Η χωρική οργάνωση και ανάπτυξη του τουρισμού περιλαμβάνεται σε μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) από την Αναστασία Τουφεγγοπούλου, διδάκτορα Χωροταξίας-Πολεοδομίας του ΕΜΠ.
Η μελέτη αναδεικνύει τη σημασία που θα έχουν τα επόμενα χρόνια τα περιφερειακά χωροταξικά, τα οποία φαίνεται ότι θα αποτελούν και τα μοναδικά «εργαλεία» για την οργάνωση και ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας.
Για τα κύρια αστικά κέντρα της Θεσσαλίας και τις κατευθύνσεις της τουριστικής ανάπτυξης ο Βόλος προτείνεται ως τουριστικός-πολιτιστικός και συγκοινωνιακός κόμβος. Στο λιμάνι του Βόλου δίδεται η κατεύθυνση, να γίνουν επενδύσεις σε υποδομές ακτοπλοΐας, φιλοξενίας κρουαζιέρας και θαλάσσιου τουρισμού.
Όσον αφορά στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, η μελέτη προβλέπει ότι βασική προτεραιότητα αποτελεί η επιδίωξη διαπεριφερειακών συνεργασιών και σε πεδία που δεν εξαρτώνται καθοριστικά από άμεση φυσική διασύνδεση, δικτυώσεων και εξειδίκευσης σε τομείς με συγκριτικά πλεονεκτήματα, που επιτρέπουν την ανάπτυξη συμπληρωματικών σχέσεων, όπως η διαπεριφερειακή συνεργασία για την τουριστική αξιοποίηση της Πίνδου και του Ολύμπου.
Οι ευρύτερες αναπτυξιακές ζώνες (ενδοπεριφερειακές και διαπεριφερειακές), με ομοιογενή αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, οι οποίες αναφέρονται στην τουριστική οργάνωση και ανάπτυξη της ΠΘ, είναι:
-Η Ευρύτερη Ζώνη τουρισμού και δεύτερης κατοικίας.
-Η Ευρύτερη Ζώνη αναπτυσσόμενου ορεινού τουρισμού.
Η Ευρύτερη Ζώνη τουρισμού και δεύτερης κατοικίας περιλαμβάνει δύο τμήματα, το νησιώτικο και το ηπειρωτικό, και χαρακτηρίζεται από αυξημένη παρουσία μαζικού τουρισμού και δεύτερης κατοικίας, με προοπτική περαιτέρω ενίσχυσης και με νέες ανταγωνιστικές μορφές. Η ζώνη αυτή αντιστοιχεί στην υπάρχουσα κατάσταση και τις υφιστάμενες τάσεις και (ως επιλογή πολιτικής) διατηρεί και ενισχύει τον χαρακτήρα της.
Αντίστοιχα, η Ευρύτερη Ζώνη αναπτυσσόμενου ορεινού τουρισμού περιλαμβάνει ορεινές και ημιορεινές περιοχές, περιμετρικά της Θεσσαλίας, με αξιόλογο φυσικό περιβάλλον και ήδη υπαρκτές τάσεις ανάπτυξης ορεινού και συναφών εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Η ζώνη ενισχύει περαιτέρω τον χαρακτήρα της στην τρέχουσα δεκαετία, με υποστήριξη μέσω πολιτικών της διεύρυνσής της. Υπάρχει δυνητική διαπεριφερειακή συνέχεια, προς νότια-νοτιοδυτικά (Ευρυτανία, περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας).
Οι προαναφερθείσες ευρύτερες αναπτυξιακές ζώνες προσδιορίζονται χωρικά σε δύο ευρύτερες χωρικές ζώνες, που συγκεντρώνουν σημαντικής έκτασης και αξίας φυσικό απόθεμα, με σημαντικούς ιστορικούς και καθιερωμένους τουριστικούς προορισμούς βουνού και θάλασσας.
Η πρώτη παρακολουθεί το τόξο Όλυμπος – Όσσα – Μαυροβούνι – Πήλιο – Σποράδες στα ανατολικά της περιφέρειας και η δεύτερη στα δυτικά αποτελεί τμήμα της οροσειράς της Πίνδου, περιλαμβάνοντας και τα Μετέωρα, τον Κόζιακα, τις περιοχές των λιμνών Πλαστήρα και Σμοκόβου κ.λπ.
Οι περιοχές που περιλαμβάνονται στις ζώνες αυτές κατατάσσονται σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑΤ σε δύο βασικές κατηγορίες: Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές και περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ενώ παράλληλα κατατάσσονται ανάλογα με τη γεωμορφολογία και τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και στις ειδικές κατηγορίες του χώρου που ανήκουν.
Για τη Μαγνησία
Συγκεκριμένες ενέργειες σχετικές με τον τομέα του τουρισμού, που θα πρέπει να συμπεριληφθούν στον προγραμματισμό της Μαγνησίας, είναι οι ακόλουθες:
-Ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού στο όρος Όθρυς.
-Διεύρυνση χρονικά της λειτουργίας του Χιονοδρομικού Κέντρου του Πηλίου με την ανάπτυξη και άλλων δραστηριοτήτων, όπως ιππασία, ορειβασία, αναρρίχηση κ.λπ.
-Βελτίωση των υποδομών υποδοχής κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι του Βόλου και πρόσβαση στην πόλη.
-Πύκνωση του δικτύου τουριστικών λιμένων με τη δημιουργία μαρίνας στον Βόλο και καταφυγίων / αγκυροβολίων στην Αλόννησο, τα παράλια της Λάρισας, τα εξωτερικά παράλια του Πηλίου και τον Παγασητικό κόλπο.
-Δημιουργία καταδυτικού πάρκου Σποράδων – Παγασητικού.
Συμπληρωματικά των παραπάνω, ως βασικές ανθρωπογεωγραφικές ενότητες της περιφέρειας καθορίζονται ο παράκτιος και ο νησιωτικός της χώρος, καθώς και ο ορεινός, με τις αντίστοιχες στρατηγικές κατευθύνσεις χωρικής ανάπτυξης του τουρισμού.
Ο παράκτιος χώρος στη Μαγνησία διακρίνεται στις παρακάτω κύριες χωρικές ενότητες:
-Τα «εξωτερικά» – εκτός Παγασητικού κόλπου παράλια της Μαγνησίας, με στόχο την ανάπτυξη αντίστοιχης ποιότητας τουρισμού και Β’ κατοικίας υψηλών προδιαγραφών (διεθνούς επιπέδου).
-Τα παράλια του Παγασητικού κόλπου, περιοχή με πολύμορφο χαρακτήρα στην οποία, εκτός των άλλων, προβλέπεται να διατηρηθούν και να ενταθούν οι δραστηριότητες τουρισμού/παραθερισμού, μέσω οργανωμένων υποδοχέων Β’ κατοικίας και τουριστικών δραστηριοτήτων, σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, κ.λπ.
-Τον νησιωτικό χώρο, που αποτελεί πόλο έλξης διεθνούς τουρισμού και Β’ κατοικίας. Η προστασία του περιβάλλοντος και του ιδιαίτερου νησιωτικού τοπίου απαιτεί ολοκληρωμένο και λεπτομερή σχεδιασμό, περιορισμό/κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης και εκτόνωση της ζήτησης σε οργανωμένους υποδοχείς.
Επιπρόσθετα, αναφέρεται η γενική κατεύθυνση, ότι εφόσον προβλέπονται οι χρήσεις τουρισμού – Β’ κατοικίας στα παράλια της Θεσσαλίας και τα νησιά, θα πρέπει να συνεκτιμάται η δυνατότητα παράλληλης εξυπηρέτησης και σκαφών αναψυχής.
Προκρίνεται η πύκνωση του δικτύου των τουριστικών λιμένων της Θεσσαλίας και η διερεύνηση των δυνατοτήτων χωροθέτησης και άλλων σχετικών εγκαταστάσεων, σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις αλιευτικών καταφυγίων, στην Αλόννησο, στα παράλια της Λάρισας, στα εξωτερικά παράλια του Πηλίου και στον Παγασητικό κόλπο.
Βάσει των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζουν τα επί μέρους τμήματα των ορεινών περιοχών της περιφέρειας, διαμορφώνονται τέσσερις ενότητες. Η Μαγνησία εμπλέκεται σε δύο ενότητες, που είναι:
-Η ενότητα Όσσας-Μαυροβουνίου-Πηλίου, τα κύρια χαρακτηριστικά της οποίας είναι: Η ύπαρξη της παράκτιας ζώνης, που θα πρέπει να εξεταστεί σε συνδυασμό με τον ορεινό χώρο, καθώς και η ύπαρξη της ήδη πολύπλευρα αναπτυγμένης κεντρικής περιοχής του Πηλίου.
-Η ενότητα που αποτελείται από δύο τμήματα: Τα όρη Χάσια και Αντιχάσια στον βορρά και το όρος Όθρυς στον νότο. Ως κύριο χαρακτηριστικό διακρίνουμε τον ημιορεινό χαρακτήρα και τη δυνατότητα ανάπτυξης αγροτικών δραστηριοτήτων, όμως στο βόρειο τμήμα περιλαμβάνονται τα Μετέωρα, τουριστικός πόλος διεθνούς επιπέδου.