Οι «γκρίζες ζώνες» της τράπεζας θεμάτων

Τα εξεταζόμενα μαθήματα στον πρώτο κύκλο των ενδοσχολικών διαγωνισμών είναι προγραμματισμένα να αρχίσουν στις 8.45 το πρωί, αλλά οι καθηγητές μεταβαίνουν στο Λύκειο δύο ώρες νωρίτερα, καθώς γύρω στις 7 το πρωί πραγματοποιείται η κλήρωση των θεμάτων της Τράπεζας θεμάτων, ένα νέο εργαλείο που εφαρμόζεται για τρίτη συνεχή χρονιά με τη σκυτάλη να λαμβάνουν φέτος και οι μαθητές της Γ’ Τάξης Λυκείου.
Μάλιστα οι μαθητές της Γ’ Τάξης Λυκείου ξεκίνησαν τις ενδοσχολικές εξετάσεις την περασμένη Δευτέρα και τις ολοκληρώνουν σήμερα.
Οι καθηγητές επιλέγουν από την τράπεζα θεμάτων το 2ο και το 4ο θέμα του εξεταζόμενου μαθήματος, ενώ το 1ο και το 3ο θέμα το διαλέγουν οι ίδιοι.
Από την τράπεζα θεμάτων θα κληρωθούν τρία θέματα για το 2ο ζήτημα και άλλα τρία θέματα για το 4ο ζήτημα. Από αυτά τα τρία θέματα ο καθηγητής θα επιλέξει ένα.
Πριν εφαρμοστεί η τράπεζα θεμάτων ο καθηγητής μετέβαινε στο σχολείο λίγη ώρα πριν την εξέταση έχοντας διαλέξει τα τέσσερα ζητήματα για το μάθημά του. Τώρα διαλέγει τα δύο και τα άλλα δύο τα επιλέγει από την τράπεζα θεμάτων.
Μάλιστα με την τράπεζα θεμάτων οι καθηγητές έχουν την ενιαία διδακτέα ύλη που θα πρέπει να διδάξουν στους μαθητές τους, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος αν δεν διδάξουν κάποια ενότητα για διάφορους λόγους, να επιλεγούν θέματα από την τράπεζα θεμάτων που οι ίδιοι δεν θα έχουν διδάξει στους μαθητές τους και έτσι να εκτεθούν.

Η διπλή όψη της τράπεζας
Πώς αξιολογούν όμως την τράπεζα θεμάτων οι καθηγητές; Οι απόψεις μάλλον ποικίλλουν, αν και σε γενικότερο πλαίσιο καθηγητές αναφέρουν πως είναι ένα καλό εργαλείο, το οποίο όμως θα πρέπει να αξιοποιηθεί ακόμη καλύτερα.
Η πρόεδρος του συνδέσμου φιλολόγων Μαγνησίας κ. Βίκυ Μαντζώρου επισήμανε πως «η τράπεζα θεμάτων είναι ένα εργαλείο, αλλά τα θέματά της θα πρέπει να ανανεωθούν και να μην δίνουν τόσο έμφαση στις λεπτομέρειες και την στείρα αποστήθιση, απομνημόνευση, όπως γίνεται στην Ιστορία. Η πλατφόρμα της τράπεζας είναι ανοικτή όλο τον χρόνο και μπορούν να εισέρχονται καθηγητές και μαθητές για να βλέπουν τα θέματα και να εξασκούνται. Μάλιστα και καθηγητές να εντάξουν κάποια θέματα της τράπεζας στις διδασκαλίες τους, ωστόσο το ζήτημα είναι το ύφος και το περιεχόμενο αρκετών θεμάτων της τράπεζας που μπορεί να έχουν και λάθη. Γι’ αυτό και χρειάζεται να υπάρξει ένας έλεγχος».
Η πρόεδρος της Μαθηματικής Εταιρείας παραρτήματος Μαγνησίας κ. Στέλλα Δημητρακοπούλου ανέφερε πως «στα θετικά της τράπεζας θεμάτων είναι ότι οριοθετεί την ύλη και κατά κάποιο τρόπο ‘υποχρεωτικά’ ωθεί τους διδάσκοντες στο να την ολοκληρώσουν, καθώς τα θέματα μπαίνουν με κλήρωση.
Το αρνητικό είναι ότι κατά περίπτωση υπάρχουν ιδιαίτερες αδυναμίες σε κάποιους μαθητές ή τμήματα που αναγκαστικά παρακάμπτονται λόγω έλλειψης χρόνου χωρίς να μπορεί ο καθηγητής να επιμείνει περισσότερο σε αυτές ώστε να διορθωθούν.
Στα θετικά είναι ότι παρέχει ένα έτοιμο έξτρα βοηθητικό υποστηρικτικό υλικό προς αξιοποίηση τόσο για τους διδάσκοντες όσο και για τους διδασκόμενους. Για τους διδάσκοντες είναι προφανής η διευκόλυνση που τους παρέχεται. Οι μαθητές μπορούν να αξιοποιήσουν την τράπεζα θεμάτων θετικά ανακαλύπτοντας μέσα από τα πολλά διαφορετικά παραδείγματα εργαλεία, ευρετικές μεθοδολογίες που δυνητικά μπορούν να τους βοηθήσουν να εξελίξουν τις γνώσεις τους και να εμβαθύνουν στις μαθηματικές έννοιες.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο κατακτώνται οι παραπάνω στόχοι και η τράπεζα θεμάτων δεν αποτελεί ακόμη ένα στείρο υλικό απομνημόνευσης. Καθώς υπάρχει η κακή νοοτροπία του να γράψω να περάσω τις εξετάσεις και δη των πανελληνίων και όχι να αποκτήσω την πραγματική γνώση».
Ο διευθυντής του 3ου ΓΕΛ Βόλου κ. Δημήτρης Αραμπατζής ανέφερε πως «η διαδικασία με την τράπεζα θεμάτων κυλά ομαλά ως προς τις κληρώσεις και τις άλλες ενέργειες. Στα περισσότερα μαθήματα οι καθηγητές έρχονται δύο ώρες πριν την εξέταση για να γίνει η κλήρωση των θεμάτων, να τα μελετήσουν, να επιλέξουν, και να προσαρμόσουν τα θέματα που θα θέσουν οι ίδιοι. Βέβαια για τα αρχαία ελληνικά, τα νέα ελληνικά και τα αγγλικά, η προσέλευση γίνεται τρεις ώρες νωρίτερα».
Ερωτηθείς για την αποτελεσματικότητα της τράπεζας θεμάτων είπε πως επιδρά θετικά στη διαδικασία των εξετάσεων και εξασφαλίζεται το ίδιο επίπεδο για τους μαθητές όλης της χώρας. Πολλά θέματα είναι καλογραμμένα και οι καθηγητές μπορούν να βοηθηθούν. Βέβαια, όπως ακούω από συναδέλφους, σε κάποια μαθήματα ταιριάζει περισσότερο σε σχέση με άλλα. Για παράδειγμα στη Χημεία η τράπεζα θεμάτων ταιριάζει ως προς το ύφος των εξετάσεων, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τη φυσική. Στα μαθήματα των θετικών επιστημών υπάρχον ασκήσεις πολλαπλής επιλογής, σωστού ή λάθους, το τρίτο θέμα είναι μια απλή άσκηση, το τέταρτο θέμα μια άσκηση πιο σύνθετη, δηλαδή ο τρόπος εξέτασης είναι πιο συγκεκριμένος».