Την επόμενη ημέρα μιας ενδεχόμενης απόφασης των Βρετανών να εγκαταλείψουν τελικά την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο δημοψήφισμα της ερχόμενης Πέμπτης, προσπαθεί να φανταστεί η Ευρώπη, με το σενάριο αυτό να προκαλεί νευρικότητα όχι τόσο στις διεθνείς αγορές όσο και στις κυβερνήσεις των χωρών.
Σε μια συμβολική κίνηση, οι υπουργοί Εξωτερικών των έξι ιδρυτικών μελών της ενωμένης Ευρώπης, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και της Ολλανδία, μια ημέρα ακριβώς μετά το δημοψήφισμα έχουν προγραμματίσει συνάντηση για να διατρανώσουν την ιστορική ευθύνη που έχουν για το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Παράλληλα θα συναντηθούν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε ως εκπρόσωπος της τρέχουσας ευρωπαϊκής προεδρίας. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό αυτό, θα συναντηθούν στις 28 Ιουνίου και οι αρχηγοί των κρατών μελών της Ε.Ε. για να εκτιμήσουν το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος.
Τηλεφωνήματα και επαφές
Στις Βρυξέλλες εν τούτοις λέγεται πως τα καλώδια επικοινωνίας μεταξύ των πρωτευουσών έχουν πάρει φωτιά. Στόχος είναι, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα, η «συντονισμένη επικοινωνία». Η καγκελάριος Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ προτίθενται μάλιστα να συναντηθούν πριν από τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε.
Πέραν της πολιτικής των συμβολισμών, ορισμένες εξελίξεις θεωρούνται πάντως βέβαιες: στην περίπτωση του Brexit το μήνυμα θα είναι «παραμένουμε φίλοι. Έστω και όχι τόσο στενοί». Νέες διαπραγματεύσεις με το Λονδίνο οι οποίες να οδηγήσουν σε δεύτερο δημοψήφισμα απορρίπτονται όμως κατηγορηματικά. “Τότε θα έχουμε φτάσει πια σε ένα σημείο από το οποίο δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή”, όπως λένε στις Βρυξέλλες. Το Λονδίνο όμως αποκλείεται να θέσει τέτοιο αίτημα, αλλά και οι Βρυξέλλες δεν θα το αποδέχονταν: «Eξοδος σημαίνει έξοδος», λένε.
Δύο χρόνια η διαδικασία εξόδου
Παράλληλα υπάρχουν και κάποια τεχνικά θέματα τα οποία θα προκύψουν από την έξοδο τη Βρετανίας δεδομένου ότι δεν υπάρχει η σχετική εμπειρία. Η βρετανική κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να επικυρώσει την έξοδο και στη συνέχεια να ξεκινήσει η διαδικασία αποχωρήσεως η οποία σύμφωνα με το άρθρο 50 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης διαρκεί τουλάχιστον 2 χρόνια. Κατά το διάστημα αυτό θα πρέπει οι υπόλοιπες χώρες να προχωρήσουν σε άλλες κινήσεις ενίσχυσης της συνοχής, κάτι το οποίο ούτε η Μέρκελ, ούτε ο Ολάντ, ούτε ο Ρούτε θα επιθυμούσαν, δεδομένου ότι το 2017 γίνονται εκλογές στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία και κανένας δεν θέλει να ενισχύσει τους ευρωσκεπτικιστές ακόμα περισσότερο σε αυτές τις χώρες.
Κι ενώ το στρατόπεδο του Brexit φαίνεται να παίρνει κεφάλι, έχοντας πλέον μεγαλώσει την απόσταση από το «Όχι», ο υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας Τζορτζ Όζμπορν αναμένεται να ανεβάσει σήμερα τους τόνους των προειδοποιήσεων για τις συνέπειες ενδεχόμενης εξόδου, προειδοποιώντας τους πολίτες ότι θα αναγκαστεί να πάρει νέα, ακόμη πιο σκληρά μέτρα λιτότητας.
Σήμερα πάντως η πιθανότητα της επικράτησης της ψήφου υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται στο 62%, από σχεδόν 55% που έπεσε χθες, βάσει των στοιχημάτων στο Betfair. Η πιθανότητα ψήφου υπέρ της παραμονής της χώρας στην ΕΕ στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου μειώθηκε χθες γύρω στο 55%, ωστόσο το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 62% αργότερα την ίδια ημέρα, σύμφωνα με την εταιρία στοιχημάτων Betfair.
Ανήσυχοι και οι Ευρωπαίοι μετανάστες
Την αβεβαιότητα των μεταναστών που ζουν και εργάζονται στο Λονδίνο στο ενδεχόμενο της υπερψήφισης του Brexit αποτυπώνει ρεπορτάζ της εφημερίδας New York Times .
Οι πολίτες κρατών μελών της ΕΕ που δουλεύουν στη Βρετανία συγκροτούν το 5% του ισχυρού εργατικού δυναμικού (31,5 εκατομμύρια), ενώ το 11 % είναι πολίτες άλλων χωρών. Το βασικό επιχείρημα του στρατοπέδου που τάσσεται υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ότι είναι πολύ εύκολο για τους μετανάστες να μπουν στη χώρα και να πάρουν τις δουλειές των Βρετανών. «Αδυνατούμε να ελέγξουμε τους αριθμούς των ανθρώπων που καταφθάνουν χωρίς προσφορές για εργασία και χωρίς προσόντα από τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης» λέει ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου, Μπόρις Τζόνσον, υπέρμαχος του Brexit.
Στο ελληνικό εστιατόριο «Σουβλάκι», ο ιδιοκτήτης του Γιάννης Θεοδωρακάκος, προετοιμάζεται για τις επιπτώσεις στην περίπτωση που θα χρειαζόταν να αποκτήσουν βίζα εργασίας, οι πολίτες 13 διαφορετικών ευρωπαϊκών χωρών, που αποτελούν το προσωπικό του.
«Δεν θα είναι και το τέλος του κόσμου» λέει ο κ.Θεοδωρακάκος. Πρώην τραπεζικός, πιστεύει ότι μια ανεξάρτητη Βρετανία θα αρχίσει να λειτουργεί όπως η Ελβετία, της οποίας η σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κατοχυρωθεί με διμερείς συμφωνίες, με αυστηρούς ελέγχους στη μετανάστευση. «Αλλά αν ήθελα να χρησιμοποιήσω βίζες στο μέλλον για να κάνω προσλήψεις υπαλλήλων από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μας κόστιζε χρήματα σαν εργοδότες» είπε.
Αλλά για εκείνους που υποστηρίζουν ότι η επιχείρηση τους θα μπορούσε να παραλύσει χωρίς εργατικό δυναμικό από την Ευρώπη, μια τέτοια συζήτηση-επισημαίνει το άρθρο-δεν είναι παρά μια ανίσχυρη εκτροπή από τον ελέφαντα στο δωμάτιο, όσον αφορά τη συζήτηση για το Brexit.