Το «μεγάλο παιχνίδι» ξεκινά στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς πλησιάζει η στιγμή της εκμετάλλευσης των νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή της ισραηλινής ΑΟΖ, ενώ η Κύπρος και η Αίγυπτος επισπεύδουν τις έρευνες στις δικές τους ΑΟΖ, ώστε η περιοχή να μπορέσει να αναδειχθεί, όπως προβλέπουν τα πρώτα στοιχεία, σε μια ισχυρή εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Ευρώπη.
Ομως ο τρόπος με τον οποίο η Τουρκία επιχειρεί να συμμετάσχει σε αυτό το ενεργειακό «πάρτι» αναδεικνύεται σε προβληματικό και αποσταθεροποιητικό παράγοντα.
Η Αγκυρα, ενώ ακόμη φυσικά δεν έχει λύσει οριστικά τους «ανοικτούς λογαριασμούς» με το Ισραήλ, προσδοκά ότι αφενός θα εξασφαλίσει τη μερίδα του λέοντος στην εξαγωγή του φυσικού αερίου της περιοχής μέσω αγωγού από το έδαφός της και συγχρόνως θέλει να έχει λόγο στην έρευνα και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ, διατηρώντας ταυτόχρονα στο προσκήνιο την ευθεία αμφισβήτηση επί των Οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ, τα οποία έχει ήδη αδειοδοτήσει η Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Αγκυρα άρχισε ήδη να κινείται υλοποιώντας την εξαγγελία του υπουργού Ενέργειας, Μπουράτ Αλμπαϊράκ, ότι εντός του 2017 η Τουρκία με δύο σκάφη θα πραγματοποιήσει σεισμογραφικές δισδιάστατες και τρισδιάστατες έρευνες στη Μαύρη Θάλασσα και στη Μεσόγειο.
Το σεισμογραφικό σκάφος ανήκει στην τουρκική κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ και, όπως έγινε γνωστό, απέπλευσε από το λιμάνι της Σαμψούντας και έχει ξεκινήσει ήδη τις έρευνες σε μεγάλο βάθος για αναζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τουρκικές πηγές, η αποστολή του Barbaros Hayreddin Pasa, που έχει πλήρωμα 45 ατόμων, θα διαρκέσει σχεδόν τρεις μήνες.
Το μεγάλο όπλο
Οπως όλα δείχνουν, η Τουρκία για τις έρευνες στη Μεσόγειο θα επιστρατεύσει το νέο μεγάλο «όπλο» της στον τομέα αυτό, το δεύτερο τελευταίας τεχνολογίας σεισμογραφικό σκάφος «MTA Turkuaz», το οποίο μάλιστα ναυπηγήθηκε και εξοπλίστηκε σε τουρκικά ναυπηγεία.
Το σκάφος έχει 86 μέτρα μήκος και 23 πλάτος, ανήκει στο ΜΤΑ (Mineral Research and Exploration Institute), καθελκύστηκε πριν από δύο χρόνια και ναυτολογήθηκε το 2016 και από τότε έχει αναλάβει ορισμένες δοκιμαστικές έρευνες στη Μαύρη Θάλασσα. Στοίχισε 115 εκατ. δολάρια, με εξοπλισμό που κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από τουρκικές εταιρείες και μπορεί να πραγματοποιεί γεωλογικές, γεωφυσικές, υδρογραφικές και ωκεανογραφικές, σεισμικές έρευνες, έχοντας τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί και το υποβρύχιο ρομπότ που διαθέτει, ενώ έχει αυτονομία 35 ημερών, διάστημα που του επιτρέπει να πραγματοποιήσει με άνεση έρευνες στη Μεσόγειο, καθώς τα άλλα ερευνητικά σκάφη, όπως το «K. Piri Reis», είναι μεγάλης ηλικίας και δεν έχουν δυνατότητες για τόσο μεγάλες αποστολές και σε τόσο μεγάλα βάθη.
Η Τουρκία, διαθέτοντας πλέον αυτά τα δύο υπερσύγχρονα ερευνητικά σεισμογραφικά σκάφη, έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί έρευνες όποτε το αποφασίσει σε όποια περιοχή επιλέξει, χωρίς να έχει δεσμεύσεις και περιορισμούς που αντιμετώπιζε στο παρελθόν όταν ήταν υποχρεωμένη να μισθώνει σκάφη με ξένη σημαία, που δεν μπορούσαν να μείνουν αδιάφορα στα ελληνικά ή κυπριακά διαβήματα στις περιπτώσεις που οι έρευνες αφορούσαν την ελληνική υφαλοκρηπίδα και την κυπριακή ΑΟΖ.
Οι εκτιμήσεις συγκλίνουν πλέον στο ότι και με δεδομένα το κλίμα στην Τουρκία και τον εκτροχιασμό του Ταγίπ Ερντογάν είναι θέμα μερικών εβδομάδων, αν όχι ημερών, η αποστολή του τουρκικού ερευνητικού σκάφους στη Μεσόγειο, για να επιχειρηθεί η δημιουργία τετελεσμένων.
Ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, Γιουβάλ Στάινιτς, από τους υποστηρικτές της εξαγωγής του φυσικού αεριού από το κοίτασμα Λεβιάθαν με αγωγό προς την Τουρκία, σε μια άσκηση λεπτών ισορροπιών επιμένει ότι παράλληλα συνεχίζεται η διαδικασία για συνεργασία με την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία για τον αγωγό EastMed.
Ο Ισραηλινός υπουργός, μάλιστα, υποστηρίζει ότι η μεταφορά φυσικού αερίου προς την Τουρκία μπορεί να ξεκινήσει σε τρία χρόνια, ενώ αντίστοιχα και η εξαγωγή μέσω του EastMed μπορεί να ξεκινήσει σε έξι χρόνια. Ομως τα σχέδια αυτά είναι πρόωρα, καθώς ούτε οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου βοηθούν στην υλοποίηση τέτοιων μεγάλων έργων, αλλά ακόμη δεν είναι γνωστό πόσες ποσότητες φυσικού αερίου θα μπορούν να εξορύξουν τα επόμενα χρόνια οι εταιρείες που έχουν κερδίσει την εκμετάλλευση των Οικοπέδων της ισραηλινής, κυπριακής και αιγυπτιακής ΑΟΖ.
Εκτιμήσεις
Είναι επίσης ιδιαίτερης σημασίας το εάν τελικά στην κυπριακή ΑΟΖ επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις ότι στο Οικόπεδο 11, τα δικαιώματα του οποίου έχει η κοινοπραξία ENI/TOTAL, υπάρχει μεγάλο κοίτασμα φυσικού αερίου, «συγγενικού» με το αιγυπτιακό ZOHR, το οποίο εκμεταλλεύεται η ΕΝΙ. Σε μια τέτοια περίπτωση και εφόσον ευοδωθούν και οι άλλες έρευνες στα Οικόπεδα 6 και 10, που αντιστοίχως έχουν κερδίσει τις άδειες οι κοινοπραξίες Eni/Total και Exxon Mobil/Qatar Petro-leum, δημιουργείται μια νέα δυναμική, η οποία ενδέχεται να ξεπεράσει τους σχεδιασμούς του Ισραηλινού υπουργού Ενέργειας, που προς το παρόν εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι τα μεγάλα και έτοιμα να προσφέρουν άμεσα φυσικό αέριο κοιτάσματα βρίσκονται στην ισραηλινή ΑΟΖ και είναι κυρίως το Λεβιάθαν.
Η ισραηλινή πλευρά, και κυρίως ο υπουργός Ενέργειας, βιάζεται, θέλοντας να ενισχύσει και συγκεκριμένα συμφέροντα που έχουν κάνει την επιλογή της εξαγωγής του φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας.
Το σχέδιο αντιμετωπίζει ένα βασικό πρόβλημα, το Κυπριακό, ενώ συγχρόνως η επιλογή του αγωγού προς την Τουρκία θα πλήξει το σχέδιο αναβάθμισης της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου από ενεργειακές πηγές χωρίς την παρέμβαση της Τουρκίας, καθώς ο αγωγός EastMed θα μεταφέρει το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου απευθείας στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας, εξουδετερώνοντας έτσι ένα στρατηγικό πλεονέκτημα που επιχειρεί να αποκτήσει η Τουρκία ως βασικός εναλλακτικός κόμβος μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη.
Eυνοϊκή συγκυρία
Ειδικά η συγκυρία τώρα είναι ευνοϊκή για την Ελλάδα, καθώς η στροφή του κ. Ερντογάν σε μια πολιτική επιθετική προς την Ευρώπη και τη Δύση καθιστά όλο και μεγαλύτερου ρίσκου την επιλογή της κατασκευής ενός ακόμη αγωγού τροφοδοσίας της Ευρώπης με φυσικό αέριο μέσω της Τουρκίας.
Επίσης στο Τελ Αβίβ αντιλαμβάνονται ότι μπορεί η Ευρώπη και η Αίγυπτος να έχουν στοχοποιηθεί τώρα από τον Ερντογάν, παίρνοντας τη θέση που είχε πριν το Ισραήλ, αλλά η μη προβλεψιμότητα του Τούρκου ηγέτη και το σαφές αντισημιτικό υπόβαθρο του ισλαμικού εθνικισμού που εκφράζει δεν θα αργήσουν να δημιουργήσουν εκ νέου σοβαρά προβλήματα στις ισραηλινοτουρκικές σχέσεις. Και για τον λόγο αυτό είναι υψηλού ρίσκου η επιλογή της εξαγωγής του ισραηλινού φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας.
Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, πάντως, ότι το Ισραήλ, πέραν της στρατηγικού χαρακτήρα στρατιωτικής συνεργασίας με την Ελλάδα, έχει αναπτύξει ιδιαίτερα αναβαθμισμένες στρατιωτικές σχέσεις και με την Κύπρο.
Στην άσκηση Noble Dina, που ξεκίνησε την Πέμπτη και θα εξελιχθεί μέχρι τις αρχές Απριλίου από το Αιγαίο μέχρι το Ισραήλ, συμμετέχουν ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Ελλάδας και για πρώτη φορά κλήθηκε ως παρατηρητής η Κύπρος, ενώ πραγματοποιήθηκε και η κοινή άσκηση Κύπρου-Ισραήλ, με την επωνυμία «ΟΝΗΣΙΛΟΣ ? ΓΕΔΕΩΝ ? 1/2017».
Η άσκηση ήταν η μεγαλύτερη από το 2014, οπότε και καθιερώθηκε η ετήσια διεξαγωγή της, στο πλαίσιο της αμυντικής συνεργασίας Κύπρου-Ισραήλ. Ετσι τα βλέμματα πλέον είναι στραμμένα στην έξοδο του δεύτερου τουρκικού ερευνητικού σκάφους στη Μεσόγειο, που θα δοκιμάσει τις αντοχές τόσο της Αθήνας όσο και της Κύπρου, με την τελευταία, μέσα από δηλώσεις τόσο του Ν. Αναστασιάδη όσο και του Ι. Κασουλίδη, να δηλώνει ότι το πρόγραμμα των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ δεν πρόκειται να αλλάξει ή να ανασταλεί λόγω της έλλειψης προόδου στο Κυπριακό…
ΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ
Κοινή άσκηση Κύπρου-Γαλλίας για Ερευνα και Διάσωση πραγματοποιήθηκε νότια της Κύπρου, σε έναν καθαρό συμβολισμό, καθώς η Γαλλία ενδιαφέρεται για τα συμφέροντα των γαλλικών εταιρειών, όπως η TOTAL, που δραστηριοποιείται στα Οικόπεδα 11 και 6, για το οποίο η Τουρκία ισχυρίζεται ότι ανήκει στην υφαλοκρηπίδα της.
Πηγή: Έθνος