Ο Αλέξανδρος Καπανιάρης στο ερωτηματολόγιο του Proust «Ο Νίκος Τσούκας ήταν ένας  άγγελος της κοινωνίας…»

Να καλωσορίσω σήμερα στην κυριακάτικη «Θεσσαλία», τον αγαπημένο μου Αλέξανδρο Καπανιάρη. Με αφορμή το ταξίδι του Νίκου Τσούκα για το αιώνιο φως, ο οργανωτικός γραμματέας του φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος», φίλος και συμπορευτής του, εκφώνησε έναν συγκινητικό και λιτό επικήδειο, με λόγια βγαλμένα μέσα από την ψυχή του κάθε Μαγνησιώτη που τον γνώρισε και συνεργάστηκε.

Επιμέλεια 

Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά

Ποια η σχέση σας με τον Νίκο Τσούκα και πώς συμπορευτήκατε;

Με τον Νίκο Τσούκα, μας συνέδεε μια μακροχρόνια φιλία 20 ετών, που ξεκίνησε από τον χώρο της αυτοδιοίκησης, αυτός ως πρόεδρος της Κοινότητας Μακρινίτσας και εγώ τότε ως δημοτικός σύμβουλος, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ζαγοράς και πρόεδρος του Αθλητικού & Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Ζαγοράς. Μικρό σε ηλικία στην αυτοδιοίκηση τον θαύμαζα και υπήρξε δάσκαλος για μένα, μιας και στον χώρο του πολιτισμού ήδη είχε γράψει μια μεγάλη διαδρομή στον χώρο της αυτοδιοίκησης και του πολιτισμού, καταφέρνοντας να δημιουργηθεί δράσεις και εκδηλώσεις στη Μακρινίτσα που είχαν αντίκτυπο σε όλη την Ελλάδα. Στη συνέχεια μοιραστήκαμε το ίδιο γραφείο ως ειδικοί σύμβουλοι του τότε νομάρχη Μαγνησίας κ. Απόστολου Παπατόλια για 4 χρόνια. Η συνεργασία υπήρξε εκπληκτική και τέθηκαν οι βάσεις για ακόμα μια μεγαλύτερη συνεργασία στη συνέχεια 10 ετών στον φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» μετά από δική του πρόκληση και του σεβασμιότατου μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου. Αυτή η συνεργασία έγινε δυνατή φιλία, παραγωγική δραστηριότητα και μια αλληλεπίδραση που έδρασε ως μια συγκολλητική ουσία που δεν περιγράφεται.

Η αλήθεια είναι πως ήσασταν ένα δυνατό δίδυμο στον χώρο του πολιτισμού και ειδικά στον φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός».

Πραγματικά με τον Νίκο υπήρξε ένα πολύ δυνατό δέσιμο, μια ίδια φιλοσοφία και πρακτική σε σχέση με δράσεις και εκδηλώσεις στον χώρο του πολιτισμού. Η συνεργασία μας πάντα είχε ένα πλαίσιο και ένα μακροχρόνιο σχεδιασμό που το Δ.Σ. του φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός» και ο Νίκος μπορούσε να απογειώσει στο πεδίο της υλοποίησης με τη μακροχρόνια εμπειρία που διέθετε και κυρίως τους προσεκτικούς χειρισμούς του με φορείς, συλλόγους και συλλογικότητες που ήταν θαυμαστή. Η υπομονή, η εργατικότητα, η συνεργατικότητα, η ανιδιοτέλεια και ταπεινότητα που τον χαρακτήριζε ήταν πάντα το κλειδί της επιτυχίας που ξεκλείδωνε κάθε συνεργασία με φορέα και κάθε άνθρωπο. Η κοινή μας δουλειά αφορούσε κυρίως τον σχεδιασμό και την προετοιμασία των προτάσεων που συζητιούνταν, εμπλουτίζονταν και διορθώνονταν από το Διοικητικό Συμβούλιο του φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός». Ωστόσο μετά το Δ.Σ., οι πινελιές, η επιμονή και επιμέλεια στην υλοποίηση ήταν καθοριστική. Τέλος καταλυτική ήταν η παρουσία του σεβασμιότατου μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου που μας δίδαξε τη λέξη εμπιστοσύνη και μας ενέπνευσε όλους και όλες. 

Τι θυμάστε από τις προσεγγίσεις του και τον τρόπο σκέψης του για τον πολιτισμό;

Ο Νίκος Τσούκας διαπνεόταν από ένα δημοκρατικό προγραμματισμό και από μια φιλοσοφία συνεργατικότητας, δικτύωσης και δημιουργίας θεσμών. Δεν είναι τυχαίος άλλωστε ο θεσμός του θεματικού έτους που κράτησε 10 χρόνια, η αναβίωση της Ναυτικής Εβδομάδας, οι συνεργασίες με πολιτιστικούς φορείς και πανεπιστήμια από όλη την Ελλάδα, οι Αυγουστιάτικες παρακλήσεις, το χορευτικό αντάμωμα, οι ετήσιες συλλεκτικές εκδόσεις – ημερολόγια των 10 ετών, τα θεματικά συνέδρια – ημερίδες – αφιερώματα σε πρόσωπα, οι εκδόσεις, η Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού και Τοπικής Ιστορίας με τα διαδικτυακά μαθήματα πολιτισμού (e-learning), το ΚΕΔΕΒΙΜ «Άγιος Απόστολος ο Νέος», το μεγάλο μονοπάτι του Πηλίου και τόσα άλλα που υποστήριζε στο Δ.Σ., αλλά και στη συνέχεια σε επίπεδο υλοποίησης. Ένα βασικό επίσης στοιχείο του, ήταν ο σεβασμός στον συνομιλητή άσχετα αν συμφωνούσε ή διαφωνούσε πολλές φορές. Πάντα άκουγε με προσοχή, χωρίς να προσβάλει και πολλές φορές προσπαθούσε να συγκεράσει απόψεις. Η εργατικότητά του σε συνδυασμό με τη συγχώρεση προς όλους τον έκανε μοναδικό. Τέλος η συμμετοχή του σε κάθε νεοσύστατο φορέα που του ζητούσε βοήθεια ανεπανάληπτη. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει διατελέσει μέλος ή πρόεδρος 10 φορέων πολιτισμού και εκπαίδευσης.

Πιστεύετε ότι το έργο του θα αποτελέσει παρακαταθήκη στον χώρο της αυτοδιοίκησης και του πολιτισμού;

Ο Νίκος Τσούκας ήδη έχει γράψει ιστορία στο επίπεδο θεσμών, φορέων και πρακτικών. Δεν είναι τυχαίο ότι ήταν ένας από τους εμπνευστές του δικτύου «Των Ελλήνων οι Κοινότητες», καθώς και σε άλλους φορείς που είχε τον σχεδιασμό, τον συντονισμό και την υλοποίηση δράσεων και εκδηλώσεων. Ήταν από μόνος του μια δεξαμενή σκέψης (think tank) και αργότερα θα προσπαθήσουμε το έργο (κείμενα, απόψεις και θέσεις) να τα συγκεντρώσουμε και να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε έναν οδηγό τοπικής πολιτιστικής ανάπτυξης σαν φυλακτό. Έτσι θα διαφυλαχθεί με συστηματικό τρόπο και η μνήμη του. Η Μαγνησία πρέπει να βαδίζει στα χνάρια του Νίκου σε πολλά σημεία και κυρίως στη φιλοσοφία που είχε στον χώρο της αυτοδιοίκησης και του πολιτισμού. 

Και τώρα ποια είναι η συνέχεια στον φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός»;

Αυτό θα το καθαρίσει ο πρόεδρος του φορέα μητροπολίτης Δημητριάδος & Αλμυρού κ. Ιγνάτιος, καθώς και το Διοικητικό Συμβούλιο, αφού όταν κάτσει η σκόνη και επέλθει ηρεμία θα προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε αυτό το έργο του πολιτιστικού φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός» που ήδη μετρά 10 χρόνια λειτουργίας και έφερε μια μεγάλη αλλαγή στον χώρο του πολιτισμού στη Μαγνησία. Σίγουρα επίσης η διατήρηση της μνήμης του θα αποτελέσει την απαρχή για νέες δράσεις και παραδοτέα. Η επιτυχία του φορέα πολιτισμού είχε ως βάση της ένα δυνατό, ευέλικτο και συνεργατικό Δ.Σ. με πρόσωπα που υπηρέτησαν και υπηρετούν χρόνια με αυταπάρνηση αυτό το εθελοντικό έργο.

Πώς αισθάνεστε τώρα χωρίς τον Νίκο Τσούκα μετά από 20 χρόνια συνεχούς συμπόρευσης;

Θα έλεγα όπως όλοι και όλες που τον είχαν γνωρίσει. Δηλαδή πόνο, στεναχώρια και μια διάθεση να τιμήσουμε τη μνήμη του. Είναι δύσκολο να χάνεται τόσο απρόσμενα ένα τόσο σπουδαίος άνθρωπος με τον οποίο μιλούσα κάθε ώρα, κάθε μέρα και ανταλλάσσαμε χιλιάδες μηνύματα. Αυτό που δεν μπορώ να ξεπεράσω είναι ότι δεν μπορώ να μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί του ξανά. Με τον Νίκο είχαμε μια σημαντική διαφορά ηλικίας, που πολλές φορές λειτουργούσε σαν ανάφλεξη για νέα πράγματα και άλλες φορές σαν πατέρας με σημαντικές παραινέσεις και προτροπές που με έκαναν καλύτερο άνθρωπο. 

Ο Νίκος ήταν ένας άγγελος της κοινωνίας και οι φτερούγες ήταν για όλους και για όλες, πάντα ανοικτές.

Επικήδειος του οργανωτικού γραμματέα της «Μαγνήτων Κιβωτού» και επί χρόνια συνεργάτη και συμπορευτή στη ζωή και τη δράση κ. Αλέξανδρου Καπανιάρη:

«Ένας άνθρωπος που έγραψε ιστορία από όπου και αν πέρασε.

Πάντα μας έλεγε υπομονή, δεν πειράζει, πάμε παρακάτω. Ο άνθρωπος που έβαλε τις προϋποθέσεις για να ενωθούμε αυτό το ΔΣ της Μαγνήτων Κιβωτού υπό τη σκέπη του σεβασμιότατου, που πας δίδαξε τη λέξη εμπιστοσύνη. Η δράση του είναι πολύ μεγάλη και εμπνέει όλους και όλες. Άλλωστε αυτά που λέω τα αισθάνεστε όλοι. Για μένα ήταν φίλος, αδερφός, συμπορευτής. Ήμασταν 20 χρόνια μαζί, συνεννοούμασταν με τα μάτια. Αυτό, όμως, που φώτιζε τη σκέψη του ήταν η Παναγίτσα, όπως έλεγε πάντα, και να μην στεναχωρήσουμε τον σεβασμιότατο. Κυρίως, όμως, να μην προδώσουμε την κοινωνία. Ένας βαθιά δημοκράτης άνθρωπος που έγραψε ιστορία από όπου και εάν πέρασε. Δέσποινα, Δημήτρη, Στελίτσα, Ιουλία και Δέσποινα μια μεγάλη περιουσία της Μαγνησίας, είναι στα χέρια μας «σε εσάς ανήκει ο Νίκος», αλλά ανήκει σε όλη την κοινωνία της Μαγνησίας. Αυτό το πράγμα δεν μπορεί να το εξηγήσει κανένας στη Μαγνησία που βιώνουμε σήμερα. Νιώθουμε τόσο μικροί απέναντί του. Ένας άνθρωπος που δούλευε μέρα – νύχτα. Ελπίζω να μας εμπνεύσει αυτό το όραμα, να κάνουμε πράγματα στη Μαγνησία και να συνεχίσουμε το έργο του γιατί η κοινωνία έχει ανάγκη από τέτοιες πρωτοβουλίες. Ο Νίκος δεν ήθελε πολλά πολλά λόγια, ήταν πολύ σεμνός. Σεβασμός απέραντος στη μνήμη σου Νίκο. Δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ. Για όλους είσαι ένας άγγελος της κοινωνίας».