Του Dr. MSc. Γεώργιου Χρ. Δημόκα*
Αναλύοντας τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες εκατό ημέρες σε κάθε γωνιά του πλανήτη μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι η πανδημία του κορωνοϊού έπληξε τελικά λίγο ή πολύ, τόσο τις περισσότερο αναπτυγμένες όσο και τις φτωχές – αναπτυσσόμενες χώρες. Το παγκόσμιο μοντέλο ανάπτυξης αναγκάστηκε να τραβήξει χειρόφρενο και να σταματήσει τη λειτουργία του, προκειμένου να προστατευθούν οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες με άγνωστες προς το παρόν τις οικονομικές συνέπειες.
Οι περισσότερες χώρες εφάρμοσαν την τακτική, «της χελώνας όταν νιώθει ότι δέχεται επίθεση», έβαλαν δηλαδή τα μέρη του σώματός τους εντός του καβουκιού για να προστατευτούν. Διέκοψαν παγκόσμιες και διμερείς συνθήκες που τους ακολουθούσαν για πολλά έτη, εμπορικές συναλλαγές, έκλεισαν τα σύνορά τους, ενώ μετέβαλαν ακόμη και τον καθημερινό τρόπο εργασίας των περισσοτέρων εργαζομένων. Το μέγεθος του πλήγματος θα αρχίσει να διαγράφεται τους επόμενους μήνες, αλλά ο προβληματισμός στη σκέψη όλων θα παραμένει. Αν επαναληφθεί; Θα αντέξει η χελώνα μέσα στο καβούκι της; Για πόσο;
Η περίοδος της πανδημίας
Συμπεριφορά των καταναλωτών
Οι καταναλωτές αποθεματοποίησαν εντός των κατοικιών τους από τις πρώτες κιόλας ημέρες γνωστοποίησης της Πανδημίας τρόφιμα μακράς διάρκειας φοβούμενοι αποσταθεροποίηση της διατροφικής αλυσίδας. Το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών βρέθηκε σε αναστολή εργασίας ή εργασία από απόσταση κάτι που με την ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση των μετακινήσεων οδήγησε στη γενικότερη μείωση της κατανάλωσης μετά το πέρας των πρώτων ημερών. Η ένεση ρευστότητας σε επιχειρήσεις και εργαζόμενους από το κράτος έδωσε μια προσωρινή οικονομική ανάσα αλλά για πόσο; Οι πληγές που άφησε η επιλογή των καταναλωτών για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στις γεωργο – κτηνοτροφικές επιχειρήσεις, θα γίνουν γνωστές σύντομα και θα αναλυθούν ως παράδειγμα συμπεριφοράς για μελλοντικά σενάρια. Πλήγμα για τον αγροτικό τομέα αποτέλεσε το κλείσιμο των λαϊκών αγορών που αποτελεί το σημείο άμεσης πώλησης γεωργικών προϊόντων των παραγωγών στους καταναλωτές. Τα σούπερ μάρκετ ανακοίνωσαν αύξηση των πωλήσεων στα είδη τροφίμων κατά 30% κάτι που θα πρέπει να μεταφερθεί και στους παραγωγούς μέσω της άμεσης πληρωμής και όχι της ετεροχρονισμένης (επιταγές μακράς διάρκειας) για την αγορά των προϊόντων.
Διατροφική αλυσίδα
Η περίοδος εξάπλωσης της πανδημίας στη χώρα μας συνέπεσε με την έναρξη της άνοιξης. Με τη χώρα μας να επιβραδύνει την οικονομία της για τον περιορισμό της πανδημίας η διατροφική αλυσίδα άντεξε καθώς δεν παρατηρήθηκαν ελλείψεις στην τροφοδοσία. Παρόλα αυτά μια παρατεταμένη πανδημική κρίση θα μπορούσε γρήγορα να επιδεινώσει τις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων, έναν πολύπλοκο ιστό αλληλεπιδράσεων με αγρότες, γεωργικές εισροές, εργοστάσια επεξεργασίας, ναυτιλία, λιανοπωλητές και άλλα. Η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία ήδη αναφέρει επιβράδυνση λόγω κλεισίματος λιμένων και εμπόδια στον εφοδιασμό που θα μπορούσαν να διαταράξουν τις αλυσίδες τροφοδοσίας, τις επόμενες εβδομάδες.
Προκειμένου να αποφευχθούν οι ελλείψεις τροφίμων, είναι επιτακτική ανάγκη οι χώρες να διατηρήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων ανοικτές. Τα τρόφιμα θα πρέπει να μεταφέρονται εκεί που υπάρχει ανάγκη καθώς πιθανός περιορισμός του εμπορίου θα πλήξει τόσο τους καταναλωτές όσο και τον γεωργικό και κτηνοτροφικό παραγωγικό ιστό της χώρας.
Αγροτική παραγωγή την περίοδο της πανδημίας
Το χρονικό διάστημα που επήλθε το lockdown στη χώρα μας αποτελεί το μεσοδιάστημα στη φυτική παραγωγή. Οι εργασίες και ο προγραμματισμός για τις χειμερινές αροτριαίες καλλιέργειες είχε ήδη πραγματοποιηθεί με συνέπεια το lockdown να αφήσει ανεπηρέαστους τους συγκεκριμένους παραγωγούς. Αντίστοιχα καμία συνέπεια δεν είχαν έως και σήμερα οι παραγωγοί που ασχολούνται με οπωροφόρα δένδρα. Πλήγμα υπέστη η αιγο – προβατοτροφία κατά την περίοδο του Πάσχα με τη μείωση των πωλήσεων στο κρέας καθώς και η πτηνοτροφία και ψοιροτροφία με το κλείσιμο των χώρων εστίασης. Τι θα συμβεί όμως με τους κλάδους έντασης εργασίας που αποτελούν τα κηπευτικά και οι εαρινές καλλιέργειες τους επόμενους μήνες που έχουν προγραμματίσει τη μεταφορά στην εφοδιαστική αλυσίδα της παραγωγής τους; Θα έχει το καταναλωτικό κοινό αγοραστική δύναμη;
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους αγρότες και κτηνοτρόφους της χώρας
Η κρίση της πανδημίας του SARS COV 2 πλήττει καθημερινά τις οικονομίες μικρών και μεγάλων χωρών σε όλο τον Πλανήτη. Οι χώρες προσπαθούν δειλά – δειλά να επανεκκινήσουν τους κλάδους της οικονομίας που διέκοψαν τη λειτουργία τους. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αναδεικνύουν καθημερινά τον τεράστιο και ανιδιοτελή αγώνα των εργαζομένων στα συστήματα Υγείας παγκοσμίως, που προτάσσουν τα στήθη τους για τη σωτηρία των ανθρώπων που ασθενούν.
Τα νοσοκομεία, οι μεταφορείς αγαθών και οι αγρότες ήταν οι μόνοι τομείς που δεν κατέβασαν ρολά στη διάρκεια της Πανδημίας. Το υπέρτατο όμως αγαθό της Υγείας συμπληρώνεται με την ορθή και συνεχή διατροφή και τη διατήρηση της διατροφικής αλυσίδας. Παρόλα αυτά κανείς μα κανείς δεν το αναδεικνύει. Δεν τονίζει ότι τη στιγμή που όλοι κλείστηκαν στα σπίτια τους κάποιοι συνέχισαν να πηγαίνουν στα χωράφια και στις κτηνοτροφικές μονάδες τους για να έχουμε αύριο να φάμε, για να συνεχίσουμε τη ζωή μας με την κανονικότητα που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Θα ήθελα λοιπόν να πω από τα βάθη της καρδιάς μου ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ:
– Στον παππού με τα ροζιασμένα χέρια που ανέβηκε στο παλιό του τρακτέρ για να οργώσει, να φρεσκάρει τα χωράφια του, να τα καλλιεργήσει και φέτος, αντί να κάθεται στο καναπέ και να παρακολουθεί τηλεόραση. Στην γιαγιά που του ετοίμαζε τα βραδινά του γεύματα όταν γύριζε εξουθενωμένος από τις αγροτικές του εργασίες.
– Στους γεωργούς που «Μείνανε στο Χωράφι» για να κλαδέψουν και να περιποιηθούν τα δέντρα τους, που βάλανε κηπευτικά και δουλεύουν ακατάπαυστα για να δρέψουν τους καρπούς του μόχθου τους, σε όλους όσους βάλανε σιτηρά για να μην πούμε το ψωμί – ψωμάκι.
– Στους κτηνοτρόφους που αρμέγουν ακόμη με τα χέρια για να συγκομίσουν το γάλα και να έχουμε την πολύτιμη φέτα στο τραπέζι μας.
– Στους αγελαδοτρόφους που συλλέγουν το γάλα για να το πίνουν τα παιδιά μας κάθε ημέρα.
Ο πρωτογενής τομέας ήταν είναι και θα παραμείνει απαραίτητος για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Ήρθε η ώρα όλοι μας να τον στηρίξουμε και να συμβάλλουμε αποφασιστικά στην ανάπτυξη του.
* Ο Dr. MSc. Γεώργιος Χρ. Δημόκας είναι Γεωπόνος Μελετητής – Γεωργικός Σύμβουλος – Γεωργικός Μηχανικός, Πρώην Καθηγητής ΑΤΕΙ Πελοποννήσου, Διευθύνων Κέντρου Υποδοχής Δηλώσεων Μαγνησίας