Ο Σταύρος Ψυχάρης και η «Θεσσαλία» – Μια δημοσιογραφική συνεργασία στην εποχή της δικτατορίας

Πολιτικός ανταποκριτής της «Θ» υπήρξε για ένα μεγάλο διάστημα στη δεκαετία του ’70 ο Σταύρος Ψυχάρης, που έφυγε από τη ζωή στα 77 του χρόνια την Τρίτη. Ο εκδότης, επιχειρηματίας, αλλά πάνω απ’ όλα δημοσιογράφος έμελλε να συνεργαστεί και με τη «Θ» στα πρώτα χρόνια της μεγάλης καριέρας του.

Προσωπικότητα ισχυρή, ξεχώρισε, γι’ αυτό και αναδείχθηκε ως ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες δημοσιογράφους, με κείμενά του να κάνουν τον γύρο στα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Ο Ψυχάρης είχε συνεργαστεί με τη «Θ» δίνοντας ανταποκρίσεις στο πολιτικό ρεπορτάζ από το 1970 μέχρι το 1975 περίπου, όντας συντάκτης αρχικά της εφημερίδας «Έθνος» και κατόπιν στα «Νέα» από το 1972. Η κηδεία του θα γίνει σήμερα στις 11.00 π.μ. στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, όπως ανακοίνωσε η ΕΣΗΕΑ. «Ο Σταύρος Ψυχάρης διέγραψε μία μοναδική διαδρομή στην ελληνική δημοσιογραφία. Άνθρωπος με έντονη προσωπικότητα, δυναμισμό και γνώσεις, υπήρξε για δεκαετίες ο κινητήριος μοχλός του μεγαλύτερου δημοσιογραφικού οργανισμού της χώρας, ενώ παράλληλα με την αρθρογραφία του επηρέαζε την πολιτική ζωή του τόπου», σημειώνει σε ανακοίνωσή της η ΕΣΗΕΑ. Ο Σταύρος Ψυχάρης πέθανε ενώ κοιμόταν, στο σπίτι του στο Πόρτο Ράφτη, όπου διέμενε τα τελευταία χρόνια. Ήταν πρόεδρος του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη (ΔΟΛ) από το 2009 μέχρι το 2017. Ο Σταύρος Ψυχάρης γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1945 και θείος του ήταν ο Κώστας Λουλές, ηγετικό στέλεχος και βουλευτής του ΚΚΕ. Άρχισε τη δημοσιογραφική του καριέρα το 1964 στην αριστερή εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή» (ενώ ήταν γραμμένος και στον Ελληνοσοβιετικό Σύνδεσμο), για να προσληφθεί κατά της διάρκεια της δικτατορίας ως κοινοβουλευτικός συντάκτης της εφημερίδας «Έθνος» το 1968. Εργάστηκε, επίσης, στον «Νέο Ανένδοτο».

Από το 1972 εργάστηκε στον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη (ΔΟΛ), αρχικά ως δημοσιογράφος και εν συνεχεία ως πολιτικός συντάκτης της εφημερίδας «Τα Νέα». Από το φθινόπωρο του 1983 ήταν διευθυντής της εφημερίδας «Το Βήμα». Το 1996 διορίστηκε διοικητής του Αγίου Όρους από την κυβέρνηση Σημίτη, θέση που διατήρησε μέχρι το 2001. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, ανέλαβε καθήκοντα γενικού διευθυντή και, από τον Σεπτέμβριο του 2003, του διευθύνοντος συμβούλου και αντιπροέδρου του Ομίλου, που συμμετείχε στο διοικητικό συμβούλιο των εκδοτικών εταιρειών του ομίλου ΔΟΛ. Ήταν πρόεδρος του Ιδρύματος Λαμπράκη (παλαιότερα Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη), θέση που ανέλαβε μετά το θάνατο του ιδρυτή του ιδρύματος Χρήστου Λαμπράκη το 2009, ενώ εκλέχθηκε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου, αναλαμβάνοντας ο ίδιος, εκτός από την έκδοση του «Βήματος» και την έκδοση της εφημερίδας «Τα Νέα». Τιμήθηκε στις 20 Ιουνίου 2010 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως για την προσφορά του κατά την περίοδο που διετέλεσε διοικητής του Αγίου Όρους με το οφίκιο του Μεγάλου Νοταρίου του Οικουμενικού Θρόνου. Επίσης, είχε διατελέσει πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (Ε.Ι.Η.Ε.Α.).

Στο ρεπορτάζ
Μπαίνοντας από νωρίς στα «βαθιά» και με το μεγάλο και άσβεστό του πάθος για το Κυπριακό, ταξιδεύει, τον Δεκέμβριο του 1972, για λογαριασμό του περιοδικού «Ταχυδρόμος», στην Κύπρο, και συναντά για ξεχωριστές συνεντεύξεις τον Γλαύκο Κληρίδη και τον Ραούφ Ντενκτάς. Βρισκόμαστε 1,5 περίπου χρόνο από το τραγικό καλοκαίρι της τουρκικής εισβολή το 1974. Λίγους μήνες μετά την πτώση της Χούντας το 1974, ο Σταύρος Ψυχάρης λάτρης της εις βάθος έρευνας των πολιτικών παρασκηνίων εξέδωσε το βιβλίο – σταθμό για τη μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία με τίτλο «Τα παρασκήνια της Αλλαγής». Το βιβλίο αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο τον Ψυχάρη, κατέγραφε «όσα συνέβησαν στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1974, γραμμένα με βάση απόρρητα έγγραφα, άγνωστα ντοκουμέντα, αυθεντικές περιγραφές και αποκαλυπτικές αφηγήσεις των προσώπων που πρωταγωνίστησαν στο αποφασιστικό και συγκλονιστικό δεκαπενθήμερο». Το βιβλίο εκείνο προλόγισε ο εμβληματικός πολιτικός, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, του οποίου τα λόγια φανερώνουν και την ικανότητα που πάντα είχε ο Σταύρος Ψυχάρης να «ξεκλειδώνει» τους συνομιλητές του.

Η συγκεκριμένη έκδοση αποκάλυπτε για πρώτη φορά απόρρητα έγγραφα, όπως η επιστολή του Αρχιεπισκόπου Μακάριου προς τον πρόεδρο επί Χούντας, στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη. Στην επιστολή αυτή της 2ας Ιουλίου 1974, η οποία εστάλη λίγες ημέρες πριν το πραξικόπημα στην Κύπρο, ο Μακάριος αναφέρει: «…άνθρωποι της Κυβερνήσεως της Ελλάδος εξυφαίνουν αδιαλείπτως κατ’ εμού συνωμοσίας και όπερ το χειρότερον, διαιρούν και εξωθούν τον Κυπριακόν Ελληνισμόν εις την δ’ αλληλοσπαραγμού καταστροφήν (…) »Δεν επιθυμώ διακοπήν της συνεργασίας μου μετά της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Δέον όμως να ληφθεί υπ’ όψιν ότι δεν είμαι διωρισμένος νομάρχης ή τοποτηρητής εν Κύπρω της Ελληνικής Κυβερνήσεως, αλλά εκλεγμένος ηγέτης μεγάλου τμήματος του Ελληνισμού και απαιτώ ανάλογον προς εμέ συμπεριφοράν του Εθνικού Κέντρου». Ο Σταύρος Ψυχάρης συνέχισε το ίδιο δυναμικά δημοσιεύοντας σημαντικά πολιτικά ρεπορτάζ και εκδίδοντας βιβλία όπως «Οι εβδομήντα κρίσιμες ημέρες», το 1975, με το οποίο κατέγραφε «τι συνέβη στην Ελλάδα μετά την πτώση της δικτατορίας και μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου ’74». Στις 24 Ιουλίου 1977, ακριβώς τρία χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο Σταύρος Ψυχάρης και «ΤΟ ΒΗΜΑ» πραγματοποιούν μια σημαντικότατη δημοσιογραφική επιτυχία, δημοσιεύουν την ιστορικής σημασίας αποκλειστική συνέντευξη του προέδρου της Κύπρου, αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Τον Νοέμβριο του 1979, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γίνεται ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που πραγματοποιεί επίσημο ταξίδι στην Κίνα. Ο Σταύρος Ψυχάρης βρίσκεται ανάμεσα στους δημοσιογράφους που τον συνοδεύουν. Το 2017 μέσα σε ιδιαίτερα δυσμενείς για τους εργαζόμενους του ΔΟΛ συνθήκες, ο οργανισμός τίθεται σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης. Ο εκδότης και ιδιοκτήτης του, Σταύρος Ψυχάρης αποχωρεί.

Το τελευταίο του κείμενο στο «ΒΗΜΑ», που δημοσιεύθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2018 μεταξύ άλλων ανέφερε: «Στην πραγματική ζωή υπάρχουν στιγμές μικρών και μεγάλων αποχωρισμών. Ο σημερινός, ο δικός μου, είναι βαρύς και μέγας και εξ αυτού του λόγου δύσκολος έως ασήκωτος. Υπηρετώ εδώ και 54 έτη τη δημοσιογραφία με το ίδιο πάθος και την ίδια αγάπη. Την τίμησα και με τίμησε. Είχα την ευκαιρία, είχα την τύχη να ζήσω εκ του σύνεγγυς όλα τα μεγάλα γεγονότα της πατρίδας μας, τις καλές και δυστυχείς στιγμές της. Και μαζί να συναντήσω, να συνομιλήσω, να συνεργαστώ και να συγκρουστώ ακόμη με ιστορικά πρόσωπα της πολιτικής, της οικονομίας, της τέχνης, του πολιτισμού και της διανόησης στα χρόνια της μεταπολεμικής Ελλάδας».