Άλλη μία ευκαιρία, αλλά με αυξημένα πρόστιμα, θα έχουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων ώστε να τα δηλώσουν μετά τις 8 Φεβρουαρίου 2016, οπότε και λήγει η ετήσια παράταση που είχε δοθεί για την τακτοποίησή τους.
Στη Μαγνησία υπολογίζονται ότι νομιμοποιήθηκαν οριστικά περίπου 30.000 αυθαίρετα και περίπου 25.000 βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης στο νόμο προς τακτοποίηση. Από αυτά περίπου 15.000 αφορούν δεύτερη – παραθεριστική κατοικία με οικοδομική άδεια, η οποία όμως δεν τηρήθηκε και έγιναν παράνομες προσθήκες.
Στο μεταξύ, σε νομοσχέδιο που επεξεργάζεται το ΥΠΕΚΑ έρχονται ανατροπές και στην εκτός σχεδίου δόμηση χωρίς όμως να καταργείται η αρτιότητα των 4 στρεμμάτων. Θα μειωθεί ωστόσο ο συντελεστής δόμησης αφού από τα 200 τ.μ. που μπορούσε κάποιος να οικοδομήσει στα 4 στρέμματα αναμένεται να πέσει στα 100 τ.μ. Δύο σημαντικές αλλαγές θα προβλέπονται στο νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ για τους νέους όρους δόμησης στα εκτός σχεδίου οικόπεδα. Ο πρώτος είναι η κατάργηση της δόμησης κατά παρέκκλιση. Έτσι κανείς δεν θα μπορεί να χτίσει σε οικόπεδα κάτω των 4 στρεμμάτων. Σήμερα μπορεί κάποιος να κτίσει και σε οικόπεδο 2 στρεμμάτων που βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από τα όρια οικισμών. Μπορεί να χτίσει επίσης ανάλογα από το πότε υπάρχει η ιδιοκτησία με πρόσωπο σε εθνική, επαρχιακή, δημοτική οδό και συγκεκριμένα μπορεί να χτίζει με εμβαδό 2000 τ.μ. ή 1200 τ.μ. ακόμα και σε έκταση 750 τ.μ.
Σήμερα για να χτίσει κανείς σε οικόπεδα εκτός σχεδίου απαιτούνται τα τέσσερα στρέμματα με μέγιστη επιτρεπόμενη επιφάνεια τα 200 τ.μ. Το δεύτερο στάδιο στο νέο σχεδιασμό του υπουργείου είναι η μείωση της επιφάνειας από τα 200 τ.μ. να πέσει στα 100 έως τα 150 τ.μ.
Στη Μαγνησία υπάρχει ένα μεγάλο οδικό δίκτυο όπως: Η εθνική οδός Λάρισας – Βόλου, η ΕΟ Βόλου – Ν. Αγχιάλου, ο Περιφερειακός, το εθνικό δίκτυο του Πηλίου προς Τσαγκαράδα , προς Πορταριά – Χορευτό. Επίσης υπάρχουν 47 επαρχιακοί δρόμοι που διέρχονται από τους οικισμούς της περιοχής Αλμυρού, Βελεστίνου, Πηλίου και των νησιών των Βορ. Σποράδων, καθώς και πάνω από 50 αναγνωρισμένοι δημοτικοί δρόμοι που ενώνουν οικισμούς μεταξύ τους. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι παρόδιες ιδιοκτησίες μπορούν σήμερα να κάνουν χρήση της ευεργετικής διάταξης του Νόμου που ισχύει από το 1985 για να χτίζουν κατά παρέκκλιση κάτω των 4 στρεμμάτων. Αυτά πλέον θα σταματήσουν, σημειώνει η κ. Γραμματή Μπακλατσή, τοπογράφος-πολεοδόμος μηχανικός του ΤΕΕ Μαγνησίας. Θα πρέπει να ολοκληρωθούν άμεσα οι μελέτες Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων και ΣΧΟΟΑΠ και να δοθεί πολεοδομικά οργανωμένη γη για οικοδόμηση και να σταματήσει η διάσπαρτη και αυθαίρετη δόμηση. Δυστυχώς, όμως, συμπληρώνει, η Μαγνησία είναι ουραγός στον πολεοδομικό σχεδιασμό, αφού μόνο το ΣΧΟΟΑΠ του Πτελεού έχει θεσμοθετημένη με ΦΕΚ, ενώ άλλες περιοχές της Ελλάδας που ξεκίνησαν πολύ αργότερα σήμερα κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν σε μεγάλη έκταση τον πολεοδομικό τους σχεδιασμό.
Οι αλλαγές, στην εκτός σχεδίου δόμηση, θα συμπεριληφθούν, εκτός απροόπτου, στη χωροταξική και πολεοδομική νομοθεσία που αναμένεται να τεθεί άμεσα σε διαβούλευση, καταργώντας τις παρεκκλίσεις που επέτρεπαν τη δόμηση, ακόμη και στα δύο στρέμματα μεταβάλλοντας την επιφάνεια, αλλά όχι τα όρια αρτιότητας. Επίσης, θεσπίζεται η μεταφορά συντελεστή δόμησης μέσω της τράπεζας γης, όπου η συγκεκριμένη ρύθμιση αναμένεται να λύσει το πρόβλημα των οικοδομικών συνεταιρισμών. Η τράπεζα γης είναι ένα ταμείο δικαιωμάτων ανάπτυξης, στο οποίο μεταφέρεται η δυνατότητα κάποιου να κτίσει. Με τη λειτουργία της «τράπεζας γης», που έχει ήδη θεσμοθετηθεί με το νόμο 4178/13, για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Προβλέπεται ότι τα μέλη των οικοδομικών συνεταιρισμών, που κατέχουν δασικές εκτάσεις μπορούν μεταφέροντας τα δικαιώματα δόμησης να χτίζουν με ανταλλαγή εκτάσεων και διαδικασίες ιδιωτικής πολεοδόμησης. Πώς λειτουργεί η τράπεζα γης; Ένας ιδιοκτήτης, ο οποίος έχει επιπλέον συντελεστή δόμησης, να τον πουλήσει στην «τράπεζα γης» έναντι μιας γνωστής προκαθορισμένης τιμής ή και να αγοράσει δικαιώματα. Μέρος των εσόδων αυτών μπορούν να χρηματοδοτήσουν προγράμματα για την προστασία κοινόχρηστων χώρων ή την ανάπλαση περιοχών. Μπορούν, επίσης, με τα χρήματα αυτά να αγοραστούν άλλα δικαιώματα ανάπτυξης, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες, κυρίως των τοπικών κοινωνιών, αλλά και της Πολιτείας σε περίπτωση που θέλει να προχωρήσει σε εκτεταμένα προγράμματα ανάπλασης, αλλά δεν έχει το δικαίωμα να το πράξει.
Το νομοσχέδιο, επίσης, θα προβλέπει την εκπόνηση πολεοδομικών μελετών για κάθε καλλικρατικό Δήμο, που πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα σε μια πενταετία. Με αυτές θα καθορίζονται οι περιοχές επέκτασης του σχεδίου πόλης και η βιομηχανική-βιοτεχνική ζώνη όπου θα χωροθετηθούν και τα εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει χρηματοδοτήσει εκατοντάδες πολεοδομικές μελέτες, αλλά η διαδικασία έγκρισής τους καθυστερεί από 10 έως και 30 χρόνια. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι οριοθετήσεις των οικισμών με αποφάσεις των τότε Νομαρχών, καθώς και η οριοθέτηση των δασικών εκτάσεων, προβλήματα, τα οποία υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό και στη Μαγνησία.
Η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων
Ήδη στο υπουργείο Περιβάλλοντος μελετούν σχέδιο, το οποίο προβλέπει ότι οι ιδιοκτήτες θα μπορούν με κλιμακούμενα αυξανόμενα πρόστιμα να «νομιμοποιήσουν» αυθαίρετα έως και την κατάθεση της επόμενης νομοθετικής ρύθμισης, η οποία εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμη εντός του πρώτου εξαμήνου του 2016. Υπάρχουν σκέψεις να μη διακοπεί η δυνατότητα τακτοποίησης αυθαιρέτων μετά την 8η Φεβρουαρίου που λήγει η προθεσμία και να συνεχιστεί, αλλά με κλιμακούμενη επιβάρυνση για όσους αμέλησαν ή αδιαφόρησαν και με την εφαρμογή κοινωνικών κριτηρίων για όσους αδυνατούσαν λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης.
Ουσιαστικά όσοι δεν σπεύσουν να δηλώσουν το αυθαίρετό τους στις επόμενες 40 μέρες, θα μπορούν να το κάνουν και στη συνέχεια, αλλά όσο περνάει το διάστημα, το ύψος του προστίμου θα αυξάνεται. Πιο ευχάριστα είναι τα νέα για τους ιδιοκτήτες, οι οποίοι θα μπορούν να αποδείξουν ότι αν και ήθελαν δεν κατάφεραν να υπαχθούν στην τρέχουσα ρύθμιση λόγω οικονομικής αδυναμίας: «Θα υπάρξει μια λύση είτε με τη μορφή μειώσεων ή εκπτώσεων στο πρόστιμο ή αποπληρωμής σε δόσεις, η οποία όμως θα ισχύσει όχι για εκείνους που αδιαφόρησαν, αλλά για όσους πραγματικά δεν είχαν. Το τι ακριβώς θα ισχύσει είναι υπό μελέτη αυτή την περίοδο, αλλά σίγουρα θα ληφθούν υπόψη το ετήσιο εισόδημα, ο αριθμός των παιδιών σε μια οικογένεια, η ύπαρξη άλλων περιουσιακών στοιχείων του ενδιαφερομένου κ.λπ.», επισημαίνουν πηγές του Τεχνικού Επιμελητηρίου. Μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, στη ρύθμιση έχουν ενταχθεί 941.470 αυθαίρετα κτίσματα, ενώ περισσότερα από τα μισά υπολογίζεται ότι έχουν ήδη τακτοποιηθεί. Μέχρι στιγμής τα έσοδα είναι 1,505 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ έχουν προϋπολογιστεί και άλλα 1,8 δισεκατομμύριο προς είσπραξη. Όμως ταυτόχρονα στο υπουργείο Περιβάλλοντος ήδη σχεδιάζουν την επόμενη νομοθετική ρύθμιση για τα αυθαίρετα, βάσει της οποίας δυνατότητα τακτοποίησης θα έχει μόνο συγκεκριμένος αριθμός αυθαιρέτων ανά περιοχή. Αυτό που μελετάται είναι η ρύθμιση να εξαρτάται πλέον από τη «φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής», να γίνεται με αυστηρά χωροταξικά και περιβαλλοντικά κριτήρια και ο αριθμός των αυθαιρέτων, για τα οποία θα προκύπτει δυνατότητα τακτοποίησης να είναι άμεσα συνδεδεμένος με τις υποδομές και τα δίκτυα που υφίστανται σε κάθε δήμο ή περιοχή ακόμα και μέσα στον ίδιο δήμο. Σήμερα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 1 εκατομμύριο αυθαίρετα κτίσματα εκτός ρύθμισης, τα οποία δεν θεωρείται βέβαιο ότι θα μπορέσουν να υπαχθούν στο νέο νόμο, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες τους να πρέπει να σκεφτούν και να σπεύσουν για τακτοποίηση έως τις 8 Φεβρουαρίου. Όπως φαίνεται, πάντως, όσοι ιδιοκτήτες έχουν ήδη εντάξει τα αυθαίρετά τους στις ρυθμίσεις των υφιστάμενων νόμων, δεν πρόκειται να θιγούν από τις υπό κατάρτιση νέες διατάξεις.