Της Μαρίας Αλμπανίδου,
νομικού MSc,αρθρογράφου, ποιήτριας
Καλημέρα, καλημέρα αγαπημένοι και αγαπημένες και χρόνια σας πολλά, καλά Χριστούγεννα, γεμάτα αγάπη και υγεία στο σπιτικό σας! Σήμερα, μέρα που ’ναι, σκέφτηκα να σας συγκινήσω, με ένα πολύ όμορφο βιβλίο, που εμένα τουλάχιστον όταν το διάβασα μου ήρθαν στον νου, στα χείλη και σιγοτραγούδησα το γνωστό σε όλους μας και ιδιαίτερα τρυφερό τραγούδι «Δρόμοι παλιοί», σε ποίηση Μανώλη Αναγνωστάκη, σύνθεση Μίκη Θεοδωράκη, το οποίο έχει τραγουδήσει θαυμάσια η Μαργαρίτα Ζορμπαλά και κυκλοφόρησε το έτος 1975, στο άλμπουμ «Μπαλάντες» και λέει στο ρεφρέν: «Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα / χωρίς να γνωρίζω κανένα / κι ούτε κανένας / κι ούτε κανένας με γνώριζε με γνώριζε». Γιατί πραγματικά αν διαβάσετε το υπέροχο βιβλίο της Λίλας Κονομάρα «Ο μπόγος», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη και είναι του Απριλίου του 2022 κι εσείς θα θέλετε να τραγουδήσετε αυτό το τραγούδι.
Ποια είναι όμως η συγγραφέας Λίλα Κονομάρα;
Η Λίλα Κονομάρα γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε σύγχρονη λογοτεχνία στο Παρίσι και εργάστηκε αρκετά χρόνια ως καθηγήτρια στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 2002 με το βιβλίο «Μακάο» (Πόλις, 2002, Μεταίχμιο, 2005, Κέδρος, 2018), για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο του πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού «Διαβάζω» το 2003. Εξέδωσε τα μυθιστορήματα «Τέσσερις εποχές – Λεπτομέρεια» (Μεταίχμιο, 2004) και το παιδικό μυθιστόρημα «Στις 11 & 11’ ακριβώς» (Παπαδόπουλος, 2005). «Η αναπαράσταση» (Μεταίχμιο, 2009) συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω». «Το δείπνο» (Κέδρος, 2012) και «Οι ανησυχίες του γεωμέτρη» (Κέδρος, 2014) συμπεριλήφθηκαν αντίστοιχα στις βραχείες λίστες Μυθιστορήματος και Διηγήματος των Λογοτεχνικών Βραβείων του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης». Το 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος το μυθιστόρημά της «Ο χάρτης του κόσμου στο μυαλό σου». Παράλληλα, μεταφράζει γαλλική λογοτεχνία και αρθρογραφεί σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά.
Την κυρία Κονομάρα, την άκουσα να μιλάει για το βιβλίο της σε μία εξαιρετική συνέντευξη που έδωσε στην αγαπημένη μου φίλη και θαυμάσια δημοσιογράφο Σοφία Νικολάου στο Radio ena volos στα 102,5 fm στις 18/6/2022, την οποία σας συμβουλεύω να ψάξετε στο διαδίκτυο να τη βρείτε και να την ακούσετε αφού είναι καταπληκτική! Τι μας λέει, λοιπόν, για το βιβλίο της σ’ αυτή την συνέντευξη; Πολλά, πάρα πολλά!
Καταρχάς πως το story διαδραματίζεται σε μία φανταστική επαρχιακή πόλη κάπου στη Μακεδονία από το μακρινό 1911 ώς το 2018. Εκεί, κάπου στην αρχή, κάνει την εμφάνισή του ένας άνθρωπος κυριολεκτικά χωρίς μνήμη, ο Μανόλης, για τον οποίο γίνονται διάφορες εικασίες για το ποιος είναι. Στην ουσία, ο καθένας βλέπει σ’ αυτόν, αυτό που θα ήθελε να δει, είναι ένας καθρέφτης δηλαδή ο Μανόλης. Άλλος τον βλέπει σαν εχθρό του κράτους, άλλος σαν ένα ποθητό άντρα και άλλα πολλά καθρεφτίσματα συμβαίνουν ανάλογα με τις ανάγκες και τις διαθέσεις του καθενός. Γενικά αυτός ο άντρας παίζει καταλυτικό ρόλο καθ’ όλη τη διάρκεια του μυθιστορήματος.
Ανέφερα πιο πάνω πως η όλη ιστορία διαδραματίζεται κάπου στη Μακεδονία. Η κυρία Κονομάρα μας λέει στη συνέντευξή της πως η επιλογή της Μακεδονίας δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς αυτή αποτελεί ένα σταυροδρόμι εθνοτήτων, γλωσσών, θρησκειών και την ενδιέφερε την ίδια να δείξει αυτή την πολυφωνία.
Επίσης ο χρόνος. Ο χρόνος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο αφού καταλαμβάνει σχεδόν όλον τον 20ό αιώνα, Βαλκανικούς Πολέμους, Παγκόσμιους Πολέμους, εμφύλιο, δικτατορία, μεταπολίτευση και φτάνει ώς τις μέρες μας. Ο χρόνος μοιάζει να παραμένει ακίνητος γι’ αυτούς τους ανθρώπους, όπως πολύ σωστά επισημαίνει η Σοφία Νικολάου, η δε αφήγηση επιμερίζεται σε όλους τους κατοίκους.
Επίσης, όπως μας λέει και πάλι η συγγραφέας, οι ήρωες λειτουργούν αρχετυπικά. Ο παπάς στο μυθιστόρημα θα μπορούσε να είναι ο παπάς οποιουδήποτε χωριού, καθώς τα ανθρώπινα ζητήματα είναι ίδια όσα χρόνια κι αν περάσουν. Οι άνθρωποι έχουν τους ίδιους φόβους, τις ίδιες επιθυμίες, τα ίδια όνειρα.
Πώς όμως γράφτηκε το βιβλίο τη ρωτάει η δημοσιογράφος; Χρειάστηκε μία μεγάλη έρευνα απαντά, και την ενδιέφερε η ανθρώπινη πορεία, η ανθρώπινη μοίρα. Αυτό το είδε με δύο τρόπους: Ο ένας εξωτερικός, εξ ου και ο τίτλος «Ο μπόγος», ο οποίος παραπέμπει σε μετακινήσεις, σε ταξίδια, συμβολίζει την Ελλάδα με όλες αυτές τις ανταλλαγές πληθυσμών, τους ξεριζωμούς, τα προσφυγικά ρεύματα που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα. Επίσης αναφέρεται και σ’ ένα μέρος του πληθυσμού, το οποίο μέχρι το 1960 περίπου ζούσε περιπλανώμενο, όπως για παράδειγμα τα θεατρικά μπουλούκια, οι πανηγυρτζήδες, οι μάστορες της Ηπείρου, οι Σαρακατσαναίοι με τα κοπάδια τους. «Ο μπόγος», όμως, είναι και η εσωτερική πορεία του ανθρώπου. Είναι όλα αυτά που κουβαλάει ο καθένας μας στον βίο του, οι φόβοι του, οι διαψεύσεις του, οι ελπίδες του, τα όνειρά του και η πορεία του.
Τέλος, όπως μας λέει η κυρία Κονομάρα, η λογοτεχνία είναι μία μετουσίωση. Κανένας στο βιβλίο δεν είναι αυτή η ίδια, αλλά όλοι έχουν διάφορα στοιχεία της.
Το βιβλίο είναι εξαιρετικό, όπως διαπιστώσατε και εσείς από τα παραπάνω κι όπως θα διαπιστώσετε κι αν το πάρετε να το διαβάσετε αφού θα είναι μια υπέροχη, υπέροχη συντροφιά για τώρα στις γιορτές. Έχει κάτι από παραμύθι, έχει κάτι από φαντασία, έχει κάτι από τον μαγικό ρεαλισμό του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και η δημοσιογράφος Σοφία Νικολάου. Διαβάζεται με μια ανάσα και σας κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον τόσο που δεν θέλετε να το αφήσετε από τα χέρια σας. Η μία ιστορία εμπλέκεται τόσο όμορφα με την άλλη και αποτελεί συνέχειά της που ώρες-ώρες θα ξαφνιάζεστε πόσο γλυκά κυλάει. Έχει χιούμορ, ωραίο λόγο, στρωτή γραφή και οι ήρωές της είναι τόσο οικείοι που θα νομίζετε ότι κάπου τους έχετε συναντήσει, κάπου τους έχετε δει. Σας το συστήνω με όλη μου την αγάπη για αυτές τις μέρες και για όλες τις μέρες! Θα με θυμηθείτε!
Ώς την επόμενη φορά, έχετε την αγάπη μου και καλή σας ανάγνωση! Καλά Χριστούγεννα!