«Να δοθούν κίνητρα στους νέους να παραμείνουν στα χωριά τους»

Οι νέοι αναζητούν καλύτερη τύχη στις πόλεις. Εγκαταλείπουν τα χωριά τους, καθώς θεωρούν δύσκολη και αβέβαιη την καλλιέργεια της γης.
Τέσσερις νέοι μίλησαν στη «Θ» για τους λόγους που εγκαταλείπουν τα χωριά τους και αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον στις μεγαλουπόλεις, αλλά και το εξωτερικό. Η δυσκολία που έχει ο αγροτικός τομέας, σε συνάρτηση με την αβεβαιότητα της φυτικής παραγωγής αποτρέπουν πολλούς να καθίσουν στα χωριά τους και να συνεχίσουν από τους γονείς τους την καλλιέργεια της γης. Η επιθυμία πολλών να σπουδάσουν και να φύγουν από τα στενά πλαίσια μια μικρής κοινωνίας τους ωθούν στις πόλεις. Κάποιοι επιστρέφουν πίσω έπειτα από χρόνια.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΑΡΤΕΜΗΣ ΧΑΛΑΤΣΗΣ
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΧΑΛΑΤΣΗ

Η Δήμητρα Φικιώρη, με καταγωγή από τη Σπάρτη, ήρθε σε μικρή ηλικία στον Βόλο. Σήμερα ζει και δραστηριοποιείται επαγγελματικά στην πόλη μας. Μαζί με τον σύζυγό της καλλιεργούν κτήματα με ελαιόδενδρα στην περιοχή Αγίου Βλασίου και στο Μαλάκι.

«Οι νέοι καταρχήν εγκαταλείπουν τα χωριά τους προκειμένου να πάνε για σπουδές σε κάποια μεγάλη πόλη. Θεωρώ και από προσωπική εμπειρία ότι οι περισσότεροι γονείς ωθούν τα παιδιά τους στο να σπουδάσουν ώστε να αποφύγουν τη δουλειά στον αγροτικό τομέα. Στο χωριό μου θυμάμαι πως κάποιοι γονείς θεωρούσαν ντροπή να παντρευτεί κάποιο κορίτσι αγρότη, γι’ αυτό κατηύθυναν τα παιδιά τους να πάνε να σπουδάσουν ακόμη και στο εξωτερικό, εφόσον είχαν κάποια οικονομική δυνατότητα. Στην ηλικία των 18-20 χρόνων θεωρώ πως τα περισσότερα παιδιά θέλουν να ξεφύγουν από το χωριό και να πάνε να ζήσουν ανεξάρτητοι σε κάποια πόλη. Θέλουν να διασκεδάσουν, θέλουν να γνωρίσουν νέους ανθρώπους, να ζήσουν μια διαφορετική ζωή πιο ανεξάρτητη. Ειδικά τα κορίτσια θεωρώ πως όλα θέλουν να φύγουν για σπουδές, γιατί ενδεχομένως νιώθουν σ’ αυτή την ηλικία πιο καταπιεσμένα από ότι τα αγόρια. Θέλουν την ελευθερία. Υπάρχει και μια άλλη παράμετρος. Σε οικογένειες που έχουν ένα ή περισσότερα αγόρια ο γονιός θέλει να κρατήσει ένα από τα αγόρια να τον βοηθήσει στον αγροτικό τομέα, όμως τα υπόλοιπα θέλει να τα αποτρέψει και να διώξει για σπουδές. Όσο για τα κορίτσια είναι δεδομένο ότι θα πάνε για σπουδές. Καμαρώνει ο γονιός, αν τα παιδιά του περάσουν στο Πανεπιστήμιο ή πάνε σε κάποια σχολή και το ζητάει κι εκείνος.

Υπάρχουν όμως και κάποια παιδιά στην ηλικία αυτή που δεν μπορούν να φανταστούν τη ζωή τους μακριά από το χωριό και την αγροτική ζωή, αλλά θεωρώ ότι αυτά είναι σπάνιες περιπτώσεις. Στην περίπτωσή μου είμαι από τους ανθρώπους που έφυγαν από το χωριό να ζήσουν στην πόλη, αλλά κάποια στιγμή και μετά αποφάσισα να επιστρέψω στο χωριό και με τον σύζυγό μου που αγαπάει τη γη να την καλλιεργήσουμε. Αυτό όμως το καταλαβαίνεις έπειτα από κάποια ηλικία. Σήμερα βέβαια τα πράγματα έχουν αλλάξει και πολλοί νέοι που αποφάσισαν να ζήσουν στην Αθήνα για ένα καλύτερο αύριο, επιστρέφουν στα χωριά τους ή σε κάποιο άλλο χωριό της Ελλάδας και δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα. Η Αθήνα πια δεν αντέχεται. Ξέρω πολλά παραδείγματα ανθρώπων που έφυγαν από την Αθήνα για να βρουν την ψυχική ηρεμία τους. Η κυβέρνηση και η πολιτική ανέκαθεν θεωρώ πως δεν βοήθησε ως προς το κομμάτι αυτό, δηλαδή να δώσει κίνητρα στους νέους να παραμείνουν στα χωριά τους και να καλλιεργήσουν τη γη τους. Ως προς το θέμα των παροχών από το κράτος κι επειδή έγινα πρόσφατα μητέρα, θέλω να πω πως το να είσαι μαμά είναι ένα κανονικό επάγγελμα. Θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει κανονικός μισθός, όπως γίνεται στις σκανδιναβικές χώρες. Δεν υπάρχει καμία βοήθεια στις μαμάδες. Πόσο μάλλον αν είναι και αγρότισσες.

«Πλήρεις φορολογικές απαλλαγές για νέους που αποφασίζουν
να παραμείνουν στο χωριό και να ασχοληθούν με τη γη»

Η Άννα Κασίδη έχει καταγωγή από τον Κισσό. Ασχολείται με τον σύζυγό της στον αγροτικό τομέα και συγκεκριμένα στην καλλιέργεια κάστανου. Στο ερώτημα, γιατί οι νέοι εγκαταλείπουν τα χωριά τους και τον αγροτικό τομέα μάς απάντησε: «Η οικονομική ανασφάλεια που επικρατεί στον αγροτικό τομέα είναι ένα μεγάλο θέμα. Το ένα έχει να κάνει καθ’ αυτού με το αγροτικό προϊόν, για παράδειγμα, αν το κάστανο θα απορροφηθεί από την αγορά και σε ποια τιμή. Η άλλη παράμετρος έχει να κάνει με την αβεβαιότητα της παραγωγής και έχει να κάνει με τις κλιματολογικές συνθήκες. Ένας παγετός, μια έντονη βροχόπτωση, υψηλές θερμοκρασίες μπορούν καταστρέψουν το προϊόν σου από τη μια ώρα στην άλλη και οι κόποι και τα έξοδα μιας χρονιάς να πάνε χαμένοι. Επιπρόσθετα, οι αγρότες που δεν είναι μέλη σε κάποιον συνεταιρισμό είναι έρμαια στις διαθέσεις των εμπόρων που αγοράζουν τους κόπους σου σε όποια τιμή θέλουν και όποτε θέλουν. Στον τομέα της καστανοπαραγωγής υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα. Όλα αυτά αποτρέπουν ένα νέο παιδί να παραμείνει στο χωριό και να ασχοληθεί με τον αγροτικό τομέα και αποζητά να βρει μια διαφορετική εργασία στην πόλη. Ειδικά στις μικρές ηλικίες είναι σχετικά εύκολο να βρεις εργασία στον τομέα της εστίασης και του τουρισμού.
Στην περίπτωση ενός νέου ζευγαριού που αποφασίζει να μείνει στο χωριό, ειδικά για τη γυναίκα που θα παραμείνει δίπλα στον άντρα, τα πράγματα στον εργασιακό τομέα είναι πολύ δύσκολα. Ίσως κάποιους μήνες το καλοκαίρι να μπορέσει να απορροφηθεί στον τουριστικό κλάδο, αλλά τους περισσότερους μήνες μια κοπέλα που θα μείνει στο χωριό θα είναι άνεργη. Σε μια οικογένεια λοιπόν δεν υπάρχει εισόδημα πέρα από το καθαρά αγροτικό του άντρα, το οποίο μάλιστα είναι και επίφοβο. Ας υποθέσουμε πως δύο νέοι σ’ ένα χωριό αποφασίζουν να κάνουν οικογένεια. Μόλις κάνουν παιδιά αρχίζουν να σκέφτονται την εκπαίδευση των παιδιών, τα σχολεία που δεν υπάρχουν, τα φροντιστήρια, τις δραστηριότητες, τον αθλητισμό, γεγονός που μπορεί να τους οδηγήσει να μετακομίσουν στην πόλη για να έχουν τα παιδιά τους καλύτερες παροχές. Γιατί τα παιδιά στην πόλη έχουν περισσότερες ευκαιρίες από τα παιδιά σε ένα χωριό όχι μόνο από πλευράς μόρφωσης, αλλά και σε θέματα όπως εξωσχολικές δραστηριότητες (μπαλέτο, άθλημα, χόμπι κ.λπ.). Τέλος, οι κοινωνικές συναναστροφές στο χωριό είναι περιορισμένες.
Η πλειονότητα των νέων που θα τελειώσει το σχολείο στο χωριό θέλει να πάει να σπουδάσει. Έστω και μια σχολή διετούς φοίτησης. Θεωρώ ότι και οι γονείς κατευθύνουν τα παιδιά τους προς αυτό, ειδικά αν είναι κορίτσια. Παράλληλα, πολλοί είναι και οι γονείς που αποτρέπουν τα παιδιά τους να ασχοληθούν με τον αγροτικό τομέα, γιατί είναι κάτι δύσκολο. Εγώ έφυγα από το χωριό για να σπουδάσω, έπειτα βρήκα εργασία στον Βόλο και παρέμεινα εκεί. Το κράτος δεν βοηθάει τους νέους να παραμείνουν στα χωριά τους. Θεωρώ ότι οι νέοι που αποφασίζουν να παραμείνουν στο χωριό και να ασχοληθούν με τη γη έπρεπε να έχουν πλήρεις φορολογικές απαλλαγές.

«Για εκείνον που αποφασίζει να φύγει από το χωριό,
υπάρχει ένα μεγάλο έξοδο που λέγεται στέγη…»
Η Κερασία Π., με καταγωγή από Ζαγορά, εδώ και κάποια χρόνια ζει στον Βόλο. Παρόλο που είχε κάποια κτήματα, αποφάσισε να ζήσει σε μια μεγάλη πόλη. Η αρχική της απόφαση είχε να κάνει με την ποιότητα ζωής. Στην ηλικία των 18 ετών έφυγε από το χωριό. «Νόμιζα ότι στην πόλη θα έχω καλύτερη ποιότητα ζωής. Η αλήθεια είναι ότι σε αυτή την ηλικία μπορείς στην πόλη να βρεις πιο εύκολα εργασία απ’ ό,τι αν μείνεις στο χωριό, καθώς επίσης μπορείς να έχεις πολλές επιλογές διασκέδασης. Σ’ αυτή την ηλικία ο νέος θέλει να ζήσει τη ζωή του και το χωριό τον εγκλωβίζει. Όμως μετά από μια ηλικία και όσο μεγαλώνεις σκέφτεσαι συχνότερα το χωριό και αν έχεις και κάποια περιουσία σκέπτεσαι πως πρέπει να την καλλιεργήσεις. Όμως για εκείνον που τελικά αποφασίζει να φύγει, υπάρχει κι ένα μεγάλο έξοδο που λέγεται στέγη. Αυτό ενδεχομένως να μην το λαμβάνουν σοβαρά υπόψη οι νέοι, αλλά αποτελεί μεγάλο κόστος. Τα νέα παιδιά δεν θέλουν να καλλιεργήσουν τη γη, γιατί θεωρούν δύσκολο το επάγγελμα του αγρότη. Όμως αν αγαπάς τη γη, η γη τελικά θα σε ανταμείψει» .