Ο «ευνουχισμός» της ελληνικής γλώσσας

του Γ. Καπουρνιώτη

Η ελληνική γλώσσα είναι ένα εκπληκτικό δημιούργημα των απώτερων προγόνων μας και αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού όλων των γλωσσολόγων του κόσμου. Το λεξιλόγιό της προέρχεται από λέξεις κληρονομημένες, από το λεξιλόγιο της δημοτικής, εμπλουτίζεται από υπάρχοντα στοιχεία της καθαρεύουσας και από νεολογισμούς πλασμένους από τον τεράστιο θησαυρό όλης της ελληνικής γλώσσας. Μάλιστα, η νέα ελληνική έχει την ελευθερία επιλογής μεταξύ των μοντέλων παραγωγής και σύνθεσης της αρχαίας και της δημοτικής, κινείται ελεύθερα μεταξύ μορφολογικών και φωνολογικών τύπων της δημοτικής και της καθαρεύουσας χωρίς να χάνει την συνοχή της ως ενιαίο σύστημα. Για παράδειγμα, το «ασανσέρ» της δημοτικής ισοδυναμεί με το «ανυψωτής» ή «ανελκυστήρας» της καθαρεύουσας που όμως δεν χρησιμοποιούνται ευρέως στην ομιλία παρά μόνο σε τεχνικό λόγο.
Όμως, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια πρωτοφανής σε έκταση επίθεση εναντίον της. Μια επίθεση που εκπορεύεται από μια γενικευμένη αντίληψη που έγινε κυρίαρχη στην χώρα μας και είναι απόρροια μιας μηχανιστικής μεταφοράς αμερικάνικων φράσεων στην ελληνική ή σε μια «μικτή» διάλεκτο που περιέχει ανακατεμένες ελληνικές και αγγλικές λέξεις όπως: «Είμαι down», «Κάνω Connection», «’Έχω φάει flash», «Κάνω delete». Επειδή πολλοί επιχειρούν να ντύσουν αυτή την ενέργεια με τον μανδύα της «εξέλιξης της γλώσσας», πρέπει, πριν από όλα, να τονιστεί η διαφορά ανάμεσα στην εξέλιξη και την κακοποίηση.
Κάθε ζωντανή γλώσσα δεν είναι στατική και εξελίσσεται ανάλογα με την εξέλιξη και τις ανάγκες μιας κοινωνίας με την προσθήκη νέων λέξεων και όρων και την εγκατάλειψη άλλων σαν ξεπερασμένων. Πρώτοι διδάξαντες, οι Αμερικάνοι, οι οποίοι, με το πρόσχημα της «ταχύτητας» και της «εξοικονόμησης χρόνου», έχουν αφυδατώσει την αγγλική γλώσσα χρησιμοποιώντας συντμήσεις και αρχικά λέξεων ή όρων. Όμως, είναι άλλο πράγμα αυτή η εξέλιξη κι άλλο η κατά συρροή και κατά σύστημα αλλοίωση της γλώσσας. Και αυτή η «επίθεση» δεν είναι καθόλου ξεκομμένη από το κοινωνικό γίγνεσθαι και αφορά όλους μας, γιατί επιτρέπουμε τον ευνουχισμό μιας πλούσιας σε έννοιες ελληνικής γλώσσας και την αντικατάστασή της από μια απλοϊκή γλώσσα η οποία το μόνο που εξασφαλίζει είναι η όπως – όπως συνεννόηση μεταξύ των ανθρώπων και ιδιαίτερα των νέων σε ζητήματα καθημερινότητας και μόνο.
Φυσικά, συμπαραστάτες σε αυτή την προσπάθεια είναι τα ΜΜΕ, οι εκδότες περιοδικών και ιστοσελίδων lifestyle καθώς και παραγωγοί ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, κατακρεουργώντας εκτός των κοινωνικών αξιών και την γλώσσα μας. Έχουν κυριολεκτικά «σκουπιδοποιήσει» την ελληνική γλώσσα χρησιμοποιώντας μια γλώσσα «επικοινωνίας» χαμηλότατου νοηματικού επιπέδου, όπου εκατοντάδες ξένες πεζοδρομιακές λέξεις διαβρώνουν όλο και περισσότερο τον ελληνικό γλωσσικό ιστό. Αποδέκτες «υψηλού κινδύνου» αυτής της γλωσσικής επίθεσης και πρώτος στόχος είναι, η νεολαία, η οποία έχει την τάση να διαφοροποιείται ποικιλότροπα από το «κατεστημένο» και καθώς είναι ακόμη απαίδευτη ή υπό εκπαίδευση αποτελεί τον «πηλό» πάνω στον οποίο οι «κύριοι» αυτοί μπορούν να γράψουν ό,τι θέλουν.
Ένα πρόχειρο «Λεξικό» της σύγχρονης γλώσσας της νεολαίας είναι αποκαλυ¬πτικό. 1) «Ψήσου ρε», οι νέοι το χρησιμοποι¬ούν όταν θέλουν να πείσουν κάποιον 2) «Δεν υπάρχει αυτό», το λένε όταν κάτι είναι πολύ καλό που μοιάζει αδύνατο 3) «Καλή φάση», το χρησιμοποιούν όταν βρίσκουν κάτι καλό 4) «Σκάλωσα», όταν κολλάνε σε κάτι 5) «Γίνομαι ρόμπα», όταν εξευτελίζεται 6) «Έφαγα άκυρο», όταν αποτυγχάνει σε κάτι 7) «Τί φάση;», όταν εκπλήσσεται 8) «Μου την σπας ή δεν σε πάω», δεν με αρέσει ο χαρακτήρας ή η συμπεριφορά ενός ατόμου.) 9) «Τσίλαρε», (από την αγγλι¬κή έκφραση: chill out), «κούλαρε» χαλά¬ρωσε, ηρέμησε 10) «Τα ‘χω παίξει», δεν αντέχω άλλο 11) «Τα σπάει, έχει φάση ή δεν παίζεται», κάτι είναι πάρα πολύ καλό στο είδος του 12) «Παίζει κάτι;», συμβαίνει κάτι; 13.) «Την κάνω», φεύγω 14) «Σπάστηκε, του την βάρεσε ή έγιναν μπίλιες», νεύριασε και τσακώθηκαν. 15) «Έφαγα χυλόπιτα, έφαγα πόρτα ή τρώω άκυρο», ερωτική ή μη απογοήτευση, άρνηση από κάποιον 16) «Ψήσου», να πειστεί κάποιος για κάτι 17) «Το ‘χω», μπορώ να κάνω κάτι 18) «Σκάλωσα, κόλλησα ή το έκαψα (τον εγκέφαλο)», δεν κατάλαβα κάτι 19) «Μην μου την μπαίνεις ή μην μου κολλάς μαγκιές,» μην μου πας κόντρα 20) «Την είδε κάπως», όταν κάποιος έχει υπερβολική αυτοπε¬ποίθηση ή υπερεκτιμάει τον εαυτό του, το λεγόμενο «ψώνιο» 21) «Κάνει φλεξ ή φλεξάρει», όταν κάποιος κάνει επίδειξη και προσπαθεί να δείξει σε όλους κάτι που έχει αγοράσει 22) «Ό,τι να ‘ναι», άσχε¬το 23) «Δεν την παλεύω», δεν αντέχω 24) «Οκέυ, το πήγες σε άλλο λέβελ», έχεις πάει σε ανώτερο επίπεδο 25) «Τα πήρα στο κρανίο», θύμωσα πολύ 26) «Μου πη¬γαίνει κόντρα», όταν είναι αντίθετος με ό,τι λέω και κάνω 29) «Μου την σπάει / μου την δίνει», με εκνευρίζει 30) «Μου την βί¬δωσε», τρελάθηκα 31) «Χάνει λάδια», είναι χαζός 32) «Του κόλλησε η βίδα», αποβλα¬κώθηκε 33) «Μου γύρισε το μάτι», εξοργίστηκα 34) «Με κάρφωσε», με πρόδωσε 35) «Με έστησε», δεν ήρθε στο ραντεβού, περίμενα ώρα 36) «Σου έστριψε», τρελάθηκες 37) «Με κοίταξε με μισό μάτι», με αγριοκοίταξε παράξενα 38) «Έφαγα φλασιά», μου ήρθε λαμπρή ιδέα 39) «Τεσπά», τέλος πάντων 40) «Μην σκαλώνεις ρε», μη διστάζεις 41) «Ψάρωσα», τα ‘χασα ή ξεγελάστηκα 42) «Γκέγκε», κατάλαβες 43) «Δεν τρέχει κάστανο», δε συμβαίνει τίποτα 44) «Κλάιν», δε με νοιάζει κλπ.
Σε αυτήν την διάλεκτο δεν θα βρει κανείς, όσο κι αν ψάξει, φράσεις που να περιγράφουν έννοιες και αξίες. Η γλωσσική πενία (έχει υπολογιστεί ότι οι νέοι άνθρωποι χρησιμοποιούν 850 -1000 λέξεις!) αποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος είναι παρών και συνεχώς γίνεται μεγαλύτερος. Αυτό δεν είναι τυχαίο, δεδομένου ότι με τον μανδύα της «προόδου» επιχειρείται να φτωχύνει το λεξιλόγιο και κατά επέκταση να εκλείψει κάθε απόπειρα κριτικής σκέψης καθώς, ως γνωστόν, κριτική σκέψη δεν παράγεται από ανθρώπους που παπαγαλίζουν. Δυστυχώς, όσοι διαχειρίζονται το εκπαιδευτικό σύστημα (Υπουργείο Παιδείας, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, κοσμοπολίτες πανεπιστημιακοί) συμβάλλουν στην αφυδάτωση της γλώσσας με υπεραπλουστεύσεις που γίνονται στο όνομα της «εξέλιξής» της και ρίχνουν νερό στο μύλο των προαγωγών της (από τις χαρακτηριστικότερες είναι η πρόταση για χρήση των «greeklish» ως επίσημης εναλλακτικής γραφής και η θέσπιση της αγγλικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας του ελληνικού κράτους που προτάθηκαν κατά καιρούς από μεγαλόσχημους κοσμοπολίτες).
Εν κατακλείδι, αργά, αλλά σταθερά οι ελληνικές λέξεις ελαττώνονται έτσι ώστε σε λίγα χρόνια ενδέχεται η «ελληνική» γλώσσα να περιέχει το πολύ 20% πραγματικά ελληνικών λέξεων. Επομένως, η καλύτερη άμυνα προστασί¬ας της ελληνικής γλώσσας είναι η σωστή και σε βάθος εκμάθησή της από τους νέους μας και σε αυτό είναι μεγάλη η ευθύνη της Πολιτείας να εκπονήσει ειδι¬κά προγράμματα ελληνικών στα σχολεία όλων των βαθμίδων. Τότε η ελληνική γλώσσα, που επιβίωσε πολλές χιλιετηρίδες, δεν έχει να φοβηθεί τίποτα και από κανέναν.