Του Θανάση Χ. Σαμαρά
Θα μας συγχωρήση ο θεός το έγκλημα του
1915; Φταίμε όλοι! Και ο Βενιζέλος ακόμη!
Τώρα αισθάνομαι πόσο έφταιξα!
(Από το ημερολόγιο του Ι. Μεταξά 5/1/1941)
Γράφονται αυτές οι γραμμές Κυριακή βράδυ. Το συλλαλητήριο ολοκληρώθηκε, τα επεισόδια έληξαν.
Σε μια κοινωνία ελευθερίας ο λαός όχι μόνον επιτρέπεται, αλλά σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλεται να διαδηλώνει ειρηνικά.
Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν λαϊκίζει απλώς, αποθεώνει τον λαϊκισμό. Δεν έχει καμιά σχέση με τον πολιτικό φιλελευθερισμό, δεν υποστηρίζει το κράτος δικαίου και τα ατομικά δικαιώματα. Το αντίθετο. Κάνει ό,τι μπορεί να υποτάξει τους θεσμούς και να υπονομεύσει τη συντεταγμένη πολιτεία.
Όμως οι διαπιστώσεις αυτές σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν τον διάχυτο λαϊκισμό ορισμένων ή πολλών της άλλης πλευράς και πολύ χειρότερα τον εθνικισμό.
Από πού και έως πού η αδελφή του Βορειοηπειρώτη Κατσίφα ανεβαίνει στην εξέδρα και «δολοφονεί» με το ύφος της και τα λόγια της όχι μόνο τη λογική, αλλά και εκείνον τον οικουμενικό Περικλή, τον οποίο ο Σωκράτης αποκαλούσε Ολύμπιο;
Από πού και έως πού ο Ελληνοαμερικανός Κρις Σπύρου παραδίδει μαθήματα πατριωτισμού συνεχώς και αδιαλείπτως; Γιατί εθήτευσε μια φορά στην αμερικανική Βουλή; Γιατί ήταν φίλος του Μιλόσεβιτς και των Σέρβων εθνικιστών ή γιατί διαθέτει υπέροχη εξοχική κατοικία στο Μουζάκι;
Από πού και έως πού οι αγιορείτες μοναχοί μετατρέπονται σε κοσμικούς παράγοντες και δίνουν γραμμή στον λαό;
Αν ήταν μόνο αυτά μικρό το κακό. Το μεγάλο κακό είναι ότι πολιτικοί όπως ο Αντώνης Σαμαράς και πρώην υπουργοί του χειροκροτούν και είναι έτοιμοι να καβαλήσουν τον Βουκεφάλα.
Μεγαλύτερο κακό όμως είναι τα λόγια και οι πράξεις του πρωθυπουργού. Κατάφερε να διαλύσει όλα τα μικρά κόμματα και ετοιμάζεται να επιφέρει το τελικό χτύπημα στο Κίνημα Αλλαγής. Κυνικός, διαλύει ό,τι βρίσκει στον δρόμο του, εύκολα και ανεμπόδιστα. Οι μικροί και μεσαίοι ανήμποροι και προπαντός ανίκανοι, ουσιαστικά προσφέρονται μόνοι τους ως θυσία στον βωμό του Αλέξη.
Πριν έναν χρόνο υποστηρίξαμε ότι το Σκοπιανό πρέπει να λυθεί. Καταγγείλαμε όμως τους χειρισμούς Τσίπρα. Ενημέρωσε τότε τον Αρχιεπίσκοπο, αλλά όχι τους πολιτικούς αρχηγούς ως όφειλε. Εργαλειοποίησε το εθνικό θέμα για να διχάσει τη Νέα Δημοκρατία. Αν ο Μητσοτάκης δεν είχε εγκαίρως περιχαρακώσει το κόμμα και παρέμεινε πιστός στον φιλελευθερισμό του τώρα δεν θα είχε την παραμικρή πιθανότητα να κερδίσει τις εκλογές. Στο προ έτους άρθρο επέμεινα στη σύνθετη ονομασία. Δεν μπορούσα όμως να φανταστώ ότι οι διαπραγματεύσεις θα ενέπλεκαν την κυβέρνηση σε ζητήματα ταυτότητας και γλώσσας των γειτόνων. Σλαβομακεδόνες ναι. Σλαβομακεδονική γλώσσα ναι. Μακεδόνες όμως όχι.
Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε. Είθε η περιδίνηση να μην κρατήσει πολύ. Εδώ που φθάσαμε, η Συμφωνία των Πρεσπών πρέπει να υπερψηφισθεί, αλλιώς θα συνθλιβούμε από υπέρτερες δυνάμεις. Λέγεται και δεν απέχει της αληθείας ότι η κυβέρνηση υπέκυψε στις πιέσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων και ότι τυχόν υπαναχώρηση θα πληρωθεί ακριβά. Έτσι είναι, αλλά για να είμαστε δίκαιοι η συντριπτική πλειοψηφία των συριζαίων ήταν ανέκαθεν υπέρ μιας συμφωνίας σαν και αυτή την οποία υπέγραψαν.
Με την υπερψήφιση και εν μέσω μιας πρωτοφανούς πολιτικής σύγκρουσης, η οποία οδηγεί σε αδιέξοδο και αποσταθεροποίηση, είναι αναγκαίο να οδηγηθούμε σε εκλογές εδώ και τώρα. Ίσως να είναι η μοναδική λύση. Προσωρινή όμως γιατί πολύ φοβάμαι ότι εισήλθαμε σε έναν νέο εθνικό διχασμό και σε μια περιπέτεια, στην οποία δύσκολα θα σταθούμε όρθιοι. Μπορεί η κυβέρνηση να πανηγυρίζει για τις επιδόσεις της στην οικονομία όμως το πρόβλημα παραμένει τεράστιο, ανεπίλυτο και προφανώς πρόβλημα επιβίωσης.
***
Όλοι οι άνθρωποι έχουν μέσα τους την προδιάθεση για ενσυναίσθηση. Εμείς οι Έλληνες έχουμε αποδείξει πως όχι μόνο την διαθέτουμε, αλλά πολλές φορές παραδώσαμε μαθήματα κατανόησης της χαράς, του πόνου και της αγωνίας του διπλανού μας.
Το κακό όμως που έγινε τα χρόνια της κρίσης, από τις πλατείες των αγανακτισμένων, το «τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν» του Αλέξη και τις αναρτήσεις Πολάκη είναι πολύ μεγάλο για να μας επιτρέψει να δούμε ψύχραιμα και ρεαλιστικά τα προβλήματα που πληθαίνουν στο εσωτερικό και στα σύνορά μας.
Δυστυχώς φάρος δυνατός, όπως ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, δεν υπάρχει στην πολιτική ζωή μας. Και δυστυχώς επίσης δεξιοί και αριστεροί ριζοσπάστες, από διαφορετική σκοπιά και αφετηρία μοιάζουν όλο και περισσότερο με τον Μεταξά της περιόδου 1915-1938. Ωστόσο ο δικτάτορας πρόδωσε μεν τη δημοκρατία – ενδεχομένως και την πατρίδα το 1915 και 1916 όταν μπαινόβγαινε στη γερμανική πρεσβεία – αλλά στα στερνά του την υπηρέτησε αποτελεσματικά και αποφασιστικά. Και είχε το θάρρος να ομολογήσει το δικό του φταίξιμο για τον μεγάλο διχασμό. Έδωσε έτσι ένα διαχρονικό μάθημα: Στην πολιτική το μείζον, το ζητούμενο και αποδεκτό είναι η ηθική της ευθύνης, όχι η ηθική του φρονήματος.
(Αύριο, Πολιτικός Φιλελευθερισμός και Ελληνικό Κράτος)