Του Ηλία Β. Ξηρακιά τ. Αντιδημάρχου Βόλου
Από το 1924 που ιδρύθηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία της η τσιμεντοβιομηχανία της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ οι σχέσεις της με την πόλη του Βόλου πέρασαν από χίλια κύματα. Σχέσεις αγάπης και οργής. Αγάπης για την απασχόληση που προσέφερε σε πολλούς βολιώτες εργαζόμενους και οργής για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που πολλές φορές προκαλούσε σε βάρος της υγείας των κατοίκων και ιδιαίτερα των συνοικιών που ήταν πιο κοντά στις εγκαταστάσεις (Ν. Δημητριάδα, Άλλη Μεριά, Αγριά κλπ).
Κι αν τις πρώτες 10ετίες που ήταν ένα μικρό εργοστάσιο, αλλά και στη συνέχεια στα μετεμφυλιακά και χουντικά χρόνια το πάνω χέρι το είχε η ΑΓΕΤ, μετά τη μεταπολίτευση άρχισαν και οι πολίτες σιγά – σιγά να κινητοποιούνται ζητώντας βελτίωση των συνθηκών παραγωγής ώστε να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι διοικήσεις της ΑΓΕΤ πάντα προσπαθούσαν να επηρεάζουν τις κινητοποιήσεις αυτές με διαφορά θεμιτά και αθέμιτα μέσα. Ήταν χαρακτηριστική η περίπτωση του Εξωραϊστικού Συλλόγου της Ν. Δημητριάδας, η διοίκηση του η οποίου απαγόρευε για μεγάλο διάστημα την εγγραφή νέων μελών (εκτός εργαζομένων της ΑΓΕΤ) για να μην υπάρχουν αντιδράσεις κατά του εργοστασίου. Δεν μιλάμε βέβαια για τα μοναδικά μέσα ενημέρωσης της εποχής, που ήταν οι δύο εφημερίδες του Βόλου, από τις οποίες δεν περνούσε τίποτα.
Η μεγάλη γκέλα έγινε τη 10ετία του ’70, όταν αποφασίσθηκε η τεράστια επέκταση του εργοστασίου στην ίδια περιοχή ενώ θα μπορούσε να μεταφερθεί αλλού, αφού τα αποθέματα των λατομείων ήταν προδιαγεγραμμένο ότι θα τέλειωναν και θα ξεκινούσε η μεταφορά πρώτης ύλης από την περιοχή του Αλμυρού. Δυστυχώς σ’ αυτό συναίνεσε τότε, με μία ψήφο διαφορά, το Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου, που τόσο επικρίθηκε στη συνέχεια από τις επόμενες Δημοτικές Αρχές. Τη 10ετία του ’80 το εργοστάσιο λειτούργησε υπό κρατικό έλεγχο και τότε δυστυχώς δεν συνεχίστηκαν οι κινητοποιήσεις για τη μείωση της αερορύπανσης. Όταν τη 10ετία του ’90 η ΑΓΕΤ πουλήθηκε σε Ιταλούς και Άγγλους επενδυτές. έγινε προσπάθεια εισαγωγής των ελαστικών ως καυσίμου. Η τοπική κοινωνία αντέδρασε, ενώ το Νομαρχιακό Συμβούλιο (νομάρχης Π. Σκοτινιώτης) γνωμοδότησε αρνητικά και το Υπουργείο δεν έδωσε ποτέ περιβαλλοντικούς όρους.
Η εξαγορά της ΑΓΕΤ από τη Lafarge βρήκε την πόλη σε κινητοποιήσεις για την αερορύπανση. Το εργοστάσιο συνέχιζε να λειτουργεί με τα παλαιά ηλεκτροστατικά φίλτρα, τα οποία υπό ορισμένες συνθήκες και για μην γίνει έκρηξη απελευθέρωναν στην ατμόσφαιρα τμήμα παραγωγής με αρνητικά αποτελέσματα για το περιβάλλον.
Οι πιέσεις της τότε Νομαρχίας (Παπατόλιας) και του Δήμου (Βούλγαρης) δέσμευσαν τη νέα ιδιοκτησία της ΑΓΕΤ να επενδύσει και να εγκαταστήσει νέα υβριδικά φίλτρα, τα οποία και εγκαινιάστηκαν στις 31-3-2009, ακριβώς πριν από εννέα χρόνια (δείτε δημοσιεύματα της εποχής), ενώ τα καταγραφικά ελέγχου της ελάχιστης σκόνης που απελευθερωνόταν παρακολουθούνταν απ’ ευθείας από τη Νομαρχία.
Οι Νομαρχίες καταργήθηκαν το 2010 και άλλες αρμοδιότητές τους μεταφέρθηκαν στις Περιφέρειες και άλλες στους Δήμους. Δυστυχώς δεν υπήρξε συνέχεια σ’ αυτή την αυστηρή στάση της τοπικής κοινωνίας απέναντι στην ΑΓΕΤ. Την τοπική κοινωνία, και συνεπώς την τοπική πολιτική βούληση, εκφράζει κατά πρώτον ο Δήμος μιας πόλης και κατά δεύτερον η Περιφέρεια και η Περιφερειακή Ενότητα. Όταν δεν υπάρχει συνέχεια στο σχεδιασμό και τα κεκτημένα των προηγούμενων, κάποιοι βρίσκουν την ευκαιρία και λειτουργούν ανεξέλεγκτα, εκμεταλλευόμενοι και το γενικό κλίμα της κρίσης και της αγωνίας που έχει ο κόσμος για απασχόληση. Δεν μπορεί να συνομιλούν ερήμην της τοπικής κοινωνίας και να οργανώνουν ημερίδες για να μας πείσουν για τα «ευεργετικά αποτελέσματα» της καύσης των σκουπιδιών, που είναι η εύκολη, η «τεμπέλικη» διαχείριση τους που δεν εμπεδώνει περιβαλλοντική συνείδηση. Σ’ όλη την Ευρώπη σήμερα εγκαταλείπεται το Σουηδικό μοντέλο της καύσης, γιατί υποσκάπτει την ανακύκλωση και τη συμμετοχή τελικά του πολίτη στη διαχείριση των σκουπιδιών που παράγει. Δεν μπορεί όμως η υγεία των πολιτών να μπαίνει σε δεύτερη προτεραιότητα.