Της Δήμητρας Μουστάκα,
εργοθεραπεύτριας στο Ειδικό Σχολείο Αγριάς
Εργοθεραπεία είναι η επιστήμη η οποία μέσα από κατάλληλα επιλεγμένες και στοχοκατευθυνόμενες δραστηριότητες, αποσκοπεί στη βελτίωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων και τη λειτουργικότητα του ατόμου.O εργοθεραπευτής αποτελεί μέρος του εκπαιδευτικού προσωπικού σε ένα σχολικό πλαίσιο. Χρησιμοποιεί τις ειδικές γνώσεις που διαθέτει για να βοηθήσει τα παιδιά να προετοιμαστούν και να αποκτήσουν σημαντικές δεξιότητες μάθησης αλλά και αυτονομίας, εκπληρώνοντας τον ρόλο τους σαν μαθητές. Ο ρόλος του εργοθεραπευτή στο ειδικό σχολείο είναι πολυδιάστατος. Πρωτίστης σημασίας η θεραπευτική σχέση που θα αναπτύξει ο θεραπευτής με το κάθε παιδί. Είναι σημαντικό το παιδί να αισθάνεται ασφάλεια και εμπιστοσύνη, καθώς και να του είναι ευχάριστη η θεραπευτική διαδικασία. Ο εργοθεραπευτής στη συνέχεια συλλέγει πληροφορίες από την οικογένεια, τους γιατρούς, την κοινωνική λειτουργό, τον ψυχολόγο, τους άλλους θεραπευτές και δασκάλους που εμπλέκονται στην καθημερινότητα του παιδιού προκειμένου να έχει συνολική εικόνα. Ταυτόχρονα γίνεται λεπτομερής κλινική αξιολόγηση των ικανοτήτων και των ελλειμμάτων του παιδιού ώστε να ιεραρχηθούν οι στόχοι του θεραπευτικού πλάνου. Οι τομείς παρέμβασης αφορούν στις αισθητικοκινητικές, γνωστικές, αντιληπτικές, ψυχοκοινωνικές δεξιότητες και στις δραστηριότητες καθημερινής ζωής. Οι δραστηριότητες που επιλέγει ο εργοθεραπευτής θα πρέπει να μπορούν να διαβαθμιστούν και να απλοποιηθούν ώστε να ανταποκρίνονται στις δυνατότητες του παιδιού. Οι θεραπείες κυρίως γίνονται σε ατομικό πρόγραμμα ενώ όταν κρίνεται απαραίτητο μπορούν να γίνουν και σε ομαδικό επίπεδο. Εκτός από την θεραπευτική παρέμβαση, ο εργοθεραπευτής είναι σε στενή συνεργασία με τον ειδικό παιδαγωγό, έτσι ώστε να τροποποιήσουν το περιβάλλον της τάξης το οποίο θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών και να παρέχει τις κατάλληλες συνθήκες μάθησης, χαλάρωσης και αποφόρτισης. Σημαντικός επίσης είναι ο ρόλος του εργοθεραπευτή στην εργονομική διευθέτηση των χώρων του σχολείου και της προσβασιμότητας σε αυτούς, αλλά και στις προσαρμογές – βοηθήματα που είναι απαραίτητα για την μέγιστη ανεξαρτητοποίηση του κάθε παιδιού.
Απαραίτητη κρίνεται και η συνεργασία με τον φυσιοθεραπευτή. Ένας άλλος τομέας του εργοθεραπευτή στο σχολείο είναι αυτός της υποστηρικτικής τεχνολογίας. Τα ειδικά λογισμικά καθώς και τα ειδικά περιφερειακά συστήματα που υπάρχουν μπορούν να δώσουν μία άλλη διάσταση στην εκπαίδευση των παιδιών κυρίως όταν υπάρχουν σοβαροί κινητικοί περιορισμοί. Έτσι δίνεται η δυνατότητα να επικοινωνήσουν εναλλακτικά παιδιά που δεν μπορούν να εκφραστούν ή να καταφέρουν να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή παιδιά που δεν θα τα κατάφερναν λόγω των κινητικών περιορισμών που υπάρχουν. Η εκπαίδευση στη χρήση υπολογιστή συμβάλει στη μάθηση, στην κοινωνικοποίηση, στην ψυχαγωγία και στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους. Υπάρχουν πολλά περιφερειακά συστήματα στο εμπόριο όπως ειδικά συστήματα στήριξης, ειδικά πληκτρολόγια και ποντίκια, ειδικά λογισμικά. Ο θεραπευτής σε στενή συνεργασία με τον γονιό θα συνεργαστούν προκειμένου να επιλεχθεί ο σωστός υλικοτεχνικός εξοπλισμός για το σπίτι. Γενικά η συνεργασία του θεραπευτή με την οικογένεια είναι πολύ σημαντική. Ο γονέας πρέπει να ενημερώνεται για τους στόχους των θεραπευτικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων του παιδιού του. Να μοιράζεται τις δυσκολίες και τους προβληματισμούς του και να ακολουθεί τις οδηγίες που του δίνονται ώστε η παρέμβαση να έχει μεγαλύτερη επιτυχία. Το σύστημα του σχολείου θα πρέπει να είναι συντονισμένο με διαρκή συνεργασία μεταξύ των μελών του. Όλοι έχουν ένα σημαντικό ρόλο στη σχολική ζωή των μαθητών. Από τον διευθυντή, ο οποίος φροντίζει και δίνει λύσεις για την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου, μέχρι την καθαρίστρια ή τον οδηγό του λεωφορείου που και αυτοί εμπλέκονται στην καθημερινότητα των παιδιών. Ο καθένας βάζει το δικό του λιθαράκι στα βήματα ανεξαρτησίας των μαθητών.