Οι εξελίξεις στη συνεπιμέλεια των τέκνων

Του Γιώργου Καλτσογιάννη
Δικηγόρου, π. αντιπεριφερειάρχη

Η οικονομική και η υγειονομική κρίση που υποχρέωσε τις οικογένειες σε μακροχρόνιους περιορισμούς, επέφερε δυστυχώς την ραγδαία αύξηση των διαζυγίων και την επακόλουθη αδυναμία συμβίωσης των τέκνων ταυτόχρονα και με τους δυο γονείς. Η ψήφιση του νομοσχεδίου για την συνεπιμέλεια των τέκνων έρχεται λοιπόν σε πολύ επίκαιρη χρονική στιγμή. Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί το νομικό πλαίσιο που θα αποτρέπει τους διαζευγμένους γονείς να χρησιμοποιούν τα παιδιά τους ως «όπλο» για να πληγεί ο άλλος γονέας που είτε είναι υπόχρεος για διατροφή και από κακοβουλία δεν την καταβάλει είτε διαμένει με τα τέκνα και τα χρησιμοποιεί ως «τρόπαιο» ή ακόμη και για αντεκδίκηση.

Η υποχρεωτική συνεπιμέλεια θα μπορούσε να αποτελέσει λύση στο πρόβλημα, ούτως ώστε τα παιδιά να έχουν την βέλτιστη ψυχοσωματική ανάπτυξη και ισορροπία. Εξάλλου έχουν να πραγματοποιηθούν αλλαγές σ αυτό το πεδίο του Οικογενειακού Δικαίου από το 1983! Η επιμέλεια του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, την μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του. Στις περισσότερες προηγμένες χώρες η συνεπιμέλεια εφαρμόζεται αρκετά. χρόνια.

Προϋπόθεση επιτυχούς νομοθετικής ρύθμισης αποτελεί η δίκαιη και ορθολογική διαχείριση του χρόνου διαμονής του τέκνου και με τους δυο γονείς μετά τη νηπιακή ηλικία αλλά και η δυνατότητα λήψης άμεσων αποφάσεων από τον γονέα, με τον οποίο ζει εκείνη τη στιγμή το τέκνο χωρίς την σύμπραξη του άλλου γονέα. Η προηγούμενη ενημέρωση του άλλου γονέα, που αφορά συνήθως καθημερινές πράξεις, δημιουργεί επιπλέον υποχρεώσεις τόσο για το γονέα όσο και για το παιδί. Επίσης, αναφορικά με την άσκηση της επιμέλειας η απαλοιφή του όρου «εξίσου» στο νομοσχέδιο είναι επιβεβλημένη, καθώς, όταν οι γονείς δεν ζουν μαζί, δεν είναι δυνατόν να ασκούν και «εξίσου» τη γονική μέριμνα. Ο όρος προκαλεί απόλυτη σύγχυση και οδηγεί σε λανθασμένες ερμηνείες.
Το τεκμήριο που θεσπίζεται με το νομοσχέδιο του 1/3 του χρόνου για επικοινωνία του τέκνου με τον γονέα ανατρέπεται αυτόματα, εάν ο δικαιούχος γονέας ζητήσει λιγότερο χρόνο επικοινωνίας ή εάν αποδειχθεί ότι το συμφέρον του παιδιού επιβάλει μικρότερο χρόνο επικοινωνίας. Συνεπώς ο όρος «τεκμήριο» μπερδεύει αλλά και αναιρείται.

Αναφορικά με την κακή άσκηση της επιμέλειας θα πρέπει να αρκεί η διατάραξη της συναισθηματικής σχέσης του τέκνου με τον γονέα. Η προσθήκη της ποινικής καταδίκης στο νομοσχέδιο προκαλεί περισσότερα προβλήματα από όσα θα έπρεπε να επιλύει δεδομένου και του χρόνου, τριών και τεσσάρων ετών που απαιτείται στη χώρα μας για να εκδοθεί οριστική απόφαση.
Ο εκσυγχρονισμός του οικογενειακού μας Δικαίου στο ζήτημα της επιμέλειας είναι άμεσα επιβεβλημένος, με γνώμονα όμως πρωτίστως το συμφέρον των τέκνων και οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται, αφού σταθμιστεί η καταλληλότητα των γονέων για την άσκηση της γονικής μέριμνας, η προσωπικότητα και επάρκειά τους για να ανταποκριθούν σ’ αυτό το σπουδαίο λειτούργημα.