Στο πλαίσιο της διαβούλευσης σχετικά με τη δημιουργία εργοστασίου παραγωγής SRF, η δημοτική κίνηση «Μαζί για το Βόλο» κατέθεσε κείμενο προτάσεων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, που κοινοποίησε και στο Δήμο Βόλου, δηλώνοντας για μια ακόμη φορά κατηγορηματικά αντίθετη στην μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων που στόχο έχει την παραγωγή SRF.
Παράλληλα, έχει ζητήσει από τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου, πρώτον να αποσυρθεί το θέμα από τη συνεδρίαση της 11/5/2020 και δεύτερον, να ζητηθεί από την Περιφέρεια Θεσσαλίας να δοθεί παράταση στη διαβούλευση, καθώς το θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό και εν μέσω πανδημίας είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν παρεμβάσεις εκ μέρους τη τοπικής κοινωνίας, λόγω του ότι η συνεδρίαση διεξάγεται κεκλεισμένων των θυρών.
Η θέση της παράταξης:
Εν μέσω πανδημίας η Περιφέρεια Θεσσαλίας και ο Δήμος Βόλου δρομολογούν εξελίξεις που θα επηρεάσουν καθοριστικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων της πόλης μας για τις επόμενες δεκαετίες, κάτι που τους καθιστά υπόλογους στις επόμενες γενιές. Ο λόγος για τη δημιουργία εργοστασίου παραγωγής SRF, που αντιμετωπίζεται ως “θέμα της σειράς”.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας δεν θέλησε να δώσει παράταση στη σχετική διαβούλευση παραγνωρίζοντας τις ειδικές συνθήκες που έχει επιβάλλει η πανδημία στην οργάνωση και λειτουργία της καθημερινότητας όλων μας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να αποτρέπει πολίτες, φορείς και συλλογικότητες από τη μελέτη των εκατοντάδων σελίδων και τη διατύπωση παρατηρήσεων. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι με δηλώσεις της πολιτικής της ηγεσίας επαίρεται επανειλημμένα πως είναι η πιο πράσινη περιφέρεια της Ελλάδος. Ας κρίνει ο καθένας γιατί τόση βιασύνη.
Η Δημοτική Αρχή από την πλευρά της φαίνεται πως άλλο που δεν ήθελε από αυτή την εξέλιξη. Η εμμονή της σε ένα μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων που θα μετατρέψει το Δήμο σε πλασιέ «εναλλακτικών καυσίμων» προς την τσιμεντοβιομηχανία της περιοχής, η άρνησή της ως τώρα να προχωρήσει σε μοντέλα διαχείρισης με διαλογή στην πηγή και η ανύπαρκτη πίεση που άσκησε στην Περιφέρεια στο να παραταθεί η διαβούλευση, δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας. Το περιβάλλον και η υγεία των πολιτών είναι το τελευταίο πράγμα στο μυαλό του Δημάρχου και αυτό δεν το αναιρεί κανένα ποσοστό στις εκλογές.
Όσον αφορά την παραγωγή SRF σε σχέση με την καύση του υλικού αυτού από την τσιμεντοβιομηχανία, και τον κίνδυνο που ελλοχεύει για τη δημόσια υγεία, έχουμε τοποθετηθεί ως δημοτική κίνηση επί 3 συναπτά έτη. Παραμένουμε συνεπείς στις θέσεις μας όντας κάθετα αντίθετοι στην καύση αυτού του υλικού, ειδικά από μια βιομηχανία τόσο κοντά σε κατοικημένες περιοχές και με ελλιπείς ελέγχους από την πολιτεία. Σε ίδιο μήκος κύματος έχουν εκφραστεί, περιβαλλοντικές οργανώσεις, συλλογικότητες και ειδικοί της υγείας. Το κομμάτι της αέριας ρύπανσης είναι ιδιαίτερα σημαντικό και έχει αναλυθεί από την πλευρά μας τόσο μέσα στο δημοτικό συμβούλιο, όσο και δημόσια με ανακοινώσεις, παρεμβάσεις και εκστρατείες ενημέρωσης.
Θέλουμε λοιπόν σε αυτή τη φάση να θέσουμε και μια άλλη διάσταση του θέματος. Φαίνεται ότι η Δημοτική Αρχή ενδιαφέρεται για επιχειρηματική συνεργασία με την τσιμεντοβιομηχανία ή όποια άλλη βιομηχανία θέλει να χρησιμοποιήσει εναλλακτικά καύσιμα. Η απόφασή της όμως – έχει την πλειοψηφία στον Σύνδεσμο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΣΥ.ΔΙ.Σ.Α.) – να προχωρήσει σ’ ένα τέτοιο σχεδιασμό είναι λανθασμένη και καταστροφική, ακόμα και αν δεν είχαμε καύση SRF ακριβώς δίπλα μας. Μας προξενεί εντύπωση η αφωνία των υπολοίπων Δημάρχων της Μαγνησίας, καθώς αυτή η εξέλιξη θα επηρεάσει καθοριστικά και τις κοινωνίες/κοινότητες της επικράτειας των Δήμων τους.
Η Μονάδα Μηχανικής Επεξεργασίας Αποβλήτων που δρομολογείται, αντί να μας πηγαίνει βήματα μπροστά κάνει το αντίθετο. Εμείς επιμένουμε να εφαρμοστεί ΣΗΜΕΡΑ το μοντέλο της αποκεντρωμένης διαχείρισης, με έμφαση στην πρόληψη και στην προδιαλογή των υλικών. Όμως, για να μη μιλάμε γενικά – όπως κάνουν αυτοί που δεν έχουν συγκεκριμένη άποψη ή που θέλουν να κρύψουν τις πραγματικές τους επιδιώξεις – ας δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά αυτού του μοντέλου.
Η πρόταση της αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων στηρίζεται στις βασικές αρχές της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας και βασικό πεδίο εφαρμογής της είναι μεγάλοι Δήμοι ή ομάδες γειτονικών Δήμων, που συγκροτούν – άτυπες ή τυπικές – διαχειριστικές ενότητες, για τις ανάγκες της διαχείρισης των δικών τους αποβλήτων, στη βάση των τοπικών σχεδίων διαχείρισης, τα οποία οφείλουν να διαμορφώνονται με διαδικασίες ουσιαστικής διαβούλευσης και κοινωνικής συμμετοχής. Tο σύστημα της αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης, αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα:
1ο επίπεδο: διαλογή στην πηγή (κατοικία – επιχείρηση – υπηρεσίες – γειτονιά – Δήμος)
Η «καρδιά» της αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης βρίσκεται στις υποδομές και τη διαχείριση που γίνεται στο πιο κοντινό προς τον πολίτη επίπεδο, με βασικό εργαλείο τη διαλογή στην πηγή. Σε αυτό το επίπεδο, επιδιώκεται η ανάκτηση της μέγιστης ποσότητας των ανακυκλώσιμων υλικών, με φυσικές διαδικασίες και τεχνικές. Τα παραπάνω έχουν δύο κατευθύνσεις:
à Δραστηριότητες σε επίπεδο κατοικίας, γειτονιάς, εργασιακού χώρου, υπηρεσιών, όπου το βάρος σηκώνουν οι ίδιοι οι πολίτες και οι φορείς, με την καθημερινή υποστήριξη και των Δήμων. Με πληροφόρηση και ενημέρωση, με προγράμματα σε σχολεία και δημόσιες – δημοτικές υπηρεσίες και εγκαταστάσεις, με υλική υποστήριξη (διανομή μικρών κομποστοποιητών, σάκων για διαλογή και ανακύκλωση κλπ.), όσο και με την εξασφάλιση της υποδομής (κάδοι, «πράσινα σημεία»), που θα υποδέχεται το αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας.
à Δραστηριότητες διαλογής στην πηγή, σε επίπεδο Δήμου, οι οποίες περιλαμβάνουν κυρίως:
- ένα δίκτυο ξεχωριστών κάδων προδιαλεγμένων υλικών.
- ένα επαρκές δίκτυο «πράσινων σημείων», για τη συγκέντρωση υλικών, που δεν μπορούν (και δεν πρέπει) να κατευθύνονται στους κάδους των προδιαλεγμένων και δημιουργούνται σε χώρους, κατά προτίμηση μέσα ή κοντά στον οικιστικό ιστό.
- ένα σύγχρονο σύστημα μεταφοράς.
2ο επίπεδο: κομποστοποίηση – διαλογή – διαχωρισμός (Δήμος – ομάδα Δήμων)
Στο επίπεδο αυτό, οι διαδικασίες διαχείρισης αναπτύσσονται σε μια μικρή αποκεντρωμένη εγκατάσταση απλού εξοπλισμού, στο επίπεδο του Δήμου ή των γειτονικών Δήμων. Καθώς, προοδευτικά, θα αυξάνεται το ποσοστό της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή, αναμένεται να μειώνεται η ροή των σύμμεικτων απορριμμάτων. Ο σκοπός των δραστηριοτήτων σε αυτό το επίπεδο είναι:
- να διαχωρίσει (όπου χρειάζεται), ταξινομήσει, αποθηκεύσει και διαθέσει στο εμπόριο τα υλικά ανακύκλωσης, που συγκεντρώνονται από τους κάδους της ανακύκλωσης και από τα «πράσινα σημεία»
- να κάνει την κομποστοποίηση των προδιαλεγμένων οργανικών υλικών (από τους αντίστοιχους κάδους), καθώς και των πράσινων των δήμων. Να συσκευάσει και διαθέσει το παραγόμενο κομπόστ
- να αξιοποιήσει το τμήμα των αδρανών υλικών, που έχουν «εισχωρήσει» στο σύστημα
- να επιδιορθώσει, να ανακατασκευάσει και να διαθέσει χρήσιμο εξοπλισμό, όπως έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές, ανταλλακτικά κλπ
3ο επίπεδο: ανάκτηση από υπολειμματικά σύμμεικτα – τελική διάθεση υπολείμματος (ΧΥΤΥ)
Στο επίπεδο αυτό έχουμε να κάνουμε με περιφερειακές υποδομές, που αφορούν:
- Τη συνέχιση της ανάκτησης ανακυκλώσιμων και οργανικών υλικών με μηχανικό τρόπο, από το «ρεύμα» του πράσινου κάδου των υπολειμματικών σύμμεικτων απορριμμάτων.
- Την ασφαλή τελική διάθεση σε ΧΥΤΥ του υπολείμματος των προηγούμενων σταδίων. Οι ΧΥΤΥ, στο πλαίσιο μιας εκτεταμένης εφαρμογής της λογικής της αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης, αφενός θα είναι μικρότερου μεγέθους και, αφετέρου, θα υποδέχονται υπολείμματα με χαρακτηριστικά αδρανών υλικών.
Χρειάζεται μηχανική επεξεργασία – ανάκτηση και χώροι τελικής διάθεσης;
Ως δημοτική κίνηση να ξεκαθαρίσουμε πως δεν είμαστε αντίθετοι με τις μονάδες μηχανικής επεξεργασίας και ανακύκλωσης, με την απαράβατη προϋπόθεση όμως ότι αυτές έπονται της Διαλογής στην Πηγή. Να λειτουργούν δηλαδή συμπληρωματικά με αυτή και όχι να την υποκαθιστούν. Όλα δηλαδή εξαρτώνται από το πως επιλέγουμε να αντιμετωπίσουμε και να διαχειριστούμε τα υπολειμματικά σύμμεικτα, δηλαδή τα αστικά απόβλητα που δε διαχωρίζονται με προδιαλογή στην πηγή.
Ποια η κατάσταση στην περιοχή μας; Μηδενική διαλογή στην πηγή με αποτέλεσμα αν προβούμε σε μονάδα επεξεργασίας σαν και αυτή που σχεδιάζεται να οδηγούνται όλα τα σύμμεικτα απορρίμματα στην μηχανική ανακύκλωση. Με βάση όμως τα σημερινά ισχνά ποσοστά προδιαλογής των υλικών, οι ποσότητες των υπολειμματικών σύμμεικτων θα είναι εξαιρετικά μεγάλες, για ένα μεταβατικό διάστημα κάποιων χρόνων, ακόμα και αν ο ΣΥΔΙΣΑ υλοποιούσε ένα πιο φιλόδοξο πρόγραμμα προδιαλογής.
Είναι λύση η γενικευμένη καύση των υπολειμματικών σύμμεικτων, χωρίς να έχει προηγηθεί μηχανική επεξεργασία, που θεωρητικά θα έκανε αχρείαστους τους χώρους υγειονομικής ταφής; Θεωρούμε πως όχι. Αυτή η λύση, όμως, δεν είναι αποδεκτή διαδικασία διαχείρισης αποβλήτων, καθώς θα δημιουργούσε μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα, θα απαιτούσε χώρους διαχείρισης της τέφρας και ταφής επικίνδυνων αποβλήτων και θα στερούσε κάθε κίνητρο για την αύξηση της προδιαλογής των υλικών, αφού όλα θα μπορούμε να τα καίμε. Άρα τι κάνουμε με το υπόλειμμα που μένει ούτως ή άλλως σε κάποιο ποσοστό;
Το ζητούμενο είναι η μέγιστη ανάκτηση και η ελαχιστοποίηση του υπολείμματος, που θα πρέπει να οδηγηθεί για ταφή. Και εδώ είναι δυο διαφορετικά μοντέλα: αν δίδεται έμφαση στη διαδικασία παραγωγής δευτερογενούς καυσίμου, ως το κύριο προϊόν της μηχανικής επεξεργασίας, αντί των ανακτήσιμων υλικών, είναι προφανές ότι για να είναι βιώσιμη – από οποιαδήποτε σκοπιά – η διαδικασία της καύσης θα χρειάζονται σταθερά επαρκείς ποσότητες «πρώτης ύλης», πράγμα που σημαίνει καθήλωση σε χαμηλά επίπεδα της προδιαλογής των υλικών, αλλά και της ανακύκλωσης από τη μηχανική επεξεργασία. Ταυτόχρονα, θα εκτοξεύσει το κόστος διαχείρισης και θα δημιουργήσει περιβαλλοντικούς κινδύνους, χωρίς να είναι διασφαλισμένη η συμβατότητά της με την ισχύουσα ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, αφού χρειάζεται να επιτυγχάνεται ένας υψηλός βαθμός ενεργειακής απόδοσης, για να μη θεωρείται ισοδύναμη με την ταφή. Σε αυτό προσανατολίζεται η νέα μονάδα.
Αντίθετα η μηχανική επεξεργασία των υπολειμμάτων μετά από διαλογή στην πηγή και αφού έχει αφαιρεθεί το κομμάτι οικιακών αποβλήτων που αγγίζει και το 40%, με κατάλληλο εξοπλισμό και μεθόδους, μπορεί να αποδώσει υψηλά ποσοστά ανάκτησης υλικών, της τάξης του 50%. Στην περίπτωση αυτή, το υπόλοιπο της διαδικασίας της μηχανικής επεξεργασίας (το υπόλειμμα) θα τείνει να είναι ένα προϊόν με ελάχιστο ενεργειακό ενδιαφέρον, αδρανές σε σημαντικό βαθμό, που θα πρέπει να οδηγηθεί σε ασφαλή τελική διάθεση – ταφή. Το κυριότερο πλεονέκτημα είναι ότι με αυτή τη στόχευση και αυτή τη διαδικασία υπάρχει πάντα ένα ισχυρό κίνητρο για να αυξάνεται η προδιαλογή και να συρρικνώνονται σταδιακά οι ανάγκες σε χώρους ταφής.
Με βάση τα παραπάνω και για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, η δημοτική κίνηση ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΟΛΟ στην πρότασή της επιλέγει να μην συμπεριλάβει διαδικασία ενεργειακής αξιοποίησης – καύσης, εμμένοντας στην πλέον ωφέλιμη, περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά, αλυσίδα:
πρόληψη à επαναχρησιμοποίηση à ανακύκλωση με προδιαλογή στην πηγή à περαιτέρω ανάκτηση με μηχανική επεξεργασία à τελική διάθεση
Με τα πρώτα στάδια να κερδίζουν διαρκώς έδαφος, σε βάρος των τελευταίων.
Είμαστε κάθετα αντίθετοι στην μονάδα επεξεργασίας που στόχο έχει την παραγωγή SRF.