Οι «γκρίζες ζώνες» της τηλεκπαίδευσης – Προβλήματα ήχου, εικόνας, δυσκολίες σύνδεσης, αργοί ρυθμοί διδασκαλίας

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στα σχολεία της Μαγνησίας βρίσκεται σε λειτουργία εδώ και τέσσερις εβδομάδες με τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς να προσπαθούν να ενταχθούν σε μια νέα πραγματικότητα που προκάλεσε η πανδημία. Το δημόσιο σχολείο κατάφερε σε έκτακτες συνθήκες να περάσει σε ένα άλλο επίπεδο αξιοποιώντας την ψηφιακή τεχνολογία, προκειμένου να περιοριστεί η διά ζώσης επαφή των μελών της σχολικής κοινότητας.

Σε γενικές γραμμές φαίνεται πως το όλο σύστημα πορεύεται, λειτουργεί, εξελίσσεται. Ωστόσο δεν λείπουν και οι «γκρίζες ζώνες» της τηλεκπαίδευσης, τα εμπόδια που κάνουν τη διά ζώσης εκπαίδευση αναντικατάστατη.
Εξάλλου το ζήτημα δεν είναι μόνο απλώς να συνδεθεί ο μαθητής με την ψηφιακή τάξη, αλλά και να συμμετάσχει στο μάθημα και να μην κάνει κάτι άλλο την ώρα που θα διδάσκει ο εκπαιδευτικός. Παράλληλα μεγάλη σημασία έχει κατά πόσο ποιοτική είναι η διδασκαλία, όταν γίνεται μέσα από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, και πόσο ελκυστική παραμένει, ώστε να κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον των μαθητών.

Μάθημα μέσα από τη μικρή οθόνη του κινητού
Η διευθύντρια του 1ου ΓΕΛ Βόλου κ. Βούλα Λοντρίδου ανέφερε πως «το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η σύνδεση των μαθητών με το δίκτυο, να συνδεθούν δηλαδή με την ψηφιακή τάξη. Και σε αυτές τις περιπτώσεις ενημερώνουν άμεσα το σχολείο για να μην πάρουν απουσία. Προβλήματα στο δίκτυο μπορούν να προκύψουν και όταν δουλεύουν μέσω των συσκευών πολλά άτομα στο σπίτι».
Σύμφωνα με την ίδια, τα περισσότερα παιδιά παρακολουθούν τα μαθήματα μέσω του κινητού τηλεφώνου, αλλά αυτό επιφέρει δυσκολίες, καθώς έχουν μικρή οθόνη και δεν είναι εύκολο να διδάσκονται τα θετικά μαθήματα, όπου χρειάζονται ασκήσεις.
Η κ. Λοντρίδου διδάσκει το μάθημα της Φυσικής και, όπως επισημαίνει, «κάνουμε μεγάλη προσπάθεια και τα πράγματα σε κάθε μάθημα διαφοροποιούνται».

Πιο αργοί ρυθμοί διδασκαλίας
«Το webex είναι ένα καλό εργαλείο ψηφιακής διδασκαλίας, ωστόσο δεν λείπουν και οι δυσκολίες. Γι’ αυτό και οι ρυθμοί διδασκαλίας είναι πιο αργοί. Ασφαλώς παραδίδονται τα μαθήματα, γίνονται ασκήσεις, αλλά μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα πράγματα. Για παράδειγμα διαφορετική είναι η αμεσότητα που υπάρχει με τους μαθητές μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Επίσης δεν είναι εύκολο να δίνεται καθημερινά ο λόγος σε όλους τους μαθητές. Η τάξη δεν αντικαθίσταται» ανέφερε η κ. Λοντρίδου και συμπλήρωσε πως ένα ζήτημα είναι και η αξιολόγηση των μαθητών για το πρώτο τετράμηνο.

Διδάσκοντας μαθηματικά
Πόσο εύκολο είναι να διδάσκει κάποιος τα μαθηματικά μέσω υπολογιστή; Η πρόεδρος της Μαθηματικής Εταιρείας Μαγνησίας κ. Στέλλα Δημητρακοπούλου, η οποία διδάσκει σε μαθητές Γυμνασίου, επισήμανε ότι δεδομένων των έκτακτων καταστάσεων που έχουν δημιουργηθεί και λαμβάνοντας υπόψη την προσωπική εμπειρία, τα πράγματα πορεύονται καλά. «Βέβαια υπάρχει ένα ζήτημα με την αξιολόγηση των μαθητών, αλλά και αυτό θα το δούμε στην πορεία. Ακόμη λείπει η προσωπική επαφή με τους μαθητές που είναι πολύ σημαντική» τόνισε.
Παράλληλα συμπλήρωσε πως «για τη διδασκαλία των μαθηματικών και των άλλων μαθημάτων των θετικών επιστημών, όπως η φυσική, η χημεία, υπάρχουν και τα τεχνικά ζητήματα και θα πρέπει να χρησιμοποιούν επιπλέον ψηφιακά προγράμματα, καθώς είναι ιδιαίτερη η σημειογραφία, στην άλγεβρα και τη γεωμετρία. Κάποιοι άλλοι συνάδελφοι έχουν βρει και on line διαδραστικούς πίνακες, ενώ άλλοι επιλέγουν να μεταβούν στις τάξεις του σχολείου τους για να κάνουν από εκεί το μάθημα αξιοποιώντας τα τεχνικά μέσα, τον πίνακα που υπάρχουν. Προσπαθούμε να προσομοιώσουμε τη σχολική τάξη μέσα στον υπολογιστή και ο κάθε εκπαιδευτικός χρησιμοποιείται δικά του «όπλα».

Μαζί με τον μπαμπά ή και τον παππού
Στο Δημοτικό οι ιδιαιτερότητες της τηλεκπαίδευσης είναι περισσότερες, καθώς οι μαθητές, ιδίως των πρώτων τάξεων, δεν μπορούν να συνδέοντα μόνοι τους με το δίκτυο και χρειάζονται τη συνδρομή του γονέα. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις δίπλα τους για βοήθεια ή και για συντροφιά είναι ο παππούς, η γιαγιά.
Ο διευθυντής του 2ου Δημοτικού Σχολείου Νέας Ιωνίας κ. Στέφανος Πίος επισήμανε πως «στο Γυμνάσιο και το Λύκειο οι μαθητές μπορούν να εισέρχονται πιο άνετα στο διαδίκτυο, κάτι που δεν μπορεί να ισχύσει στον ίδιο βαθμό για τους μαθητές του Δημοτικού που ιδίως στις μικρές τάξεις έχουν ανάγκη να βρίσκεται δίπλα τους ο γονιός για να τους συντονίζει. Μάλιστα κάποιες φορές βλέπουμε να είναι δίπλα και ο παππούς ή η γιαγιά».
Ο ίδιος πρόσθεσε πως «τα περισσότερα προβλήματα στη διαδικασία των εξ αποστάσεως μαθημάτων αφορούν στον ήχο και την εικόνα, δηλαδή άλλες φορές δεν μπορούν να δουν οι μαθητές τον δάσκαλο ή δεν ακούν. Επίσης τα δημόσια δημοτικά σχολεία δουλεύουν από τις 2.10 το μεσημέρι μέχρι τις 5.20 το απόγευμα και αυτό συνιστά πρόβλημα για την ελληνική οικογένεια, καθώς ο γονιός θα πρέπει να βρίσκεται στο σπίτι για να βοηθήσει το παιδί του. Άλλωστε σε μια μέρα προκύπτουν συχνά ζητήματα με το δίκτυο και πρέπει να παρέμβει ο ενήλικας».
Συμπλήρωσε δε πως «ακόμη και σήμερα υπάρχουν μαθητές που δεν διαθέτουν συσκευή για να μπουν στο ίντερνετ, είτε λέγεται κινητό, είτε τάμπλετ ή υπολογιστής. Τα προβλήματα είναι εντονότερα στις πολυμελείς οικογένειες».
Και κατέληξε λέγοντας πως «βέβαια το δημόσιο σχολείο κατάφερε και επιβίωσε. Έπεσε στη «θάλασσα» και κολυμπά παρά τα προβλήματα. Οι εκπαιδευτικοί που δεν γνώριζαν τι είναι το webex, το έμαθαν και προσφέρουν διδασκαλία. Παράλληλα οι μαθητές δείχνουν ενδιαφέρον, γιατί θέλουν να είναι σε επαφή με το σχολείο. Άλλωστε υπάρχει και η κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης».

Οι εντυπώσεις των μαθητών
Πώς καταγράφουν οι μαθητές την εμπειρία τους από την τηλεκπαίδευση; Ο μαθητής της Γ’ Τάξης και αντιπρόεδρος του 15μελούς μαθητικού συμβουλίου του 1ου ΓΕΛ Βόλου Χρήστος Μακρής επισήμανε πως «είναι μια διαφορετική διαδικασία από τη διά ζώσης διδασκαλία. Οι καθηγητές και οι μαθητές καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες, χωρίς βέβαια να απουσιάζουν οι δυσκολίες. Για παράδειγμα πολύ συχνά υπάρχουν μαθητές που αδυνατούν να συνδεθούν με το δίκτυο είτε για ολόκληρη τη μέρα είτε για κάποιες ώρες. Επίσης οι μαθητές βρίσκονται πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη και αυτό προκαλεί κόπωση».
Αναφερόμενος στην ποιότητα της διδασκαλίας σημείωσε πως δεν συγκρίνεται με τη διά ζώσης διδασκαλία, καθώς μέσα στην αίθουσα υπάρχει αλληλεπίδραση, οι μαθητές διατυπώνουν τις ιδέες τους, υπάρχει άμεση επαφή.
Ενόψει των πανελλαδικών εξετάσεων ο μαθητής σημείωσε πως «πάντα οι υποψήφιοι έχουν άγχος, αλλά φέτος για εμάς είναι ακόμη περισσότερο λόγω της αβεβαιότητας από την πανδημία, των εξ αποστάσεως μαθημάτων, ενώ δεν έχει γίνει γνωστό αν θα υπάρξει και κάποια μείωση της ύλης».

Παρόντες-απόντες στην ψηφιακή τάξη
Οι μαθητές πίσω από τον υπολογιστή είναι πιο αυτόνομοι. Και, όπως συμβαίνει στην τάξη, έτσι και στο σπίτι, αυτοί που θέλουν να «ξεγλιστρήσουν», μπορούν να το κάνουν τώρα ακόμη περισσότερο. Όπως αναφέρουν εκπαιδευτικοί, οι μαθητές μπορούν να δηλώσουν παρουσία στην αρχή του μαθήματος και μετά αντί για το γραφείο τους να παρακολουθούν το μάθημα, να βρίσκονται στον καναπέ και βλέπουν τηλεόραση και όταν ακούσουν τον καθηγητή να φωνάζει το όνομά τους, να εμφανιστούν ξανά στον υπολογιστή για να δείξουν ότι δεν κάνουν κάτι άλλο.
Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, τα μαθήματα μέσω υπολογιστή, προσφέρουν την ευκαιρία στους μαθητές να βρίσκονται στο σπίτι τους και όχι στην τάξη, να εμφανίζονται στο σύστημα ότι συμμετέχουν, αλλά ουσιαστικά κάποιοι να είναι παρόντες-απόντες, αφού δεν μπορεί να τους δει ο καθηγητής.