Του Βασίλη Καλλία,
παιδαγωγού κυκλοφορίας – εκπαιδευτή οδηγών
Με κάθε παρουσίαση νέου οχήματος, οι κατασκευαστές συνεχίζουν να μας λένε πόσο πολύ θέλουν να απλοποιήσουν τη ζωή μας με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Ενώ κάποιες καινοτομίες είναι ευπρόσδεκτες, άλλες έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα και περιπλέκουν τη ζωή μας.
Αναφέρομαι εδώ στις οθόνες και τα πλήκτρα αφής που εφοδιάζονται τα νέα μοντέλα αυτοκινήτων. Λέγεται εδώ και χρόνια ότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αποτελεσματικότητα ενός παλιού καλού κουμπιού ή διακόπτη για την εκτέλεση μιας λειτουργίας όπως για παράδειγμα η ενεργοποίηση των θερμαινόμενων καθισμάτων. Αυτή η απλή επιθυμία του οδηγού, για να γίνει πράξη σε ένα σύγχρονο αυτοκίνητο, πρέπει να περάσει από χίλια κύματα επιλογών ανοίγματος κλεισίματος παραθύρων στην multimedia οθόνη. Στο Tesla π.χ. που θεωρείται και μια μάρκα ορόσημο και απόλυτα συμβατή με την εξέλιξη της αυτοκινητοβιομηχανίας, το άνοιγμα του ντουλαπιού, ελέγχεται από την οθόνη αφής! Αν η ρύθμιση της εσωτερικής θερμοκρασίας γίνει πρόβλημα και η ρύθμιση των υαλοκαθαριστήρων είναι μια περιπέτεια, τότε κάτι δεν πάει καλά. Δεν είναι μόνο θέμα αισθητικής ή άνεσης. Είναι θέμα οδικής ασφάλειας. Φανταστείτε να νοικιάσετε ένα σύγχρονο αυτοκίνητο και να βιάζεστε να μεταβείτε σε ένα αεροδρόμιο ή ένα λιμάνι. Όλες αυτές οι βοηθητικές και «απλοποιημένες» λειτουργίες είναι άχρηστες και η φιλικότητα των τεχνολογικών επιτευγμάτων μετατρέπεται σε μια επικίνδυνη περιπέτεια.
Δεν μας έφτανε αυτή η έλλειψη πρακτικότητας και αμεσότητας, μας δίνουν και την… ευκαιρία οι κατασκευαστές, να αντιγράψουμε τις εφαρμογές του «έξυπνου» κινητού μας, στην οθόνη πολυμέσων του αυτοκινήτου μας. Είμαι σίγουρος ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων κατόχων αυτοκινήτου με τις παραπάνω τεχνολογίες, δεν έχουν ανοίξει τις οδηγίες χρήσεως αυτών των οθονών και επίσης έχουν μάθει τις μισές λειτουργίες με τρελό «ψαχτήρι» την ώρα της οδήγησης. Δεν ξέρουν τι σημαίνει και πώς ενεργοποιείται η φωνητική εντολή (δυστυχώς δεν το έχουν όλα τα μοντέλα), είτε για λειτουργίες του αυτοκινήτου είτε για του κινητού. Εδώ υπάρχει ένα μεγάλο θέμα. Υπάρχουν οχήματα με λειτουργικό χωρίς ελληνικό μενού. Δε συμβαδίζει ο κατάλογος επαφών με το σύστημα και δεν μπορείς να δώσεις εντολή για κλήση τηλεφώνου. Ρωτάμε πράγματα ουσιαστικά κατά την αγορά και αν θέλετε καταλαβαίνουμε και τις προθέσεις που έχει η κάθε εταιρεία για τη φροντίδα των πελατών της μετά την πώληση του οχήματος. Δεν μαγευόμαστε από τη θωριά, το χρώμα, τα led φωτάκια και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο.
Ερευνητές από το Βρετανικό Εργαστήριο Ερευνών του Ινστιτούτου Μεταφορών (TRL) έφεραν ειδικές κάμερες για να ελέγξουν πόσο καιρό και πόσο συχνά οι οδηγοί ήταν απρόσεκτοι στον δρόμο όταν χρησιμοποιούσαν οθόνες αφής. Στη συνέχεια, υπολόγισαν τον βαθμό στον οποίο η απόσπαση της προσοχής από αυτές τις οθόνες επηρέασε τον χρόνο αντίδρασης του οδηγού. Συνήθως, το σώμα μας χρειάζεται ένα δευτερόλεπτο για να αντιδράσει στη θέα ενός εμποδίου στην κυκλοφορία. Η οδήγηση μετά από τρία ποτά αλκοόλ προσθέτει 12% στον χρόνο απόκρισης και 21% μετά την κατανάλωση κάνναβης (Τι μας αφορά η αναφορά στην κάνναβη εμάς; Όλους μάς αφορά, γιατί κάποιοι από αυτούς οδηγούν ανάμεσά μας. Στον Βόλο ζούμε και δε νομίζω να διαφωνεί κανείς.).Αλλά, όταν καλούμε κάποιον στο τηλέφωνο ενώ οδηγούμε ή χρησιμοποιούμε μια οθόνη για να στείλουμε ένα μήνυμα κειμένου, να σχεδιάσουμε μια διαδρομή ή να επιλέξουμε ένα ραδιοφωνικό κανάλι για παράδειγμα, τα ποσοστά ανεβαίνουν έως και 57% περισσότερο στον χρόνο αντίδρασης. Τελικά τι καταφέραμε; Η απόσπαση της προσοχής που προκαλείται από τη χρήση μιας οθόνης αφής να είναι μεγαλύτερη από αυτή που προκαλείται από την παραδοσιακή αλλαγή ραδιοφωνικών σταθμών. Κάποτε, πριν μερικά χρόνια, ένα εργοστάσιο με ένα πολύ μεγάλο δίκτυο πωλήσεων, συγκέντρωσε τους πωλητές – οδηγούς από όλη την Ελλάδα και μου ζήτησε με βιωματικό τρόπο να τους πείσω ότι δεν μπορούν να εκτελούν ταυτόχρονα πολλές εργασίες την ώρα της οδήγησης. Έστησα στον χώρο του εργοστασίου μια μικρή πίστα με κορύνες και κάλεσα όσους ήθελαν να καθίσουν στη θέση του οδηγού με εμένα ως συνοδηγό για να περάσουν με γρηγοράδα και δεξιοτεχνία τη διαδρομή. Έπειτα, τους προέτρεψα να επαναλάβουμε τη διαδρομή και πρόσθεσα ζωντανή ανοικτή τηλεφωνική συνομιλία με τον προϊστάμενο πωλήσεων στην οποία ο πωλητής έδινε αναφορά για τα αποτελέσματα της ημέρας. Σημειώθηκαν άθλιες επιδόσεις και το σημαντικότερο, καταστράφηκαν οι μισές μου κορύνες.
Έχουν λοιπόν το θράσος κάποιοι να κοκορεύονται ότι κάνουν και τηλεδιάσκεψη στο αυτοκίνητό τους στέλνοντας ακόμα και αρχεία από την οθόνη. Απολύουν και προσλαμβάνουν κόσμο, κουτσομπολιά του εργασιακού χώρου, πικάντικες συνομιλίες, την ώρα που με προσπερνάνε ή διασταυρώνονται μαζί μου. Συνέλθετε και προσέξτε μας, σας παρακαλώ.