
Απόφαση για εξ αποστάσεως εκπαίδευση έλαβαν στην πλειοψηφία τους τα Τμήματα του Πανεπιστημίου Πατρών δεδομένης της συγκυρίας που δημιουργεί ο κορονοϊός. Η Σύγκλητος ενέκρινε τις αποφάσεις των Τμημάτων. Όπως επισημαίνει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Χρήστος Μπούρας στη μεγάλη τους πλειοψηφία τα εργαστήρια πραγματοποιούνται δια ζώσης με “σπασμένα” ακροατήρια και οι κλινικές. Η μεγάλη πλειοψηφία των μαθημάτων είναι εξ αποστάσεως. Όπου μπορούμε να κάνουμε μαθήματα δια ζώσης τα κάνουμε αλλά δεν έχουμε υποδομές για όλα. Η κατάσταση ωστόσο θα εκτιμάται εκ νέου ανάλογα με την πορεία της πανδημίας.
Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Μέσω live streaming θα γίνονται και οι Τελετές Απονομής Μεταπτυχιακών Τίτλων. Οπως αναφέρει το ίδρυμα λόγω της Πανδημίας και με σκοπό την αποφυγή της περαιτέρω διασπορά της, οι Τελετές Απονομής Μεταπτυχιακών Τίτλων Ειδίκευσης του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου που αφορούν το Ακαδημαϊκό Έτος 2019-2020, θα πραγματοποιηθούν μέσω live streaming την Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2020. Κατά την διάρκεια των Τελετών θα αναγνωστούν τα ονόματα των αποφοίτων ανά Σχολή ενώ, τις επόμενες ημέρες θα αποσταλεί ενημερωτική επιστολή σε όλες και όλους τις/τους αποφοιτήσαντες με αναλυτικές πληροφορίες για τη διαδικασία καθώς και τον τρόπο παραλαβής των Μεταπτυχιακών Τίτλων Ειδίκευσης.
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σε δύο διαδοχικές συνεδριάσεις συζήτησε και κατέληξε ομόφωνα ότι στη μεγάλη τους πλειοψηφία τα προπτυχιακά μαθήματα όλων των Τμημάτων του Ιδρύματος, πλην του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης (ΤΜΕΤ), θα διεξαχθούν με εξ αποστάσεως μεθόδους. Στην εισήγησή του ο Πρύτανης, Καθηγητής Στυλιανός Δ. Κατρανίδης, επισήμανε πως στη μεγάλη πλειοψηφία των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (εκτός από το ΤΜΕΤ) οι δυνατότητες διδασκαλίας με φυσική παρουσία, όπως προσδιορίζονται από τη σχετική ΚΥΑ, είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Αυτό οφείλεται αφενός στα ιδιαίτερα κτιριακά προβλήματα και περιορισμούς, αφετέρου στον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό φοιτητών που δέχεται το Πανεπιστήμιο, αλλά επίσης και των συνεχιζόμενων και αυξανομένων ελλείψεων σε διδακτικό προσωπικό. Εξαίρεση αποτελεί το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, όπου η διδασκαλία πραγματοποιείται κατά κύριο λόγο με ατομικά μαθήματα ή με μαθήματα όπου συμμετέχει εξαιρετικά περιορισμένος αριθμός φοιτητών και επομένως η διδασκαλία με φυσική παρουσία είναι σε μεγάλο βαθμό εφικτή.
Ο ίδιος επισήμανε ότι κατά τη δεκαετία 2010-2020 υπήρξε δυσανάλογη αύξηση του φοιτητικού πληθυσμού στα Τμήματα, γεγονός που έχει οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση, κατά την οποία μόνο σε εξαιρετικά περιορισμένο βαθμό μπορεί να ικανοποιηθεί το κριτήριο των λιγότερων από 50 φοιτητές ανά τάξη διδασκαλίας. Ο κ. Κατρανίδης σημείωσε ότι «οι εξελίξεις αυτές, οι οποίες ούτως ή άλλως υπονομεύουν την αρτιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, καθιστούν αδύνατη τη διάσπαση των φοιτητών σε μικρότερα τμήματα, έτσι ώστε να μπορεί να προσεγγισθεί ο αριθμός των 50 φοιτητών.
Για παράδειγμα, στα δύο μεγάλα αμφιθέατρα 2 και 3 του Πανεπιστημίου, περίπου 180 θέσεων έκαστο, ικανοποιώντας τις προδιαγραφές που έχει θέσει ο ΕΟΔΥ, ο μέγιστος αριθμός φοιτητών ο οποίος μπορεί να φιλοξενηθεί ανέρχεται σε 26. Το Αμφιθέατρο Τελετών, 280 θέσεων στην πλατεία, μπορεί να έχει μέγιστη χωρητικότητα 41 φοιτητών, το οποίο μόνο υπό προϋποθέσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όπως άλλωστε και τα προηγούμενα χρόνια, καθώς κατά κύριο λόγο αξιοποιείται για την πραγματοποίηση διδασκαλίας από το Τμήμα ΜΕΤ, λόγω των ειδικών του προδιαγραφών».