Οι νότες από τα τραγούδια της «Λιλιπούπολης», της θρυλικής ραδιοφωνικής εκπομπής που συνδέθηκε με την εποχή του Μάνου Χατζιδάκι στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ (1976-1980) και περίπου εδώ και μισό αιώνα, αποτελεί τον συνδετικό κρίκο γενιών και γενιών, θα αντηχήσουν στο Ηρώδειο για δύο μαγικές βραδιές τη Δευτέρα 19 και την Τρίτη 20 Ιουλίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
Η μουσική διεύθυνση στις συναυλίες είναι ενός από τους τέσσερεις συνθέτες της Λιλιπούπολης του Βολιώτη Νίκου Χριστοδούλου, ενώ στα χρονικά πλαίσια μιας συναυλίας, παρουσιάζεται το σύνολο σχεδόν των τραγουδιών της Λιλιπούπολης και των τεσσάρων συνθετών, των Νίκου Κυπουργού, Δημήτρη Μαραγκόπουλου, Λένας Πλάτωνος, Νίκου Χριστοδούλου.
Συμμετέχουν εξαιρετικοί, διακεκριμένοι σολίστ, χορωδία και ορχήστρα: Η Σαβίνα Γιαννάτου – εμβληματικά δεμένη με την ιστορία της Λιλιπούπολης – ο Δώρος Δημοθένους, η Λένια Ζαφειροπούλου, ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, η παιδική – νεανική χορωδία Rosarte, με διδασκαλία και διεύθυνση της Ρόζης Μαστροσάββα, το σύνολο Ventus Ensemble.
Στο γνωστό τραγούδι «Ρόζα Ροζαλία» της Λένας Πλάτωνος φυσαρμόνικα παίζει ο σολίστ Μάνος Αβαράκης που είχε παίξει στην πρώτη εκτέλεση και ηχογράφηση του τραγουδιού.
Τα τραγούδια παίζονται με βάση τις πρωτότυπες, πλούσιες ενορχηστρώσεις τους από ορχηστρικό σύνολο 17 μουσικών – 4 ξύλινα πνευστά (φλάουτο, όμποε, κλαρινέτο, φαγκότο), τρία χάλκινα (κόρνο, τρομπέτα, τρομπόνι), δύο εκτελεστές κρουστών, φυσαρμόνικα, κιθάρα, πιάνο, πέντε έγχορδα (δύο βιολιά, βιόλα, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο). Σκηνικό περιβάλλον: Γιώργος Βαφιάς. Για πρώτη φορά τραγούδια της «Λιλιπούπολης» θα αποδοθούν στη νοηματική γλώσσα.
Όπως τονίζει ο κ. Νίκος Χριστοδούλου είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι τα τραγούδια παίζονται με κριτικά επιμελημένο, πλήρες μουσικό κείμενο, που ετοιμάστηκε ειδικά γι’ αυτές τις συναυλίες.
«Στα χρόνια που πέρασαν από τη ραδιοφωνική Λιλιπούπολη τα τραγούδια παίχτηκαν συχνά σε προσαρμογές για λιγότερα όργανα σε σχέση με την αρχική ενορχήστρωση, για πρακτικούς λόγους, σε διασκευές κτλ. Τώρα παρουσιάζονται σε γνήσια μορφή. Μεταξύ των στοιχείων που χρησιμοποιήθηκαν για την προετοιμασία του μουσικού κειμένου είναι και αρκετές πρωτότυπες χειρόγραφες παρτιτούρες των συνθετών, που εντοπίστηκαν στο αρχείο της ΕΡΤ, αρκετές από τις οποίες θεωρούταν χαμένες. Ευχαριστούμε τον μουσικό αντιγραφέα Βαγγέλη Σαγρή, καθώς και τον δημοσιογράφο, ερευνητή της Λιλιπούπολης, Γιώργο Αλλαμανή, για τον εντοπισμό των χειρογράφων.
Ο κ. Χριστοδούλου υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι τέσσερις συνθέτες της Λιλιπούπολης συνδέονται από την κοινή τους παιδεία:
Εκτός από τη συνεργασία τους ύστερα από την πρόσκληση του Μάνου Χατζιδάκι, οι τέσσερις συνθέτες της Λιλιπούπολης συνδέονται από τη μουσική, κοινή τους παιδεία. Ο Νίκος Κυπουργός κι εγώ είχαμε τον ίδιο καθηγητή στα ανώτερα θεωρητικά και τη σύνθεση, τον σπουδαίο συνθέτη Γιάννη Α. Παπαϊωάννου, τον «Δάσκαλο» πάρα πολλών Ελλήνων συνθετών, μαέστρων, σολίστ. Στο σπίτι του γνωριστήκαμε τυχαία με τον Ν. Κυπουργό. Εκείνος με είχε ήδη συστήσει – χωρίς να το γνωρίζω – στον Μάνο Χατζιδάκι και μετά στον Ν. Κυπουργό, ο οποίος με προσκάλεσε στη συνέχεια στη Λιλιπούπολη. Μαθητής του Παπαϊωάννου ήταν για ένα διάστημα και ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος. Ακόμη είναι συγκινητικό για μένα ότι ο άλλος μου καθηγητής, με τον οποίο τελείωσα το πιάνο, έτυχε να είναι ο πιανίστας και συνθέτης Γιώργος Πλάτων, ο πατέρας της Λένας Πλάτωνος. Η Λένα ξεκίνησε ως σολίστ του πιάνου πριν στραφεί στη σύνθεση και συχνά το μέρος του πιάνου στα τραγούδια της είναι πολύ απαιτητικό».
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα χαρακτηριστικά της μουσικής και των τραγουδιών της Λιλιπούπολης:
«Τα τραγούδια των τεσσάρων συνθετών της Λιλιπούπολης χαρακτηρίζονται από τη διακριτή στυλιστική ταυτότητα του καθενός, όπως και συχνά από στοιχεία της νεότερης μουσικής γλώσσας, όσον αφορά στην ιδιαίτερη αρμονία, την αντιστικτική σχέση μελωδικών επιπέδων, τη ρυθμική δομή, την ενορχήστρωση. Αφήσαμε τη φαντασία μας ελεύθερη και κάποτε πειραματιστήκαμε σε διάφορες πλευρές της σύνθεσης.
Κοινό και πρωταρχικό στοιχείο των τραγουδιών είναι το θαυμάσιο, μοναδικό ποιητικό κείμενο της Μαριανίνας Κριεζή, γεμάτο φαντασία, συγκίνηση, χιούμορ και πάντοτε εξαιρετική ακρίβεια. Οι ιδιαιτερότητες στο μέτρο, την προσωδία και κάποτε τον συλλαβικό τονισμό του κειμένου ήταν συχνά ιδιαίτερη πρόκληση για τη μελοποίηση (όπως, π.χ. στους στίχους «Η κυρία Φωτεινή / κάνει σούπα κόκκινη»).
Η μουσική της Λιλιπούπολης είναι συχνά πιο πολύπλοκη απ’ ότι θα φανταζόταν κανείς, ρυθμικά, αρμονικά, μελωδικά, ενορχηστρωτικά, πράγμα που δημιουργεί ορισμένες ιδιαίτερες απαιτήσεις στην εκτέλεση».
Όπως σημείωνε ο ίδιος σε παλαιότερο κείμενό του «Ανάμεσα στα τελευταία κομμάτια που έγραψα για τη σειρά είναι το τραγούδι Είναι μακριά η Λιλιπούπολη (για τέσσερις φωνές και σύνολο οργάνων) – ένα τραγούδι που δεν πρόφτασε, καθώς η Λιλιπούπολη σταμάτησε, να μεταδοθεί σε εκπομπές (και δεν περιλαμβάνεται στην έκδοση), αλλά παίχτηκε σε συναυλίες Λιλιπούπολης το 1980 και αργότερα. Αισθάνομαι πάντα τη Λιλιπούπολη με τους στίχους της Μαριανίνας Κριεζή στο τραγούδι:
Είναι μακριά, είναι μακριά η Λιλιπούπολη
πέρ’ απ’ την Κίνα πέρ’ απ’ τη Βομβάη
πέρ’ απ’ τον ήλιο που χαμογελάει
είναι μακριά, είναι μακριά η Λιλιπούπολη
μα είναι πάντα στην καρδιά μας κοντά».
Ο Νίκος Χριστοδούλου συνεργάζεται ως μαέστρος με ευρωπαϊκές ορχήστρες, όπως BBC Symphony Orchestra, Academy of St Martin in the Fields κ.ά. Η δισκογραφία του των συμφωνικών έργων του Σκαλκώτα με ευρωπαϊκές ορχήστρες, για την BIS, έχει πολλές διεθνείς διακρίσεις. Συνεργάζεται με τις ελληνικές ορχήστρες και τη Λυρική Σκηνή. Έχει διατελέσει διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας Δήμου Αθηναίων και της Συμφωνικής Ορχήστρας ΕΡΤ.
Έχει συνθέσει έργα για ορχήστρα, χορωδία, σύνολα δωματίου, τραγούδια, σκηνική μουσική. Το έργο «Debussy Πρελούδια σε ενορχήστρωση Ν. Χριστοδούλου» (έκδ. Boosey & Hawkes) άνοιξε το Φεστιβάλ ΜΙΤΟ το 2016 στη Σκάλα του Μιλάνου, με τη London Symphony Orchestra και τον G. Noseda.
Σπούδασε πιάνο με τη Μαίρη Μουρτζοπούλου και τον Γιώργο Πλάτωνα (Ελληνικό Ωδείο, δίπλωμα), σύνθεση με τον Γιάννη Α. Παπαϊωάννου, φιλολογία στο Ε.Κ.Π.Α. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη σύνθεση στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής του Μονάχου και στη διεύθυνση ορχήστρας στο Βασιλικό Κολλέγιο Μουσικής του Λονδίνου. Έχει εκδόσει κείμενα για τους Σκαλκώτα, Μητρόπουλο, Chopin, Σεφέρη.