Ο Δ. Πιατάς στη “Θ”: «Φάρος πολιτισμού το Δημοτικό Θέατρο Βόλου»

Την Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου ανοίγει τις πύλες του για καλλιτέχνες και κοινό το ανακαινισμένο Δημοτικό Θέατρο Βόλου «Βαγγέλης Παπαθανασίου». Η επανέναρξη της λειτουργίας του γίνεται με μία από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές παραγωγές της πόλης, με συναυλία αφιερωμένη στο έργο του σπουδαίου συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου. Από την επόμενη κιόλας ημέρα, παρουσιάζεται ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα με παραστάσεις του συνόλου των παραστατικών τεχνών – Θέατρο, Μουσική, Χορός – με προσκεκλημένους καλλιτέχνες και κυρίως με την παρουσία του τοπικού καλλιτεχνικού δυναμικού.
Για αυτά και άλλα πολλά, όπως για την παράσταση «Το Μαύρο Κύμα», ένα έργο γραμμένο ειδικά για την πόλη του Βόλου, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, μιλά σήμερα στη «Θ» ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Βόλου κ. Δημήτρης Πιατάς.

Συνέντευξη
ΛΟΪΖΟΣ ΑΣΒΕΣΤΑΣ

Νέα εποχή για το ανακαινισμένο Δημοτικό Θέατρο Βόλου. Η αυλαία ανοίγει με έναν μουσικό φόρο τιμής στον οικουμενικό Βαγγέλη Παπαθανασίου και ολοκληρώνεται ο μήνας με μια παράσταση αφιερωμένη στο προσφυγικό στοιχείο της πόλης. Γιατί επιλέξατε τις συγκεκριμένες εκδηλώσεις για την έναρξη του νέου κύκλου; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους που τις κάνουν ξεχωριστές;
Θέλω να πιστεύω ότι σημειολογικά έπρεπε να δώσω το στίγμα μου ως νέος καλλιτεχνικός διευθυντής σε μία πόλη που τιμώ και η οποία έχει και παρελθόν και μέλλον, ενώ και το παρόν της είναι πολύ ισχυρό. Έπρεπε από την ώρα που το θέατρο δικαίως ονομάστηκε Βαγγέλης Παπαθανασίου, και μ’ αυτόν τον τρόπο ο Βόλος αποκτάει και μία ονοματοδοσία που θα του δώσει μεθαύριο και μια ταυτότητα ενός προσώπου που είναι διάσημο σε όλο τον κόσμο, αυτή η ταυτότητα ως γενέθλια πόλη του Βαγγέλη Παπαθανασίου, πέραν του ότι περικλείει πολύ μεγάλη τιμή για την πόλη, είναι και πολύ σημαντικό στοιχείο για την ίδια σε επίπεδο προβολής της απέναντι στους μελλοντικούς επισκέπτες της – δεν χρησιμοποιώ τη λέξη «τουρίστες», οι οποίοι έχουν κι άλλο ένα κίνητρο να την επισκεφτούν – γνωρίζοντας ότι εδώ έκανε τα πρώτα του βήματα ένας μουσικός, ο οποίος αναστάτωσε το μουσικό σύμπαν της Γης μας και περιέργως πώς, εκτοξεύτηκε και στο διάστημα.
Η μουσική του ταξιδεύει μήπως συναντήσει κάποιους άλλους πολιτισμούς, εξωγήινους. Αυτό αν δεν αγγίζει τα όρια επιστημονικής φαντασίας, νομίζω ότι είναι επιστημονική φαντασία. Άρα, δικαίως έπρεπε η έναρξη του θεάτρου να αφιερωθεί σε αυτόν τον πολύ σημαντικό Έλληνα.
Ανέλαβα τη σκηνοθεσία και το στήσιμο όλης της δουλειάς, η οποία δεν θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιηθεί, αν δεν είχα τη συνεργασία του Ιδρύματος του Βαγγέλη Παπαθανασίου και του εκπροσώπου του, του δικηγόρου κ. Καλαφάτη, ο οποίος μας έδωσε όλα τα δικαιώματα και γενναιόδωρα όλα τα στοιχεία ταυτότητας, φωτογραφίες, πνευματικά δικαιώματα. Πιστέψτε με ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο πλέον, διότι ο Βαγγέλης Παπαθανασίου είναι ακριβοθώρητος σε όλο τον κόσμο και όλοι διεκδικούν με κάποιον τρόπο τέτοιου είδους δικαιώματα, τα οποία δεν δίνονται εύκολα και δόθηκαν γι’ αυτή τη συγκεκριμένη παράσταση.
Κατά δεύτερο λόγο όλο το στήσιμο έγινε από Βολιώτες καλλιτέχνες, μουσικούς, βολιώτικα μουσικά σύνολα, με εξαιρετικούς μουσικούς, οι οποίοι ο καθένας κάνει την προσωπική του καριέρα στη Λυρική, στο Μέγαρο και έρχονται για να συμπράξουν με τον Αντρέα Μιμαίο και με τον Ιωακείμ Μπαλτσαβιά. Σημαντικό είναι να ακούγονται τα ονόματα των συντελεστών, γιατί πέραν του ότι το δικαιούνται, είναι και για μένα ένα εξαιρετικό στοίχημα πολιτιστικής βολιώτικης αυτοπεποίθησης, το τι μπορούμε να κάνουμε.
Βεβαίως, οπτικοποιείται για το σούπερ θέαμα από τον Νίκο Σούλη, που έχει επιμεληθεί όλο το video art, ώστε οι Βολιώτες να περάσουν καλά και να διασκεδάσουν. Με ενδιαφέρει και ως καλλιτέχνης το θέαμα, το οποίο ναι μεν να παραδειγματίζει και με κάποιον τρόπο να μορφώνει – και παιδαγωγικά – και παράλληλα να διασκεδάζει ο κόσμος με αυτό που βλέπει. Ο πολιτισμός είναι κατεξοχήν ψυχαγωγία, κατά την προσωπική ταπεινή μου γνώμη. Η οπτικοποίηση από τον Νίκο Σούλη του δίνει μία άλλου τύπου διάσταση, αξιοποιώντας όλα τα τεχνικά εφέ που η τεχνολογία μας πια διαθέτει. Ο Θανάσης Λάλας, προσωπικός φίλος του Βαγγέλη Παπαθανασίου, μου έκανε τη μεγάλη τιμή ευγενώς προσφερθείς εθελοντικά να την παρουσιάσει. Συν τη δική μου παρουσία ως οικοδεσπότης, θέλω να πιστεύω ότι στις 13 Δεκεμβρίου είναι ένα στοίχημα που μπορεί να κερδηθεί με πάρα πολύ ενδιαφέρον.
Όσον αφορά στην παράσταση, η πρεμιέρα της οποίας θα ανέβει στις 21 Δεκεμβρίου, έχει τίτλο «Μαύρο κύμα» και είναι ένα έργο του Σάκη Σερέφα. Είναι ένας βραβευμένος συγγραφέας και πάρα πολύ διάσημος στον χώρο του θεατρικού γίγνεσθαι στην Αθήνα, γιατί είναι αθηνοκεντρικό το θέατρο, λυπάμαι που το λέω, αλλά είναι μια πραγματικότητα. Ο Σάκης Σερέφας, που είναι προσωπικός μου φίλος, θέλοντας να τιμήσει το πρώτο μας έργο και να αποκτήσει και μια διαφορετικότητα η προσωπική μου πρεμιέρα ως καλλιτεχνικός διευθυντής, έγραψε ένα έργο, το οποίο θα ανέβει για πρώτη φορά και το οποίο έχει γραφτεί ειδικά για τον Βόλο, με αναφορά στο προσφυγικό και τους πρόσφυγες που ήρθαν από την Ιωνία και «στήσανε» τη Νέα Ιωνία του Βόλου. Πρόκειται για ένα θέμα που έχει ξαναπαρουσιαστεί και έχουν γίνει και πολλές εκδηλώσεις, όμως η διαφορετικότητα είναι πως το έργο είναι θεατρικό και ντοκουμενταρισμένο, γιατί ο Σάκης Σερέφας ξεκινάει από την αλήθεια για να προχωρήσει στην ποίηση έχοντας πάρει συγκεκριμένα γεγονότα που έχουν συμβεί, καταφέρνοντας να φτιάξει μία παράσταση, αναφορά μεν, αλλά είναι θέατρο που τα περιλαμβάνει όλα. Δηλαδή έχει το δράμα, την ποίηση, το γέλιο, τη βία, γιατί υπάρχει και αυτό, λόγω των γεγονότων που συνέβησαν, σκηνοθετημένο από τον Βαγγέλη Βογιατζή. Ο Βαγγέλης Βογιατζής είναι σκηνοθέτης που έρχεται από την Αθήνα, αλλά είναι Τρικεριώτης, ενώ όλοι οι υπόλοιποι συντελεστές, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, μουσικοί, ηθοποιοί, που ήταν και πρόθεσή μου, είναι από την ευρύτερη περιοχή του Βόλου, διεκδικώντας το πρώτο μου στίγμα και σκίρτημα πάνω στον Βόλο να χρησιμοποιήσω και να αξιοποιήσω και αυτή είναι και η επόμενη πρόθεσή μου, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ταλαντούχα, δυναμικά άτομα, που υπάρχουν και δεν αξιοποιούνται ή είναι εν υπνώσει ή έχουν δυσκολία έκφρασης, γιατί τα πράγματα είναι αρκετά κλειστά θεατρικά τουλάχιστον στην περιφέρεια. Θέλω να δουν την παράσταση όλοι οι Βολιώτες, όλη η Μαγνησία, όλη η ευρύτερη περιοχή. Απευθύνομαι παντού, στη Λάρισα, τα Φάρσαλα κ.λπ. Μία παράσταση στην οποία αξιοποιώ και το θεατρικό δυναμικό του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και γενικά ό,τι διαθέσιμο υλικό υπάρχει. Έχω μεγάλη αγωνία, δεν σας το κρύβω, διότι είναι ένα στοίχημα, το οποίο έχει δυσκολίες, αλλά μου αρέσουν τα δύσκολα και πιθανώς αυτό να είναι η αφετηρία του τι θα ακολουθήσει. Γιατί όλα τα προβλήματα είναι για να λύνονται, αλλά δυστυχώς τα προβλήματα σε ό,τι αφορά στα ΔΗΠΕΘΕ και το θέατρο υπάρχουν.

Σε δήλωσή σας χαρακτηρίσατε το νέο θέατρο εφάμιλλο Μεγάρου Μουσικής, τηρουμένων των αναλογιών για πόλη της περιφέρειας της χώρας. Πώς θα το περιγράφατε; Ποια πλεονεκτήματα προσφέρει πάλι, μετά από πολλά χρόνια, στον Βόλο και στον πολιτισμό του;
Καταρχάς το ότι υπάρχει κτίσμα σημαίνει υπάρχει γήπεδο. Είναι πολύ σημαντικό. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορείς να κάνεις αγώνα, αλλά σε ένα καλό γήπεδο, μπορείς να κάνεις αγώνα. Σε ένα κακό γήπεδο, αν έχεις καλούς παίχτες, δεν κάνεις καλό αγώνα. Άρα το ευτύχημα για την πόλη είναι ότι βρέθηκε ένα κτίσμα και ευθύνη μου είναι να το ζωντανέψω. Δεν είναι εύκολο, είναι πάρα πολύ δύσκολο, αλλά πράγματι δεν είναι συνηθισμένο να υπάρχει ένα τέτοιο κτίσμα εφάμιλλο του Μεγάρου, εννοώ ηλικιακά. Δεν έχω τέτοιου είδους πρόθεση, γιατί δεν μπορώ να το κάνω και θα είμαι υπερβολικός και αλαζόνας. Είναι στοιχεία που δεν με καλύπτει μια τέτοιου είδους συμπεριφορά, προσωπική, απέναντι σε μία δημοσιογραφική συνέντευξη. Ένα θέατρο, το οποίο έχει μία υποδομή, δεν την έχει ακόμα τεχνικά, αλλά την έχει σαν κτίσμα, με αποθήκες, με τεράστια σκηνή, με τη δυνατότητα να μπορεί να ανέβει λυρικό θέατρο σε αυτού του είδους τη σκηνή και το κυριότερο απ’ όλα να μπορεί να έχει 1.000 καθίσματα, δεν είναι κάτι που το βρίσκεις κάθε μέρα στην περιφέρεια και δεν φτιάχνεται κάθε μέρα. Θα ήθελα αυτό να μην είναι κτίσμα, αλλά να είναι ένας φάρος που να εκπέμπει πολιτισμό και να γεμίζει και να είναι περήφανοι όχι μόνο οι Βολιώτες, αλλά όλοι, και να έρχονται για να απολαύσουν ένα θέαμα. Αυτό θα ήταν ένα όνειρο και για τον Βόλο και για όλους μας, αλλά τουλάχιστον αυτή τη στιγμή ξεκινάμε με το πρώτο, το άλφα, το γήπεδο.

Η ανάληψη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του ΔΗΠΕΘΕ Βόλου αποτελεί για εσάς μία πρόκληση; Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Καταρχάς είναι συναισθηματική πρόκληση, γιατί αυτοσκοπός δεν είναι να καταλαμβάνω θέσεις. Θα τις είχα καταλάβει και σε άλλους χώρους. Δεν έχω τέτοιου είδους λογική και πρόθεση. Συναισθηματικό είναι το πρόβλημα. Υπάρχει κάτι που με δένει, ένας ομφάλιος λώρος, συναισθηματικός, που με δένει με όλη την περιοχή. Ήταν ένα πολύ καλό κίνητρο, δεν έχω ολοκληρώσει ακόμα τον καλλιτεχνικό μου κύκλο, αλλά είμαι εν εξελίξει και βρίσκομαι προς το φινάλε, έχοντας και τα 50 χρόνια θεατρικής πείρας, επαγγελματικής ιστορίας, να μπορώ, πιθανώς, να βοηθήσω στο να στηθεί μία άνοιξη πολιτιστική για την ευρύτερη περιοχή.

Οι παράλληλες δραστηριότητές σας εκτός Βόλου; Η επιτυχημένη μουσική κωμωδία «Το έκτο πάτωμα» θα μεταφερθεί και στην πόλη μας;
Νομίζω ότι δεν είναι περιοδεία η συγκεκριμένη παράσταση και δεν είναι και εύκολο να μετακινείται. Το έκτο πάτωμα ολοκλήρωσε τον κύκλο των παραστάσεών του στη Θεσσαλονίκη. Θα κάνει δεσμευτικά μία παρουσίαση στο Ηράκλειο Κρήτης και τέλος. Πιθανώς, θα έχει μία συνέχεια και στην Αθήνα, γιατί δεν έκλεισε τον κύκλο της στην Αθήνα και θα παρουσιαστεί σε πολύ μεγάλο θέατρο. Μόνο που εγώ πλέον δεν μπορώ να την ακολουθήσω, γιατί ήδη έχω δεσμευτεί καλλιτεχνικά και παίζω στη Μονή Λαζαριστών με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας, με πρεμιέρα στα τέλη Ιανουαρίου. Πρόκειται για μία πάρα πολύ μεγάλη παράσταση με 30 άτομα, μουσικούς, ένα έπος της κωμωδίας, μια δουλειά που πραγματικά αυτή τη στιγμή παθιασμένα καλλιτεχνικά εργάζομαι γι’ αυτή την παράσταση. Βεβαίως, παράλληλα, ασχολούμαι και με την καλλιτεχνική διεύθυνση του Δήμου Βόλου και καταλαβαίνετε ότι πλέον περιμένω να δω ποιος θα με απορροφήσει περισσότερο. Θέλω να πιστεύω ότι ο Δήμος Βόλου είναι η κύρια, σημαντική μου ενασχόληση.

Θα μας πείτε δύο λόγια για τη σχέση σας με τον Βόλο και την περιοχή του Πηλίου που επισκέπτεστε τόσο συχνά; Ποια είναι τα πολλά τελευταία χρόνια;
Είναι τα πολλά 40 χρόνια. Έχω ένα σπίτι στον Λαύκο, του 1875, το οποίο έχω αναπαλαιώσει – διασώσει αν θέλετε σαν κτίσμα – με πολύ σεβασμό και με πολλή αγάπη και είναι το σημείο αναφοράς μου σαν plan b, σαν plan a, δεν ξέρω. Ένας χώρος που είναι ο τόπος περισυλλογής μου. Ο τόπος που συναντάω τους αγαπημένους μου φίλους και η αιτία που γράφτηκε ένα βιβλίο, το «Σινέ Λαύκος» (Μεταίχμιο), και παρουσιάστηκε πριν από δύο χρόνια. Θέλω να πιστεύω ότι με συνδέουν τόσα πολλά πράγματα και δεν σας κρύβω ότι είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό και πολύ συγκινημένος.

Θα έχουμε δηλαδή και κάποια συνέχεια μετά το «Σινέ Λαύκος»;
Για συνέχεια δεν μπορώ να ξέρω. Το ότι είμαι ανήσυχος αυτό είναι σίγουρο, αλλά δεν μπορώ ακόμα να πω.

Η συγγραφή σάς ενδιαφέρει;
Με ενδιαφέρει οτιδήποτε έχει σχέση με την τέχνη. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο με ενδιαφέρουν τα εικαστικά, η μουσική, το να συναντάω διάφορους ανθρώπους, με ενδιαφέρει η ποίηση, όλα με ενδιαφέρουν. Θέλω να πιστεύω ότι είναι η μοναδική μας ελπίδα να έχουμε ένα τέτοιο παράθυρο για να διαφεύγουμε από την καθημερινότητα και από τον ζόφο των συνθηκών που δεν ζούμε μόνο εμείς, ζει όλος ο κόσμος.

Σκέφτεστε κάποιους τρόπους ή έχετε κάποιες προτάσεις για να προσελκύσετε νεότερο κοινό;
Καταρχάς, το ενδιαφέρον μου είναι οι νέοι. Γιατί, αν θέλω να διατηρήσω την προσωπική μου νεανικότητα, αυτό γίνεται μόνο αν επενδύσω στους νέους, τους οποίους, δεν κρύβω, είναι και η ελπίδα μας. Γιατί, αν μιλάμε για το μέλλον, βεβαίως πρέπει να αναζητάμε το παρελθόν. Δεν το συζητάω και το παρόν είναι μία πραγματικότητα. Το μέλλον όμως δεν είμαστε ποτέ εμείς, είναι οι νέοι.

Για ποιους λόγους θα θέλατε να σας μνημονεύει και να σας θυμάται το κοινό από το πολιτιστικό γίγνεσθαι της πόλης;
Αν φύγω από τον Βόλο, το σίγουρο είναι ότι εγώ δεν θα μπορώ να έχω ούτε παρελθόν, ούτε παρόν, ούτε μέλλον. Είναι σίγουρο ότι εγώ δεν θα σας θυμάμαι. Αυτό είναι σίγουρο. Τώρα, το πώς θα με θυμάστε, είναι δικό σας πρόβλημα. Γιατί εγώ δηλώνω την αθωότητά μου. Δεν θα σας θυμάμαι.