Tου Γεωργίου Καπουρνιώτη
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ όρισε στις 15 Δεκεμβρίου 1972, την 5η Ιουνίου ως «Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος». Η ημέρα αυτή δεν είναι απλώς μια επέτειος. Οι στόχοι της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος είναι να μας υπενθυμίσει και να μας προβληματίσει σχετικά με δύο, κυρίως, θέματα:
-Το μέλλον των ανθρώπων είναι ταυτόσημο και συνυφασμένο με το μέλλον των οικοσυστημάτων, που μας παρέχουν νερό, τροφή, αέρα, πρώτες ύλες κ.τ.λ.
-Ο πλανήτης, η φύση και τα οικοσυστήματα έχουν αξία.
Είναι μια ακόμη ευκαιρία απεγκλωβισμού από την ανθρωποκεντρική και χρησιμοθηρική θεώρηση του κόσμου, ότι όλα έχουν «αξία», γιατί βοηθούν τον άνθρωπο και την ύπαρξή του. Από την άλλη, οι σημερινές γενιές έχουν ευθύνη απέναντι στις μελλοντικές γενιές και οφείλουν να παραδώσουν ένα βιώσιμο περιβάλλον. Για αυτούς τους λόγους είναι όχι μόνο αυτονόητο, αλλά και επιβεβλημένο ότι πρέπει να προστατεύσουμε τη Γη.
O πλανήτης είναι αντιμέτωπος με ένα σύνολο τρομακτικών περιβαλλοντικών προβλημάτων: Υπερπληθυσμός, ερημοποίηση, τρύπα του όζοντος, διαχείριση φυσικών πόρων, ρύπανση των ωκεανών, μείωση της βιοποικιλότητας, καταστροφή των δασών, ρύπανση του αέρα, αλλαγή του κλίματος, φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι μερικά από τα κρίσιμα περιβαλλοντικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Τα προβλήματα αυτά, που προέρχονται από δραστηριότητες του ανθρώπου, επιδεινώνονται και διαιωνίζονται, κυρίως από τη στείρα πεποίθηση ότι η τεχνολογική πρόοδος μπορεί να αντιμετωπίσει τις καταστροφές που προκαλεί. Ευτυχώς, σιγά-σιγά, με πολύ αργά βήματα γίνεται ολοένα και περισσότερο συνειδητό, ότι δεν αρκεί να προσπαθούμε να λύσουμε τα προβλήματα που έχουμε δημιουργήσει, μόνο μέσω της τεχνολογίας, αλλά απαραίτητη είναι μία επανεκτίμηση των αναγκών μας, μια αλλαγή στην προσέγγισή μας απέναντι στη ζωή, στις στάσεις και στη συμπεριφορά μας. Αυτοί οι προβληματισμοί εντείνονται όταν παρακολουθούμε ολοένα και συχνότερα έντρομοι τη φύση να θέτει τα όρια και να προειδοποιεί τις ανθρώπινες ζωές.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την Κίνα. Η Κίνα είναι μια χώρα με σχεδόν 1,4 δισ. πληθυσμό. Όπως είναι φυσικό είναι από τις πιο βεβαρημένες χώρες όσον αφορά στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Ο κορωνοϊός, όμως, που ξεκίνησε από την ασιατική χώρα και έχει προκαλέσει κάτι λιγότερο από 3.000 θανάτους τους τελευταίους τρεις μήνες, φαίνεται πως έκανε κι ένα καλό. Βοήθησε το περιβάλλον να ανασάνει.
Εικόνες δορυφόρου, που δημοσιεύθηκαν από τη NASA, δείχνουν τη δραματική μείωση των επιπέδων ρύπανσης στην Κίνα, μετά το ξέσπασμα της επιδημίας του κορωνοϊού.
Ένας από τους βασικούς λόγους που συνέβη αυτό είναι γιατί πολλές βιομηχανικές μονάδες αναγκάστηκαν να παραμείνουν κλειστές, μετά από τα περιοριστικά μέτρα που επέβαλαν οι κινεζικές αρχές. Ίσως ο Covid-19 μας βοηθήσει να συνειδητοποιήσουμε το κόστος της ανθρώπινης ζωής.
Εν κατακλείδι, η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι ίσως μια επίσημη ευκαιρία για απολογισμό πάνω στα πεπραγμένα, μια ευκαιρία περισυλλογής σχετικά με το μέλλον και μια ακόμη ευκαιρία για κατάθεση ιδεών, προτάσεων και δράσεων από όλους.
Όλες οι δράσεις μπορούν να οργανωθούν στο κυρίαρχο περιβαλλοντικό μήνυμα: «Σκέψου Παγκόσμια, Δράσε Τοπικά».