Οι οικογενειακές σχέσεις αποτελούν τον φάρο στις ζωές μας. Αφήνουν μόνιμα σημάδια και άλλοτε μας βοηθούν να ακολουθήσουμε τον δρόμο μας, άλλοτε χαράζουν βαθιές πληγές. Κατά πόσο αμφισβητούνται οι κρίσεις των γονιών προς τα παιδιά τους;
Μέλη του Ομίλου Δημοσιογραφίας του 2ου Πρότυπου Γυμνασίου Βόλου με τη καθοδήγηση της υπεύθυνης φιλολόγου Σοφίας Κανταράκη μιλούν για το πρότυπο του ελεγκτικού γονέα, το οποίο είναι διαχρονικό στην ελληνική κοινωνία.
Ξεδιπλώνουν πτυχές τους, ζητούν κατανόηση, αποκαλύπτουν προσδοκίες τους, καθώς για άλλους έφηβους οι σχέσεις με τους γονείς τους είναι πιο αρμονικές, ενώ για άλλους το χάσμα των γενεών φαίνεται να είναι βαθύ.
«Τα παιδιά είναι προσηλωμένα στην οθόνη και όχι στα λεγόμενα των μεγαλύτερων»
Πρόδρομος Ραφαήλ Νατσικόπουλος: «Στη σύγχρονη εποχή, καθένας θα έλεγε ότι οι σχέσεις ανάμεσα σε έναν γονιό και ένα παιδί, είναι κάθε άλλο παρά απλές. Τι μας κάνει όμως να πιστεύουμε αυτό το γεγονός; Καταρχήν, η τεχνολογική πρόοδος που το ίντερνετ και η τεχνολογία έχει σημειώσει τη τελευταία εικοσαετία, έχει καθηλώσει κάθε νέο παιδί. Αυτό έχει ως συνέπεια την έλλειψη επικοινωνίας και την αποκοπή της πραγματικότητας, όχι μόνο με τους γονείς, αλλά και με φίλους. Υπάρχει ένα κενό ανάμεσα στην επικοινωνία νέων και γονιών, καθώς τα παιδιά είναι προσηλωμένα στην οθόνη, και όχι στα λεγόμενα των μεγαλύτερων. Επίσης, είναι γεγονός ότι η εφηβεία είναι η ηλικία της αμφισβήτησης. Όλοι ξέρουν ότι οι έφηβοι χαρακτηρίζονται για το πόσο αντιδραστικοι μπορούν να γίνουν, πράγμα που φέρνει συχνά αναστατώσεις και διαταραχές ανάμεσα σε αυτούς και τους γονείς. Για παράδειγμα, το «κλείσε το κινητό» είναι μια φράση που κάθε έφηβος του 21ου αιώνα ακούει. Παρόλα αυτά την αμφισβητεί και έτσι, ο γονιός αναγκάζεται να του φωνάξει, και εκείνος αντιδρά αντίστοιχα. Εν κατακλείδι, οι σχέσεις ανάμεσα σε εμάς τους εφήβους και τους γονείς είναι λίγο περίπλοκες. Φυσικά, ένας έφηβος αγαπάει τον γονιό του, απλά αυτή η αγάπη λείπει πια, διότι τη θέση της την έχει κατακτήσει ένα νέο μέσο, η τεχνολογία».
Κωνταντίνα Ελευθερούλη: «Ως έφηβοι, στην καθημερινότητά μας αντιμετωπίζουμε πολλά προβλήματα και δυσκολίες. Όλοι μας θα θέλαμε να είχαμε δίπλα μας τους γονείς μας να μας στηρίζουν, αλλά αυτό πάντα δεν είναι και πολύ εύκολο, γιατί οι γονείς πολλές φορές δεν μας καταλαβαίνουν και έτσι ξεκινούν τα προβλήματα. Διότι σήμερα τα πράγματα αλλάζουν και οι έφηβοι έχουν προβλήματα και θέλουν να απευθυνθούν στους γονείς τους. Όσοι το έχουν επιχειρήσει δεν είχαν και τα καλύτερα αποτελέσματα, διότι οι γονείς τους όλα αυτά τα προβλήματα που τους είπαν απλά τα προσπέρασαν και συνέχισαν χωρίς να τα βοηθήσουν. Για αυτό τον λόγο οι έφηβοι αρχίζουν και δεν εμπιστεύονται τους γονείς τους και κάπως έτσι ξεκινάει το χάσμα στη σχέση τους. Και σήμερα παρατηρούμε οικογένειες που δεν είναι ενωμένες. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορούν να κατανοήσουν ο ένας τα προβλήματα του άλλου και τις δυσκολίες που περνάει και όλα αυτά μαζεύονται και δημιουργούν προβλήματα και μέσα στην οικογένεια. Επίσης, θέλω να τονίσω ότι οι έφηβοι σήμερα έχουν μια διαφορετική σκέψη που οι γονείς δεν την αντιλαμβάνονται και δεν μπορούν να επικοινωνήσουν. Τέλος πρέπει να παραδεχτώ πως τα μικρότερα λάθη που πιστεύουμε ότι δεν θα φέρουν δυσκολίες προκαλούν τα πιο μεγάλα και δύσκολα προβλήματα.
Βασιλική Ζαλώνη: «Το χάσμα γενεών το ζούμε… Σε όλες τις εποχές, αλλά μιλώντας πιο συγκεκριμένα για την εποχή που διανύουμε τώρα, πιστεύω πως δεν υπάρχει σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στους γονείς και τους εφήβους κυρίως. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δεν νιώθουμε ποτέ το «συναίσθημα» της ευκολίας στο να εξομολογηθούμε ένα θέμα στους γονείς μας είτε αφορά την ερωτική μας ζωή είτε τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουμε. Αυτό πιστεύω πως οφείλεται στο γεγονός ότι οι γονείς πάντα έβλεπαν τα πράγματα αλλιώς και ποτέ δεν καταλάβαιναν πλήρως την πράξη του παιδιού τους είτε επειδή θα πίστευαν πως αυτό που έκανε δεν ήταν σωστό είτε επειδή υπάρχει αυτή η μεγάλη διαφορά ηλικίας ανάμεσα τους. Δεν είναι ψέμα το γεγονός ότι όσοι είναι στην ίδια ηλικία ή κοντά καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον πιο καλά και δίνουν πιο σωστές γνώμες σε αντίθεση με τους γονείς που πάντα θα βλέπουν τα στραβά. Αυτό γίνεται, επειδή οι γονείς μας δεν είναι στην ίδια ηλικία με εμάς και όσο και να θέλουν να μας καταλάβουν αυτό είναι ακατόρθωτο. Ζούμε σε μια διαφορετική φάση της ζωής μας και δεν έχουμε τα ίδια ενδιαφέροντα. Επομένως, όπως οι γονείς μας δεν θα μιλάνε για τα latest trends και τα καινούργια τραγούδια που βγάζει ο rack έτσι και εμείς δεν θα μιλάμε για τους λογαριασμούς και τις ειδήσεις γενικά».
Λυδία Παυλή: «Κάθε φορά που με προβληματίζει κάτι το συζητάω με τους γονείς μου, αφού είναι «ανοιχτοί» να ακούσουν ο,τιδήποτε για να βρούμε μια λύση, ώστε να ξεπεράσω αυτό που με ενοχλεί. Πιστεύω πως σε αυτές τις καταστάσεις αν δεν είχα τους γονείς μου θα ήταν πιο δύσκολο για εμένα. Από την άλλη πλευρά όταν με απασχολούν μικρότερα θέματα προσπαθώ να μάθω να τα αντιμετωπίζω μόνη μου, ώστε να γίνω πιο δυνατή και αυτόνομη στη ζωή μου».
Μαρία Γώγου: «Πώς χάνεται η εμπιστοσύνη στη σχέση μας με τους γονείς; Η εμπιστοσύνη που υπάρχει ανάμεσα στις οικογενειακές σχέσεις εξαρτάται από το πώς αντιμετωπίζουν οι γονείς τα παιδιά τους. Όταν τα παιδιά αρχίζουν και εμπιστεύονται τους γονείς τους λέγοντάς τους τα θέματά τους και αυτοί τους τιμωρούν ή τους κατακρίνουν τότε τα παιδιά αρχίζουν να μην εμπιστεύονται τους γονείς τους και κρατούν μυστικά. Αυτό μπορεί να έχει μια αρνητική επίδραση στην ψυχολογία του παιδιού, διότι ό,τι κάνει θα πρέπει να το κάνει κρυφά χωρίς τη συμβουλή του γονιού του και έτσι αρχίζουν οι κακές συνήθειες στη ζωή του. Ένα παιδί πρέπει να ξέρει ότι μπορεί να εμπιστευτεί τη μαμά του ή τον μπαμπά του λέγοντας του αυτά που νιώθει και αυτά που κάνει».
Ελένη Καραγιάννη: «Η σχέση μητέρας – κόρης είναι κάτι πολύ μοναδικό από μόνο του. Όμως πρέπει να υπάρχει επικοινωνία και κατανόηση ανάμεσά τους. Στις μέρες μας θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή η τόσο μοναδική σχέση περνάει μία κρίση και αυτό μπορεί να ευθύνεται σε πολλούς παράγοντες, όπως στην έλλειψη κατανόησης της μητέρας στις ανάγκες του παιδιού της να περάσει καλά ή να ξεφύγει λίγο από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Επίσης, κάποιες φορές λόγω της τόσο διαφορετικής νοοτροπίας δημιουργούνται καυγάδες μέσα από ανούσια θέματα, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα να αποξενωθεί και άλλο η μαμά με το παιδί της. Ευτυχώς για εμένα δεν ισχύει τίποτα από αυτά, γιατί η μαμά μου δείχνει τόση κατανόηση και είναι τόσο ανοιχτόμυαλη όσο χρειάζεται».
Αλέξανδρος Σκαρλάτος: «Άραγε υπάρχει το λεγόμενο χάσμα γενεών που ακούμε ολοένα και περισσότερο ανάμεσα στους έφηβους και στους γονείς; Πολλοί θα λέγανε ένα μεγάλο ΝΑΙ με τη δικαιολογία της διαφοράς ηλικίας, γενιάς και εποχής. Όμως, μήπως θα έπρεπε να το σκεφτούμε καλύτερα πριν το πούμε πιθανότατα σε κάποιο τσακωμό με τους δικούς μας. Για παράδειγμα, όταν μας προκύψει κάτι δεν ρωτάμε τους γονείς μας για τη λύση, όταν πρόκειται να αγοράσουμε κάτι δεν ρωτάμε την άποψη των γονιών μας, όταν κάτι μας στενοχωρεί δεν μας παρηγορούν και συμπονούν. Όλα αυτά και πολλά άλλα είναι αρκετά για να καταρρίψουν τους ισχυρισμούς για το χάσμα γενεών. Τώρα εάν δεν γνωρίζουν την πιο νέα τεχνολογία, τις πιο νέες ατάκες και αστεία είναι φυσιολογικό, καθώς δεν τους είναι χρήσιμα και τους φαίνονται περίεργα, αφού δεν υπήρχαν πιο παλιά».
«Οι γονείς να δείχνουν κατανόηση και σεβασμό στα θέλω των παιδιών τους…»
Μάρθα Παυλίδη – Βλάσης Παχιός: «Ο έφηβος αναγνωρίζει πλέον πως και οι γονείς του έχουν ψεγάδια και ελαττώματα και αγωνίζεται για να κατακτήσει την ανεξαρτησία του αναπτύσσοντας διαφορετικές συνήθειες. Οι γονείς στην ηλικία της εφηβείας των παιδιών τους βιώνουν την ξαφνική αμφισβήτηση και κριτική, καθώς και την απώλεια του θαυμασμού. Η σχέση γονιού και παιδιού έχει πάρει την μορφή ανοιχτής ρήξης και αντιπαράθεσης. Ο έφηβος από τη μία νιώθει ενοχές και από την άλλη νιώθει αυτοπεποίθηση και απορρίπτει τη βοήθεια του γονιού του. Τη μια στιγμή νιώθει παιδί και την άλλη ενήλικας, με αποτέλεσμα οι γονείς να μην ξέρουν πως να αντιδράσουν. Ταυτόχρονα και οι ίδιοι γονείς βρίσκονται σε μια φάση που έχουν να αντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα. Ο συνδυασμός των παραπάνω οδηγεί συνήθως σε έντονες συγκρούσεις και εντάσεις μεταξύ της οικογένειας. Ο διάλογος και η χρήση λογικών επιχειρημάτων, λειτουργούν τόσο καλύτερα με τους εφήβους. Οι γονείς πρέπει να δείχνουν κατανόηση και σεβασμό στα θέλω των παιδιών τους (σε λογικό επίπεδο). Τέλος οι έφηβοι χρειάζονται αγάπη, υποστήριξη, παραχώρηση χώρου και χρόνου.
Αναστασία Σκολαρίκη: «Όπως όλοι γνωρίζουμε, δεν υπάρχει ισχυρότερος δεσμός από αυτόν που αναπτύσσεται ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά τους. Για να ενταχθούμε στην κοινωνία, χρειάζεται πρώτα να περάσουμε από το θερμό και βοηθητικό στάδιο της οικογένειας. Πρέπει πρώτα να νιώσουμε τη φροντίδα και την αγάπη που μας προσφέρουν οι γονείς μας.
Άλλο ένα σημαντικό κεφάλαιο στις σχέσεις γονέων – παιδιών, είναι οι σχέσεις γονέων – εφήβων. Όπως είναι γνωστό, η εφηβεία χαρακτηρίζεται από έντονη συναισθηματική φόρτιση, καθώς είναι η ηλικία κατά την οποία ο άνθρωπος μεταβαίνει από την παιδικότητα στην ενηλικίωση. Έτσι, σε αυτή την περίοδο της ζωής μας, δεχόμαστε πολλές σωματικές και πνευματικές αλλαγές, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να «διαχειριστούμε» σωστά τον ίδιο μας τον εαυτό. Γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να ζητάμε τη βοήθεια των γονιών μας σε θέματα που δεν μπορούμε να λύσουμε από μόνοι μας, λόγω της μικρής μας πείρας. Σε κάποιες περιπτώσεις βέβαια, σοφό θα ήταν να προτείνουμε στους γονείς μας να επισκεφτούμε κάποιον ειδικό, στον οποίο θα μπορούσαμε να μιλήσουμε πιο άνετα και ο οποίος ενδεχομένως να μας βοηθήσει περισσότερο. Επιπλέον, άξια λόγου, είναι και η αναφορά στις διαφωνίες γονέων- εφήβων. Στη συγκεκριμένη ηλικία, οι έφηβοι νιώθουν αρκετά μεγάλοι, προκειμένου να κάνουν πράγματα, τα οποία στην πραγματικότητα δεν είναι για την ηλικία τους, για παράδειγμα, το κάπνισμα ή η μη ευπρεπής ένδυση και κυρίως στο σχολείο. Έτσι, δημιουργούνται διαφωνίες μεταξύ των γονιών και των εφήβων, καθώς οι πρώτοι, προσπαθώντας να αναθρέψουν σωστά τα παιδιά τους, τα αποτρέπουν από τις κακές επιρροές. Καταλήγοντας, θα πρέπει να έχουμε όλοι στο μυαλό μας, και κυρίως οι έφηβοι, πως ό,τι μας λένε οι γονείς μας μάς το λένε για το καλό μας και από την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για εμάς».
Μελίνα Χαραλαμπίδη: «Η σχέση του γονέα και του εφήβου είναι κάτι πολύ σημαντικό που διαφέρει σε κάθε οικογένεια. Σε κάποιες οικογένειες υπάρχουν πολύ καλές σχέσεις μεταξύ τους όπου υπάρχει αλληλοκατανόηση και αγάπη. Σε άλλες οι γονείς προσπαθούν να κάνουν τα παιδιά τους όπως θέλουν εκείνοι, ώστε να είναι αυτοί ευχαριστημένοι νομίζοντας ότι κι αυτό θέλει ο έφηβος. Αυτό δημιουργεί μια ψεύτικη σχέση μεταξύ τους. Σε άλλες δεν υπάρχει κατανόηση και έτσι δημιουργούνται καυγάδες. Υπάρχουν πολλών και διαφόρων ειδών σχέσεων μεταξύ τους. Δυστυχώς έχω παρατηρήσει ότι τον τελευταίο καιρό στις περισσότερες οικογένειες υπάρχουν πολλά πρόβλημα με αποτέλεσμα την απομάκρυνσή τους».