Του Λευτέρη Βιολέττα
Ο ρόλος της κυβέρνησης για την ανάταξη της οικονομίας την επόμενη ημέρα από την κρίση της Covid-19, σίγουρα έχει να κάνει και με τις επενδύσεις που θα κάνει το ίδιο το κράτος. Σε περιόδους ύφεσης οι επενδύσεις του κράτους μπορούν να βοηθήσουν, για παράδειγμα στην ανεργία (π.χ. κατασκευή ενός δρόμου ή ενός νέου αεροδρομίου) και πιθανότατα έτσι να αύξανε το ΑΕΠ.
Καθώς έχει πληγεί ο τουρισμός -βασικός κλάδος της οικονομίας- αποκτά ιδιαίτερη σημασία και το πώς θα αντιδράσει κάθε τοπική οικονομία που εμπλέκεται στην τουριστική δραστηριοποίηση. Κάθε τουριστικός τόπος, κάθε μεγάλο ή μικρό ελληνικό νησί, μπορούν να συμβάλλουν στη διόρθωση του επίκαιρου ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Ο ρόλος αυτών των Δήμων και των πολιτικών που εφαρμόζουν μπορεί να είναι καθοριστικός, κυρίως, για τις μικρομεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις.
Κοιτάζοντας την επόμενη μέρα της κρίσης που περνάμε, πρέπει να μπει στη συζήτηση το κρίσιμο ζήτημα των επενδύσεων στη διαχείριση τοπικών πόρων και υπηρεσιών από την πλευρά των Δήμων, με τρόπο που να ενισχύουν τους δημότες επιχειρηματίες, συνολικά τις τοπικές οικονομίες, άρα το ΑΕΠ της χώρας. Σε κάθε περίπτωση αυτές οι ενέργειες πρέπει να πληρούν έναν όρο: για κάθε ένα ευρώ δημοτικής επένδυσης πρέπει να οδηγεί σε περισσότερο από ένα ευρώ την αύξηση των εσόδων, ώστε στη συνέχεια η συνολική ζήτηση να πολλαπλασιαστεί αποτελεσματικά και η τοπική οικονομία να αναπτυχθεί.
Εξάλλου, οι υψηλότερες δημοτικές δαπάνες, τελικά, πρέπει να χρηματοδοτηθούν από υψηλότερα δημοτικά τέλη ή δανεισμό, τα οποία με τη σειρά τους προκαλούν αύξηση του γενικού χρέους και των επιτοκίων συμπιέζοντας κι άλλο τις δαπάνες και επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα. Συνεπώς, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στις αποφάσεις και πολιτικές για τη χρήση δημοτικών πόρων και περιουσιακών στοιχείων ή την παροχή υπηρεσιών απευθείας από τους Δήμους σε τουριστικά μέρη με υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον από ιδιώτες. Έτσι ώστε να μην κατακρατούν την ιδιωτική θέληση για επενδύσεις, εμφανίζοντας αρνητικές επιπτώσεις στην τοπική ανάπτυξη.
Αν σε τοπικές κοινωνίες με χαμηλή δυναμικότητα, όπου υπάρχουν αχρησιμοποίητοι πόροι και ανεργία, η διαχείριση των παραπάνω πόρων ή υπηρεσιών γίνεται απευθείας από τους Δήμους, τότε μπορεί όντως να αποτελέσει κίνητρο για τις τοπικές κοινωνίες. Τι γίνεται όμως σε κοινωνίες-αγορές, όπως για παράδειγμα τα ελληνικά νησιά, που, λόγω του τουρισμού, ακόμη και μέσα στην κρίση μπορούν να λειτουργούν σε υψηλή ή και σε πλήρη δυναμικότητα εισάγοντας συνεχώς εργασία και πόρους; Τότε, η αύξηση της άμεσης εμπλοκής από τους Δήμους κατακρατεί την ιδιωτική επενδυτική ζήτηση, προκαλώντας αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη. Με βάση και το θεμελιώδες οικονομικό γεγονός ότι οι χρηματοδοτικοί και πραγματικοί πόροι σπανίζουν τελικά, εάν οι τουριστικοί Δήμοι αυξήσουν τη χρήση των τοπικών πόρων με δικά τους μέσα, τότε, λιγότεροι πόροι θα είναι διαθέσιμοι για τον ιδιωτικό τομέα και τους ντόπιους μικρούς κυρίως επιχειρηματίες.
Με το τέλος της υγειονομικής κρίσης της Covid-19 θα έρθει το ξεκίνημα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, όπου οι μικροί κυρίως επιχειρηματίες του τουρισμού θα χρειαστούν τους Δήμους κοντά τους όσο ποτέ. Όχι απέναντί τους, ως ανταγωνιστές που θα επενδύουν οι ίδιοι σε συνήθως ζημιογόνα εγχειρήματα, όπως δημοτικά καφενεία, δημοτικά μέσα ενημέρωσης, δημοτικές συγκοινωνίες, δημοτικές καντίνες ή ό,τι άλλο θα συγκρατεί την ήδη λαβωμένη ντόπια τουριστική επιχειρηματικότητα. Οι νησιωτικοί ειδικά Δήμοι θα πρέπει να δώσουν έμφαση στην εφαρμογή λογικών πολιτικών τελών και στη σωστή διαχείριση των υποδομών, όπως νερό, αποχέτευση, δρόμοι, μεταφορές, εγκαταστάσεις. Έτσι, θα δώσουν μεγαλύτερα περιθώρια για την ανάταση της μικρομεσαίας κυρίως επιχειρηματικότητας και ταυτόχρονα την ανάταξη της οικονομίας.
Οι ίδιοι Δήμοι, όμως, μαζί με το κράτος και όλους τους ιδιώτες επενδυτές, πρέπει ταυτόχρονα να αντιληφθούν ότι το στοίχημα της βιώσιμης ανάπτυξης και στην πορεία προς την επόμενη κρίση, είναι η επένδυση-επιστροφή στην παραγωγική βάση, στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, ακόμη και στα τουριστικά μέρη με τη σχετικά εύκολη πρόσβαση σε έσοδα._