Την έκπληξη που ετοίμασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος δεν τη γνώριζε ούτε ο αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου, αν και ήταν μια ιδιαίτερα σημαντική απόφαση που τον αφορούσε.
Ο Παναγιώτατος αποφάσισε την εκλογή δεσπότη στη Μητρόπολη της Σμύρνης, 94 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον μαρτυρικό θάνατο του εθνοϊερομάρτυρα Χρυσοστόμου, και πρότεινε για τη θέση αυτή τον αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου κ. Βαρθολομαίο Σαμαρά, με καταγωγή από τα Λεχώνια.
«Ακόμη κι εγώ που γνωρίζω τα θέματα των συνεδριάσεων της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, δεν το ήξερα. Η πρόταση έγινε στη διάρκεια της συζήτησης, μας αιφνιδίασε και συγκινήθηκα ιδιαίτερα που έγινε ομόφωνα δεκτή», λέει με τη συστολή της θέσης αλλά και του χαρακτήρα του ο νέος μητροπολίτης στο «Εθνος της Κυριακής».
Ο ίδιος αρχικά άνοιξε τα μάτια του με έκπληξη και στη συνέχεια έσκυψε το κεφάλι, για να μη φανεί η συγκίνησή του. Σήμερα, σχεδόν μία εβδομάδα μετά, έχει αντιληφθεί το βάρος της ευθύνης που φέρνει η θέση και τη μεγάλη τιμή που του επιφύλαξε η πρόταση του Οικουμενικού Πατριάρχη, τον οποίο σέβεται και τιμά απεριόριστα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι φέρει το όνομά του.
Πληροφορίες από το Φανάρι αναφέρουν ότι ο Πατριάρχης μελετούσε εδώ και καιρό την τοποθέτηση μητροπολίτη Σμύρνης, μάλιστα το είχε εκμυστηρευτεί σε στενούς του συνεργάτες, τους οποίους και δέσμευσε να μην αποκαλύψουν κάτι. Πιστεύει ότι έχει μια ιδιαίτερη σημειολογία η παρουσία μητροπολίτη στην ιστορική περιοχή με την ιδιαίτερη αγιολογική και αγιογραφική σημασία, για τον λόγο αυτό εκτός από την τοποθέτηση του κ. Βαρθολομαίου ως μητροπολίτη, η Ιερά Σύνοδος εξέλεξε -εκλέχθηκε επίσης παμψηφεί- τον μέχρι πρότινος ιερατικά προϊστάμενο στην ορθόδοξη κοινότητα της Σμύρνης αρχιμανδρίτη κ. Κύριλλο Συκή, στη θέση του επισκόπου Ερυθρών, για πρώτη φορά στην Ιωνία, ο οποίος ουσιαστικά θα είναι βοηθός του νέου μητροπολίτη.
«Στόχος του Παναγιώτατου ήταν να υπάρξει στη Σμύρνη μια ολοκληρωμένη διακονία. Είναι μια μητρόπολη με μικρό ποίμνιο, αλλά πολύ μεγάλη ιστορία. Είναι μια έπαλξη, η οποία συνδέεται με το ευσεβές γένος μας, τα γράμματα και τις τέχνες, την παιδεία και τον πολιτισμό από αρχαιοτάτων χρόνων. Υπήρξε προπύργιο της Ορθοδοξίας, καθώς η Μητρόπολη Σμύρνης είναι μία από τις εφτά Εκκλησίες της Αποκαλύψεως και νιώθω τεράστιο το βάρος της ευθύνης γι’ αυτήν την πνευματική κληρονομιά, την οποία οφείλω να αναδείξω και να συντηρήσω», μας λέει ο σεβασμιώτατος νεοεκλεγείς μητροπολίτης, κ. Βαρθολομαίος.
Ο τελευταίος θα διατηρήσει τη θέση του αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ ο αρχιμανδρίτης κ. Κύριλλος θα μετακομίσει μόνιμα στη Σμύρνη και θα τελεί όλα τα ιερατικά καθήκοντα της μητρόπολης. Ο κ. Βαρθολομαίος θα βρίσκεται εκεί όσο συχνά μπορεί, το πρώτο διάστημα μάλιστα θα πηγαινοέρχεται κάθε βδομάδα.
Στα άμεσα σχέδιά του είναι η γνωριμία με το ποίμνιό του, ενώ αναζητά έναν ακόμη ιερέα για να εγκατασταθεί μόνιμα στη Σμύρνη, ώστε να βοηθά στα ιερατικά καθήκοντα τον ίδιο και τον Κύριλλο. «Ο δεσπότης έχει μία σημαντική αποστολή, να διδάσκει τον λόγο του Θεού και να είναι κοντά στο ποίμνιό του. Να αφουγκράζεται τις ανάγκες του και να του συμπαραστέκεται όσο μπορεί», λέει.
Στη Σμύρνη υπάρχουν περίπου 250 Ελληνες, είναι τα μέλη των 25 οικογενειών στρατιωτικών στη διπλωματική αποστολή του ΝΑΤΟ, οι οικογένειες των εργαζομένων στο ελληνικό προξενείο, έμποροι και επιχειρηματίες. Τα Σαββατοκύριακα βρίσκονται εκεί και αρκετοί επισκέπτες-τουρίστες από την Ελλάδα. Η Θεία Λειτουργία γίνεται στον ναό της Αγίας Φωτεινής, μια παλιά εκκλησία, με καμπαναριό ύψους 33 μέτρων -το ψηλότερο κτίσμα μέσα στη Σμύρνη- που ανήκε στους Ολλανδούς προτεστάντες και από τη δεκαετία του 1960 τη νοικιάζει(!) το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Βουκόλου συντηρήθηκε και ανακαινίστηκε από το τουρκικό κράτος, «με μεγάλο σεβασμό προς το κτίριο και την ιστορία του», όπως επισημαίνει ο κ. Βαρθολομαίος και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν πριν από δύο χρόνια.
Με ανακοίνωσή της η Ορθόδοξη Κοινότητα Σμύρνης αναφέρει ότι «σχεδόν μετά από έναν αιώνα και τις ημέρες της θλιβερής επετείου, ο Θεός ξεκινά μια καινούργια σελίδα στην ιστορία της ιστορικής και μαρτυρικής Ιωνικής πρωτεύουσας, στη Σμύρνη». Για τον κ. Βαρθολομαίο, τα μέλη της κοινότητας σημειώνουν ότι «είναι ένας άξιος και σπουδαίος κληρικός, σε μια ιστορική, σπουδαία συνέχεια».
Μια εξαιρετική πορεία
Ο κ. Βαρθολομαίος Σαμαράς, κατά κόσμον Μιχαήλ Σαμαράς, γεννήθηκε στα Ανω Λεχώνια, λίγα χιλιόμετρα έξω από τον Βόλο, το 1972. Ηταν ένα ήσυχο και μελετηρό παιδί, που διάβαζε πολύ, ήταν καλός μαθητής και τα καλοκαίρια βοηθούσε τον πατέρα του στον φούρνο που διατηρούσε η οικογένεια στο χωριό και στα ελαιόδεντρα.
«Ηταν ανέμελα χρόνια, ξέγνοιαστα», θυμάται τώρα με νοσταλγία.
Αποφοίτησε από το Πρότυπο Κλασικό Λύκειο του Βόλου το 1990 και εισήχθη στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ στο τμήμα Κλασικής Φιλολογίας. «Μου άρεσε η ιστορία και τα αρχαία ελληνικά», μας λέει. Ηταν καλός φοιτητής και μετά την απόκτηση του πτυχίου του, έδωσε κατατακτήριες εξετάσεις και πέρασε στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ.
«Ηταν τόσο ήσυχο και καλό παιδί, πρόθυμο πάντα να βοηθήσει, έχει να λέει όλο το χωριό. Είμαστε τόσο χαρούμενοι και υπερήφανοι που τα κατάφερε και μας τιμά που πήγε στη Σμύρνη» λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Ανω Λεχωνίων, Νίκος Νομικός. Τα Ανω Λεχώνια βρίσκονται στο πόδι και αρκετοί κάτοικοι θα πάνε στην ενθρόνισή του, με την αποστολή της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος.
Πριν από μερικά χρόνια ο κ. Βαρθολομαίος έχασε τους γονείς του, ενώ στο χωριό μένει ο αδερφός του Σπύρος Σαμαράς, ο οποίος είναι χημικός-μηχανικός και εργάζεται σε επιχείρηση του Βόλου. Πριν από έναν μήνα ο κ. Βαρθολομαίος βρέθηκε στα Ανω Λεχώνια για τα εγκαίνια του Πνευματικού Κέντρου του Αγίου Αθανασίου και ήταν ιδιαίτερα συγκινημένος. Ενώ ακόμη σπούδαζε στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ χειροτονήθηκε ιερέας στη Μητρόπολη Βεροίας και Καμπανίας από τον μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονα, με τον οποίο διατηρεί στενή σχέση και τον θεωρεί πνευματικό του πατέρα.
Ηταν ο κ. Παντελεήμονας που πρότεινε στον Οικουμενικό Πατριάρχη να του δώσει το όνομά του και ο μέχρι τότε Μιχαήλ Σαμαράς πήρε το όνομα Βαρθολομαίος. «Ηταν μια εξαιρετική τιμή και οφείλω επιπλέον σεβασμό στον Παναγιώτατο που δέχτηκε να πάρω το όνομά του», λέει σήμερα ο νέος μητροπολίτης Σμύρνης. Υπηρέτησε στο γραφείο του μητροπολίτη και ως προϊστάμενος του Ιερού Ναού Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στη Νάουσα από το 1995 ως το 2002. Τότε έφυγε για το Φανάρι και έκτοτε βρίσκεται δίπλα στον Οικουμενικό Πατριάρχη, αρχικά ως γραμματέας της Ιεράς Συνόδου, αργότερα ως υπογραμματέας και σήμερα ως αρχιγραμματέας της Συνόδου. Στη Βέροια άφησε ως παρακαταθήκη σπουδαίο κοινωνικό έργο. Ο δήμαρχος Νάουσας, Νίκος Κουτσογιάννης, είναι ένας από τους πιο στενούς του φίλους.
Γνωριμία 20 χρόνων
«Γνωριστήκαμε το 1996, πριν ακριβώς από 20 χρόνια. Εγώ μόλις είχα τελειώσει το γυμνάσιο και ο π. Βαρθολομαίος ξεκίνησε τις κατασκηνώσεις. Ηταν και παραμένει ένας φωτισμένος ιεράρχης. Απλός, προσιτός, ευγενικός και ιδιαίτερα μορφωμένος». Στο τέλος του περασμένου Ιουλίου, αμέσως μετά την Πανορθόδοξη Σύνοδο της Κρήτης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, βρέθηκε στη Βέροια και τίμησε με την παρουσία του τα 22α Παύλεια, εκδηλώσεις προς τιμήν των Αποστόλου Πέτρου και Παύλου.
Στο πλαίσιο της παραμονής του ο κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος συνοδεύονταν από τον αρχιμανδρίτη (τότε) κ. Βαρθολομαίο Σαμαρά, επισκέφτηκε τον αρχαιολογικό χώρο και το υπό αναστήλωση ανάκτορο των Αιγών. Εκεί, πλησίασε τον κ. Κουτσογιάννη και άλλους παράγοντες της Νάουσας, φίλοι όλοι του νέου μητροπολίτη Σμύρνης και τους ρώτησε: «Λέτε ότι αγαπάτε τον Βαρθολομαίο, αν τον χειροτονήσω δεσπότη θα έρθετε;». Αυθόρμητα εκείνοι απάντησαν «φυσικά», ενώ ο κ. Βαρθολομαίος Σαμαράς έσκυψε το κεφάλι με συστολή. «Μάλλον κάτι είχε στο μυαλό του ο Παναγιώτατος, αλλά κανείς μας δεν το πήρε τόσο σοβαρά», λέει τώρα ο κ. Κουτσογιάννης, που μαζί με τους άλλους φίλους θα παραστούν τόσο στη χειροτονία του νέου μητροπολίτη, που θα γίνει στις 11 Σεπτεμβρίου στον πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, όσο και στην ενθρόνισή του στις 24 Σεπτεμβρίου στον ναό του Αγίου Βουκόλου στη Σμύρνη.
24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ Η ΕΝΘΡΟΝΙΣΗ
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει ζητήσει άδεια από τις τουρκικές αρχές για να γίνει στον ναό του Αγίου Βουκόλου η ενθρόνιση του νέου μητροπολίτη, κ. Βαρθολομαίου, το Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου, ενώ την επόμενη μέρα, Κυριακή, ο μητροπολίτης θα χειροτονήσει τον νέο επίσκοπο κ. Κύριλλο Συκή.
Χρυσόστομος Σμύρνης
Μαρτύρησε στα χέρια των Τούρκων
Η εκλογή του κ. Βαρθολομαίου έγινε την περασμένη Δευτέρα, ακριβώς δύο ημέρες μετά την επέτειο του μαρτυρικού θανάτου του μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου (27 Αυγούστου 1922), ακριβώς 94 χρόνια από τότε. Ο Μακαριστός Χρυσόστομος, κατά κόσμο Χρυσόστομος Καλαφάτης, ο τελευταίος μητροπολίτης Σμύρνης, γεννήθηκε το 1867 στην Τρίγλια της Βιθυνίας. Ηταν ένας φωτισμένος ιεράρχης, θεολόγος -σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης- και γνώριζε την ιστορία της περιοχής. Από το 1902 ως το 1910 διετέλεσε μητροπολίτης Δράμας και είχε σημαντική δράση στον Μακεδονικό Αγώνα, ενώ ως τον μαρτυρικό θάνατο διετέλεσε μητροπολίτης Σμύρνης. Στη Νέα Τρίγλια Χαλκιδικής, που στο σύνολό της σχεδόν κατοικείται από απόγονους των Τριγλιανών της Μικράς Ασίας, μένει ο Γιώργος Κίκογλου, ο τελευταίος απόγονος των συγγενών του Χρυσοστόμου στο χωριό. Η μητέρα του και ο Αγιος Χρυσόστομος ήταν πρώτα ξαδέρφια και εκείνος ανιψιός του.
Στα 86 του χρόνια ο Γιώργος Κίκογλου θυμάται πολλές ιστορίες που τους έλεγε η μητέρα του όταν ήταν παιδιά για τη Σμύρνη. «Η μάνα μου, η Φωτεινή, ήταν δεξί χέρι του δέσποτα. Την είχε μαζί του και εκείνη τον βοηθούσε στις δουλειές. Είκοσι χρονών ήταν η μάνα μου όταν έφυγε από τη Σμύρνη, έφτασε στη Ραφήνα και από εκεί στην Τρίγλια», μας λέει ο κ. Κίκογλου και συνεχίζει: «Ο δέσποτας ήταν σπουδαίο άτομο. Μορφωμένος, ανοιχτόμυαλος, κοντά στον Θεό και στην εκκλησία. Η θυσία του δεν είναι τυχαία, έδιωξε τη μάνα μου, τα αδέρφια του -ήταν 8 στο σύνολο-, αλλά εκείνος έμεινε εκεί, όρθιος στις επάλξεις μέχρι τέλους. Κοντά του έμεινε ο αδερφός του ο Ευγένιος, που επίσης τον σκότωσαν οι Τούρκοι». Παρά τις συστάσεις του που έγιναν να εγκαταλείψει την Σμύρνη, ο Χρυσόστομος δεν έφυγε από την πόλη και ο Τούρκος αρχιστράτηγος Νουρεδίν Πασάς τον παρέδωσε στον εξαγριωμένο όχλο, στις 27 Αυγούστου 1922, και μαρτύρησε στα χέρια τους.
Πηγή www.ethnos.gr