Στην επιστημονική ομάδα που ανακάλυψε την ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων και γι’ αυτό το λόγο έλαβε το Νόμπελ Φυσικής για το 2017, συμμετείχε ο πρώην καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και νυν ερευνητής του Αμερικανικού Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) κ. Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης.
Πρόκειται για την ομάδα που κατασκεύασε ένα τηλεσκόπιο για την ανίχνευση του παρελθόντος του σύμπαντος. Βέβαια το Νόμπελ Φυσικής έλαβαν οι τρεις από τους δέκα και πλέον επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα.
Πρόκειται για τους φυσικούς Rainer Weiss (MIT), Barry C. Βarish και Kip S. Thorne (Caltech).
Ωστόσο για τον πρώην καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (με καταγωγή από την Βέροια και σπουδές στη Θεσσαλονίκη) η διάκριση είναι πολύ μεγάλη, αφού το Νόμπελ Φυσικής “ακούμπησε” και τον ίδιο.
Συγκεκριμένα ο καθηγητής Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης είναι από το 2000 μέλος του εργαστηρίου LIGO (Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory) στο MIT και μέλος της επιστημονικής ομάδας που απέδειξε την ύπαρξη βαρυτικών κυμάτων.
Το LIGO είναι ένα νέου τύπου όργανο που θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε ως ένα μη συμβατικό «τηλεσκόπιο» με το οποίο βλέπουμε το παρελθόν του Σύμπαντος. Ως τέτοιο υπήρξε καθοριστικό για την απονομή του φετινού Nobel
Ο κ. Κατσαβουνίδης από τον Απρίλιο του 2010 έως την Άνοιξη του 2015 ανήκε στο επιστημονικό δυναμικό του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΤΗΜΜΥ) του Π.Θ. όπου δίδαξε Φυσική. Έκτοτε οι επιστημονικοί αλλά και προσωπικοί δεσμοί που δημιουργήθηκαν με το ΤΗΜΜΥ συνεχίζουν να υφίστανται.
Αναφορικά δε με την σημαντικότητα της συμμετοχής του στην βραβευμένη πλέον υπόθεση των βαρυτικών κυμάτων θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχει ηγηθεί της ανάλυσης των δεδομένων LIGO στο MIT και επίσης συμμετέχει σε ομάδες διεθνούς συνεργασίας με βάση το LIGO. Έχει συνεισφέρει καθοριστικά στην κατανόηση πηγών βαρυτικών κυμάτων καθώς και στην ζεύξη των παρατηρήσεων αυτών με παρατηρήσεις μέσω συμβατικών τηλεσκοπίων.
Ο πρόεδρος του Τμήματος ηλεκτρολόγων κ. Λευτέρης Τσουκαλάς τόνισε πως είναι μια σημαντική επιτυχία για έναν κορυφαίο επιστήμονα, όπως είναι ο Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης. Η χαρά μας είναι μεγάλη, γιατί ο κ. Κατσαβουνίδης δίδαξε για πέντε χρόνια φυσική στους φοιτητές του Τμήματος και τους μετέδωσε πλούσιες γνώσεις. Και, επειδή διατηρούμε ακόμη πολλές επαφές μαζί του, θεωρούμε πως αποτελεί παράλληλα έμπνευση για τους φοιτητές αλλά και μια διασύνδεση με το κορυφαίο ερευνητικό ίδρυμα όπως είναι το MIT».
Τα «άγνωστα»
βαρυτικά
κύματα
Σύμφωνα με την αρχική θεωρία του Einstein, τα ουράνια σώματα διαταράσσουν τον χωροχρόνο, εκπέμποντας πληροφορίες (για την συμπεριφορά τους) στο Σύμπαν. Αυτά είναι τα βαρυτικά κύματα.
Η ταχύτητα εκπομπής είναι αυτή του φωτός αλλά το μέγεθος της διαταραχής είναι απειροελάχιστα μικρό, με συνέπεια να καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη η ανίχνευσή τους.
Το γεγονός αυτό όμως κάνει τα βαρυτικά κύματα να μπορούν να ταξιδέψουν ανά το σύμπαν χωρίς να υποστούν καμία απορρόφηση ή σκέδαση. Καθίστανται δε οι καλύτεροι αγγελιοφόροι του σύμπαντος καθότι μπορούν να μας δώσουν πληροφορίες για φαινόμενα και στιγμές του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένης και της αρχικής «μεγάλης έκρηξης».