Ο Νίκος Κυριαζής είναι γνωστός και αγαπητός στον Βόλο από τα βιβλία και τη θέση του στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (καθηγητής στο τμήμα Οικονομικών Σπουδών). Γνωστός είναι και από τις τοποθετήσεις του σε θέματα οικονομίας και διεθνών σχέσεων με άρθρα και παρουσιάσεις σε διεθνή φόρα και συνέδρια. Το νέο του βιβλίο «Ναυμαχία», καθώς και το πρόσφατο «Η καθημερινή ζωή στην Αρχαία Αθήνα» που συνέγραψε με τον επίκουρο καθηγητή του Π.Θ. Μάριο Οικονόμο τον επικαιροποιούν προσφέροντας την ευκαιρία για περισσότερη γνώση σε ό,τι αφορά έναν ικανό ερευνητή και έναν άξιο συγγραφέα. Με αφορμή την παρουσίαση των δύο βιβλίων την περασμένη Τρίτη 29 Νοεμβρίου, στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μίλησε στη «Θ».
Ιστορικό μυθιστόρημα με επετειακό χαρακτήρα και νέα δεδομένα σε νέα έκδοση. Τι σας οδήγησε να επανέλθετε στη Σαλαμίνα;
Τα 2.500 χρόνια από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας συμπληρώθηκαν το 2021 (και όχι το 2020), δεδομένου ότι η μ.Χ. αρίθμηση ξεκινάει με το έτος «1». Δεν έχουμε έτος «0», σε αντίθεση π.χ. με τους Ιάπωνες. Tα νέα δεδομένα είναι ότι έχω ενσωματώσει πολλά στοιχεία για τη λειτουργία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας από επιστημονικές δημοσιεύσεις με τον φίλο επίκουρο καθηγητή κ. Μάριο Οικονόμου.
Η προσήλωσή σας με την Ιστορία με την ταυτόχρονη ενασχόληση με θέματα οικονομίας και πολιτικής θεωρείτε ότι αλληλοσυμπληρώνονται και συμπορεύονται;
Σαφώς αλληλοσυμπληρώνονται. Η οικονομική επιστήμη είναι κοινωνική επιστήμη και δεν λειτουργεί σε κενό, αλλά σε ιστορικό χρόνο και πλαίσιο. Έτσι η γνώση της Ιστορίας εμπλουτίζει την οικονομική επιστήμη, αλλά και αντίστροφα.
Έννοιες και γεγονότα, πρόσωπα και χαρακτήρες πώς οικοδομούνται στη σκέψη σας για να δώσουν στη συνέχεια ένα ανάγνωσμα που ξεπερνά τη μυθιστορία προσφέροντας τη χαρά της ανάγνωσης;
Το ιστορικό μυθιστόρημα πρέπει να συνδυάζει σωστά την Ιστορία, τουλάχιστον όσο τη γνωρίζουμε, αλλά να είναι και καλό μυθιστόρημα, να παρασύρει τον αναγνώστη, να τον κάνει να ζει στην ιστορική περίοδο, να συμμερίζεται τις σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρώων. Έτσι στη «Ναυμαχία» έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο γνωστές προσωπικότητες, όπως ο Θεμιστοκλής, ο Μιλτιάδης, αλλά και ο Ξέρξης και η βασίλισσα Αρτεμισία της Αλικαρνασσού, μαζί με λιγότερους γνωστούς, όπως ο πρωταγωνιστής Νικομήδης. Ο Νικομήδης ήταν Επώνυμος Άρχων, ουσιαστικά πρόεδρος της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, το 483-482 π.Χ., το έτος δηλαδή που έγινε το Ναυτικό Ψήφισμα του Θεμιστοκλή για τη ναυπήγηση του αθηναϊκού στόλου που πολέμησε στη Σαλαμίνα. Τους πρωταγωνιστές πλαισιώνουν φανταστικά πρόσωπα, που συμπληρώνουν τη μυθιστορηματική πλευρά της ναυμαχίας. Όσο για τη χαρά της ανάγνωσης, θα την κρίνουν οι αναγνώστες και ελπίζω να τη νιώσουν όπως την ένιωσα γράφοντας το βιβλίο αυτό.
Θεωρείτε ότι ο συγγραφέας γεννιέται ή γίνεται; Εσείς γιος του αείμνηστου Κ. Κυριαζή πιστεύετε ότι τελικά το χάρισμα κληρονομείται;
Δεν γνωρίζω την απάντηση στο ερώτημά σας. Δεν ξέρω αν το ταλέντο κληρονομείται. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι στην περίπτωσή μου ο πατέρας μου «κληρονόμησε» σε εμένα την αγάπη για την Ιστορία. Θυμάμαι πως μαζί του, από τα παιδικά μου χρόνια μέχρι το τέλος της ζωής του, επισκεπτόμαστε κάθε αρχαίο ή μεσαιωνικό μνημείο, σκαρφαλώνοντας, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ακόμα και στα πιο απρόσιτα κάστρα! Πρέπει να έχουμε «πατήσει» μερικές εκατοντάδες.
Σας χαρακτηρίζει η αμεσότητα με φοιτητές, ακροατές, αναγνώστες… Ποια σχέση από όλες δηλαδή του καθηγητή, του ομιλητή, του συγγραφέα θεωρείτε ποιο δυνατή στην επικοινωνία;
Και εδώ νομίζω ότι τα τρία αλληλοσυμπληρώνονται. Το γεγονός ότι μιλάω δυνατά και χωρίς μικρόφωνο σε παρουσιάσεις βιβλίων οφείλεται στις παραδόσεις στις αίθουσες διδασκαλίες.
Γράμματα και αριθμοί συνυπάρχουν στη γραφίδα σας. Ως οικονομολόγος και ιστορικός, ως συγγραφέας και πολιτικός παρατηρητής, αλλά και ποιητής γίνατε από επιλογή;
Την οικονομική επιστήμη την επέλεξα. Την αγάπη για την Ιστορία τη «διδάχθηκα» από τους γονείς μου, όπως και την πολιτική παρατήρηση, καθώς και οι δύο γονείς μου ήταν δημοσιογράφοι. Ο πατέρας μου ως ιδιοκτήτης και εκδότης της εφημερίδας «Έθνος», η μητέρα μου Άρτεμις Κυριαζή ως ξένη ανταποκρίτρια, αρθρογράφος και εκδότης του Δελτίου Ευρωπαϊκών Πληροφοριών «Ευρώπη». Το «συγγραφέας» έρχεται μόνο του ως εσωτερική δύναμη που σε επιλέγει εκείνη.
Έχετε πρωτοτυπήσει στην από κοινού συγγραφή βιβλίων με τον Κ. Γουργουλιάνη και τον Μ. Οικονόμου. Η συνεργασία σε επίπεδο γραφής θεωρείτε ότι έχει τη γοητεία της συνέργειας ή την αναμέτρηση ανάμεσα στη γραφή και την έρευνα;
Με τον αγαπητό φίλο κ. Κώστα Γουργουλιάνη, γράψαμε τα μυθιστορήματα «Άννα Σικελιανού» και «Ο έρωτας στα χρόνια του πολέμου», επειδή εκείνος με «μύησε» στην ιστορία του γιατρού Καραμάνη και του σανατορίου στο Πήλιο. Με τον κ. Μάριο Οικονόμου έχουμε μία μακρά και γόνιμη συνεργασία στα οικονομικά. Η συνεργασία πάντα προσφέρει γοητεία και είναι γόνιμη ως συνέργεια. Δεν πρόκειται για αναμέτρηση γραφής με την έρευνα. Η έρευνα προηγείται της γραφής.
Ως πολίτης του κόσμου με σπουδές και περγαμηνές, με επιστημονική και κοινωνική αναγνώριση πιστεύετε ότι υπάρχει όριο στα όνειρα, τις προθέσεις, τα σχέδια;
Όρια είναι μόνο εκείνα που εμείς θέτουμε στον εαυτό μας και εξαρτάται από τη δύναμη, την επιμονή και αποφασιστικότητά μας να τα υπερβούμε.
Τι πιστεύετε ότι προσφέρει η τεχνολογία και τα κοινωνικά μέσα; Τι κρατάτε και πώς προχωράτε στο μέλλον;
Η τεχνολογία βοηθάει πολύ στην έρευνα, τη δικτύωση και τη συλλογή πληροφοριών, αλλά φοβάμαι ότι έχει και τα αρνητικά της στην Ελλάδα. Χρησιμοποιώ πολύ τα μέσα μαζικής μεταφοράς στην Αθήνα και διαπιστώνω με λύπη ότι ελάχιστοι αξιοποιούν τον χρόνο τους για να διαβάσουν, έστω εφημερίδα ή περιοδικό, σε αντίθεση με ό,τι γίνεται σε άλλες χώρες. Πρέπει να «διδάξουμε» τους νέους να διαβάζουν βιβλία και όχι μόνο να ασχολούνται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η Ιστορία μαθαίνεται ή διδάσκεται, διαβάζεται; Πώς γίνεται τελικά κανείς γνώστης των δρώμενων;
Η Ιστορία πρέπει να διδάσκεται, αλλά με τρόπο που να κάνει τους νέους να την αγαπήσουν και όχι όπως γίνεται στα σχολεία με αποστήθιση, που την κάνει απεχθή. Θυμάμαι τον καθηγητή Ιστορίας στο λύκειο Τιμολέοντα Δημόπουλο που αφιέρωνε τη μία από τις τρεις ώρες του μαθήματος της Ιστορίας για την προβολή slides που είχε τραβήξει ο ίδιος σε αρχαιολογικούς χώρους από τη Μεσοποταμία, την Αίγυπτο και την Περσία. Μας ζωντάνευε την Ιστορία. Η Ιστορία πρέπει να διδάσκεται ζωντανά, όχι ψυχρά.
Πριν κοιμηθείτε τι σκέφτεστε, ποιοι ήρωες σας ακολουθούν και γιατί;
Δύσκολη ερώτηση! Αλλά ναι, συχνά με ακολουθούν πρόσωπα είτε αληθινά είτε μυθιστορηματικά από τα βιβλία που διαβάζω εκείνες τις ημέρες.