Του Λευτέρη Βιολέττα
Είναι γεγονός ότι κάθε κρίση αποτελεί ταυτόχρονα και μια ευκαιρία. Αρκετές φορές αυτή η ευκαιρία δεν είναι άμεση ή άμεσα υλοποιήσιμη. Μιλώντας για τους Δήμους, μπορεί να αποδειχθεί μια ευκαιρία αναδιοργάνωσης των δομών, ώστε να καλυφθούν όποιες υστερήσεις. Παράλληλα, αρκετές τοπικές οικονομίες κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid-19 εισήλθαν σε μία διαδικασία προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων, ώστε να διορθώσουν τις ενδογενείς τους αδυναμίες και να μπορούν να σταθούν απέναντι στις διαταραχές του διεθνούς πλέον ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, ειδικά όταν πρόκειται για νησιωτικούς-τουριστικούς Δήμους.
Οι περισσότεροι Δήμοι της χώρας προχώρησαν σε τέτοιες προσαρμογές και στις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. Πολλοί Δήμοι, με λιγότερες δομικές αδυναμίες, ήδη το πέτυχαν αυτό. Κάποιοι άλλοι, με περισσότερες κυρίως πολιτικές παθογένειες, φαίνεται ότι δεν μπορούν ακόμη ούτε να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα της αλλαγής. Στην τελευταία κατηγορία, δυστυχώς, κατατάσσεται και ο Δήμος Σκιάθου ο οποίος έχασε αυτήν την «κενή» περίοδο του ενός σχεδόν έτους της πανδημίας, χωρίς να προχωρήσει στην αναδιοργάνωση και αναδιάταξη της τοπικής οικονομίας, καθώς παρέμεινε χαμένος σε ιδεοληψίες, εμμονές και ερασιτεχνισμούς.
Σήμερα, οι Δήμοι βρίσκονται στη δίνη της παγκόσμιας κρίσης του Covid-19 η οποία, ακόμη και σε επίπεδο κρατών, διαφέρει από κάθε προηγούμενη. Όπως διαπιστώνουν επιστήμονες και ακαδημαϊκοί η τωρινή κρίση είναι εξωγενής και δεν οφείλεται ή σχετίζεται με ενδογενείς αδυναμίες των επιμέρους κρατικών οικονομιών.
Το ερώτημα που γεννιέται είναι τι θα μπορούσε ή τι μπορεί ακόμη να κάνει ο Δήμος Σκιάθου μέσα σε όλο αυτό το έως και μεταφυσικό περιβάλλον; Η απάντηση βρίσκεται μέσα σε ένα νέο κρίσιμο ερώτημα: αν μπορεί ο Δήμος Σκιάθου να γίνει πιο τολμηρός και να προχωρήσει, με διάθεση διαμοιρασμού του βάρους των αποφάσεων και ενεργειών, σε νέες μορφές που θα επιτρέψουν στην τοπική οικονομία, συνολικά, να ανακάμψει άμεσα και να μπορέσει να αναπτυχθεί;
Τα μέχρι τώρα γεγονότα και οι κινήσεις του Δήμου Σκιάθου δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Η αντιμετώπιση της κατάστασης δείχνει να είναι στατική και παθητική, σε αναμονή μιας επανέναρξης της οικονομίας και την ψευδαίσθηση της αυτόματης επαναφοράς στην προηγούμενη κατάσταση. Το κρίσιμο όμως στοιχείο που κάνει τη διαφορά, είναι ότι η κρίση που διανύουμε δεν προκάλεσε απλά μια μείωση ή μετακίνηση κεφαλαίων μεταξύ οικονομιών, κρατών ή ανθρώπων, αλλά μια βαθιά ύφεση και επανακαθορισμό των παγκόσμιων οικονομικών και παραγωγικών δεδομένων. Με απλά λόγια, δεν παράγεται για παράδειγμα αρκετό πλεόνασμα για τουρισμό, στον οποίον στηρίζεται η οικονομία του Δήμου Σκιάθου. Όσο κι αν η ανάγκη ή η θέληση για τουρισμό στο νησί παραμείνουν στη συνείδηση και στις συνήθειες των ανθρώπων, δεν θα υπάρχει για αρκετό καιρό ακόμη η ίδια ποσοτική και ποιοτική ικανότητα υλοποίησης.
Για τους παραπάνω λόγους κυρίως, ο Δήμος Σκιάθου θα έπρεπε ή πρέπει να προχωρήσει σε κάποιες άμεσες κινήσεις:
1ον Αξιοποίηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων -και πέρα από το ΕΣΠΑ και την Περιφέρεια Θεσσαλίας- (πχ, INTER-MED INTERREG κ.α.), με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης, τόσο για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, όσο και συνοχής των τμημάτων της τοπικής οικονομίας, όπως ο ξενοδοχειακός κλάδος και τα καταλύματα, με την παραγωγή το εμπόριο και τις υπηρεσίες.
2ον Διαμόρφωση ενός Δημοτικού εργαλείου ανάκαμψης της τοπικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια, μέσω προγραμμάτων και επιμόρφωσης στη βάση του πρωτογενούς τομέα και της στήριξης επενδύσεων και επιχειρήσεων για την ανάπτυξή του και για την άμεση δημιουργία οικονομιών κλίμακας. Για παράδειγμα η ανάδειξη από τον Δήμο Σκιάθου τοπικών προϊόντων και η έναρξη σεμιναρίων για την ενίσχυση παραδείγματος χάρη της σύγχρονης ελαιοπαραγωγής και αλιείας, καθώς και τη σωστή διάθεση και προβολή των προϊόντων τους στον τουριστικό ή εξαγωγικό τομέα. Κάτι τέτοιο, πέραν των άμεσων εσόδων για τους κατοίκους-παραγωγούς, θα μειώσει το κόστος για τις τοπικές επιχειρήσεις που θα απορροφήσουν τα προϊόντα, αυξάνοντας έτσι τα κέρδη τους ή μειώνοντας το κόστος για τους πελάτες, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ποιότητα αγαθών και υπηρεσιών.
3ον Διαμόρφωση πολιτικών αναπροσαρμογής τελών και διαχείρισης δημοτικών υποδομών και κεφαλαίων κατά τη διάθεσή τους σε ντόπιους επιχειρηματίες, με στόχο την αποφυγή ανταγωνιστικών φαινομένων μεταξύ του Δήμου και των κατοίκων-επιχειρηματιών, όπως στην περίπτωση της διαχείρισης της Δημοτικής Συγκοινωνίας και του Δημοτικού καφενείου.
4ον Εφαρμογή επιχειρηματικών δράσεων από τον Δήμο Σκιάθου για την αποκόμιση εσόδων -πέραν από την επιβολή τελών- με δράσεις, όπως για παράδειγμα η συλλογή των χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων (τηγανελαίων) για μετατροπή τους σε βιοντίζελ (Δήμος Ρεθύμνου μέσω της πρωτοβουλίας RecOil του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης) κ.α.
Τέλος, μπαίνοντας στο νέο χρόνο, οι αναπροσαρμογές που θα γίνουν στον πολύ καλό προϋπολογισμό που ψηφίστηκε για το 2021 θα πρέπει να είναι βαθιά προσανατολισμένες στην ενίσχυση των υποδομών και στη στήριξη των τοπικών επιχειρήσεων, με πρώτες εκείνες που ενισχύουν την παραγωγική ή εξαγωγική βάση. Άλλες κοστοβόρες ενέργειες πρέπει να περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες και αναγκαίες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν στον πολιτισμό, αποθαρρύνοντας έτσι και τον λαϊκισμό. Έτσι, τελικά, ο Δήμος Σκιάθου και η τοπική οικονομία θα μπορούν να προσβλέπουν στην ανάκαμψη και ανάπτυξη, αλλά και να συμβάλλουν ουσιαστικά και στη συνολική μείωση των κυβερνητικών δαπανών, άρα και στη μείωση ή συγκράτηση των μελλοντικών επιτοκίων και στη γενικότερη ανάπτυξη της κρατικής οικονομίας._