του Γιάννη Δ. Πατρίκου
Την Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2019 στις 19.00 πραγματοποιήθηκαν από τον κ. Κωνσταντίνο Ζέρβα, νέο Δήμαρχο Θεσσαλονίκης και Πρόεδρο της Αγιορειτικής Εστίας (Α.Ε.) στον Εκθεσιακό Χώρο αυτής (Μέγαρο Νεδέλκου, Εγνατία 109, πλησίον Πύλης Γαλερίου «Καμάρας» και του αυλείου χώρου Ι.Ν. Παναγίας Δεξιάς) τα εγκαίνια της ομαδικής εκθέσεως σύγχρονων εικαστικών αποτυπώσεων με τίτλο: «Ο Αγιορείτης Άγιος Σάββας ο Χιλανδαρινός. Σύγχρονη εικαστική αποτύπωση». Η Έκθεση αυτή εντάσσεται στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων της Α.Ε. σε συνεργασία με το Ίδρυμα της Ι. Μονής Χιλανδαρίου Αγίου Όρους Άθω για τα 800 έτη από την ανάρρηση του Αγιορείτη Αγίου Σάββα του Χιλανδαρινού στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Σερβίας (1219-2019).
Στις εκδηλώσεις αυτές περιλαμβάνεται και η έκδοση αφιερωματικού τόμου για τον Βίο, την Πολιτεία και το έργο του Αγίου Σάββα, τη μετάφραση κι έκδοση της πρώτης Βιογραφίας αυτού του μεγάλου των Σέρβων Αγίου από τον Δομεντιανό, καθώς και τη διοργάνωση ημερίδας, που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο του 4ου Διεθνούς Επιστημονικού Εργαστηρίου στις 7-9 Δεκεμβρίου 2019. Αντίστοιχες εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα και στο Βελιγράδι. Την επιμέλεια της Εκθέσεως έχει ο κ. Αναστάσιος Ντούρος, Διευθυντής της Α.Ε.
Ο Άγιος Σάββας (1169-1236) ήταν γιος του Κράλη της Σερβίας Στεφάνου Νεμάνια και είχε το όνομα Ράτσκο, ο οποίος απαρνηθείς τα εγκόσμια μετέβη στο Άγιον Όρος (Α.Ο.) και εκάρη μοναχός με το αγγελικό όνομα Σάββας. Το παράδειγμά του ακολούθησε κι ο πατέρας του, παραιτηθείς από τον θρόνο του ασπάσθηκε τον μοναχισμό καρείς μοναχός στην Ι. Μονή Στουντένιτσας με το όνομα Συμεών και για ένα διάστημα εγκαταβίωσε στο Παπίκιον όρος, όπου υπήρχε ακμάζουσα μοναστική πολιτεία και τέλος ήλθε στο Α.Ο. κι εγκαταβίωσε μαζί με τον υιό του Σάββα στην Ι. Μονή Βατοπαιδίου, η οποία τους παραχώρησε το ερειπωμένο μονύδριο Χε(ι)λανδαρίου. Η παραχώρηση αυτή επικυρώθηκε το 1198 με χρυσόβουλο του αυτοκράτορος Αλεξίου Γ’ Αγγέλου (1195-1203) που όριζε ότι το μονύδριο «είναι τοις Σέρβοις δώρον αιώνιον». Έτσι οι Ι. Μονές Χιλανδαρίου και Βατοπαιδίου έχουν αναπτύξει διατηρούμενους μέχρι σήμερα δεσμούς πνευματικής συγγένειας κι επικράτησε το έθιμο αποστολής αντιπροσώπου της μίας, ο οποίος προεξάρχει στην πανήγυρη της άλλης, όπως συμβαίνει το ίδιο και στις Ι. Μονές Μεγίστης Λαύρας και Ιβήρων (Γαβριήλ Ν. Πεντζίκη «Άγιον Όρος» τόμος Β’, σελ. 391-406, Explorer). Έτσι οι Άγιοι Σάββας και Συμεών ανοικοδόμησαν το μονύδριο Χιλανδαρίου και θεωρούνται οι κτήτορες αυτής της Ι. Μονής.
Το 1219 ο Άγιος Σάββας μετέβη στη Νίκαια της Βιθυνίας που ήταν έδρα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας λόγω κατοχής από το 1204 της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους και έπεισε τον Αυτοκράτορα και τον Πατριάρχη Μανουήλ Α’ Χαριτόπουλο, ο οποίος τον χειροτόνησε πρώτο Αρχιεπίσκοπο Πεκίου της νεοπαγούς Εκκλησίας της Σερβίας οπότε συμπληρώνονται εφέτος 800 έτη από το σπουδαίο αυτό γεγονός κι έτσι με αυτή την πράξη αναγνωρίσθηκε η ανεξαρτησία της Εκκλησίας της Σερβίας. Ο Άγιος Σάββας οργάνωσε με νηφαλιότητα και σοφία την Αρχιεπισκοπή του, στήριξε την ορθόδοξο πίστη και καταπολέμησε τις αιρέσεις. Ίδρυσε πολλές Ι. Μονές και Σχολεία. Συνέταξε τα Τυπικά των Ι. Μονών Χιλανδαρίου και Στουντένιτσας, καθώς και Ι. Ακολουθία και Βίο του πατέρα του Συμεών. Είναι ο πρώτος Σέρβος λόγιος και συγγραφέας. Παράλληλα, δε, υπήρξε γενναίος χορηγός πολλών Ι. Μονών και άλλων Ι. Καθιδρυμάτων του Α.Ο. σε μια δύσκολη γι’ αυτό περίοδο, ενώ συνέβαλε τα μέγιστα στην οργάνωση, ενίσχυση και πνευματική θωράκιση της Ορθόδοξου Εκκλησίας της Σερβίας, αλλά και στη συγκρότηση του Σερβικού κράτους με το θεσμικό του έργο, του οποίου κορυφαίο δείγμα είναι ο Νομοκάνων. Ο Άγιος Σάββας εκοιμήθη στο Τίρνοβο της Βουλγαρίας το 1236 και η Ι. Μνήμη του τιμάται στις 14 Ιανουαρίου.
Ο Παναγιώτατος Οικ. Πατριάρχης μας κ.κ. Βαρθολομαίος στο σχετικό με τις εόρτιες αυτές εκδηλώσεις μήνυμά του μεταξύ άλλων αναφέρει: «Ο μέγιστος Άγιος των Σέρβων Σάββας είναι μια εμβληματική φυσιογνωμία, η οποία σφράγισε την Ιστορία της Εκκλησίας και του λαού της Σερβίας. Είναι ο συνδετικός κρίκος του ευσεβούς του λαού με το Άγιον Όρος, όπου ο Άγιος έλαβε το αγγελικόν σχήμα και ίδρυσε μετά του πατρός αυτού Στεφάνου – Συμεών την Ιεράν Μονήν Χιλανδαρίου… και είναι ο σύνδεσμος της Σερβίας με το Οικ. Πατριαρχείον… Η συμβολή του εις την οργάνωσιν, την πνευματικήν ανάπτυξιν και θωράκισίν της έναντι των Βογομίλων και της Λατινικής επιρροής είναι καταλυτική τόσον διά την Εκκλησίαν, όσον και διά την ιστορικήν πορείαν του Σερβικού κράτους και την ταυτότητα του Σερβικού λαού».
Στην Έκθεση συμμετέχουν τα εργαστήρια και οι εικαστικοί: Αγιογραφικό εργαστήριο Ι. Κελλίου Αγ. Νικολάου Μπουραζέρι (λίγο πιο κάτω από τις Καρυές αριστερά καθώς κατερχόμαστε τον δρόμο προς την Ι.Μ. Ιβήρων), Εργαστήριο Ι.Μ. Μακρινού, Εργαστήριο Ι. Κελλίου Αγ. Γρηγορίου Παλαμά, Ιερομόναχος Αναστάσιος Καρυώτης, Γιώργος Κόρδης, Κων. Βαφειάδης, Γιάννης Μαστερόπουλος, Ιερεμίας, Miomir Bucalo και πολλοί Σέρβοι εικαστικοί. Η Έκθεση θα διαρκέσει μέχρι το Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου και λειτουργεί: Δευτέρα, Τετάρτη 9.00 – 16.00, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 9.00 – 20.00 και Σάββατο 9.00 – 14.00. Πληροφορίες στο τηλ.: 2310/263308 και [email protected] και www.agioritikiestia.gr.
Όσοι συμπολίτες μας ανέλθουν κατ’ αυτό το διάστημα στη Θεσσαλονίκη αξίζει τον κόπο να επισκεφθούν την Έκθεση και, οπωσδήποτε, θ’ αποκομίσουν πολλά αισθητικά και πνευματικά οφέλη.
Αρμόζουν δικαίως και εκθύμως κατόπιν αυτών θερμά συγχαρητήρια στον Διευθυντή της Α.Ε. και στους συναθλούντες, εκλεκτούς συνεργάτες του, που με κόπο και πολλή ευαισθησία προβάλλουν, κάθε τόσο, πτυχές του Αγιωνύμου Όρους Άθω, της Κιβωτού της Ορθοδοξίας και του συνάλληλου ελληνικού πολιτισμού.