Σε μια Αμερική που το τελευταίο διάστημα εμφανίζεται διχασμένη μετά και τις εκλογές, τα τραγικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν πριν λίγες ημέρες στο Καπιτώλιο, σόκαραν τους πολίτες της, αλλά και όλη την υφήλιο. Για την κατάσταση που επικρατεί στην Αμερική, αλλά και για τις σχέσεις της με την Ελλάδα μίλησε στη «Θ» ο πρόεδρος του American-Hellenic Institute (AHI), Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου Νικ Λαρυγγάκης. Ο σημαντικός αυτός οργανισμός εργάζεται εδώ και περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες για τη σύσφιξη των δεσμών μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ηνωμένων Πολιτειών. Με καταγωγή από τη Σκόπελο και από τον Βόλο ο Νικ Λαρυγγάκης αναφέρεται στο πως βλέπει τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα και τονίζει ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας αποτελούν υπερδύναμη στα Βαλκάνια.
Κύριε Λαρυγγάκη, πως ζήσατε τα γεγονότα στην Ουάσιγκτον; Έχετε δηλώσει πως κλάψατε για 2η φορά μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Σας σόκαρε η εισβολή οπαδών του Ντόναλντ Τραμπ στο Καπιτώλιο;
Ήταν κάτι που δεν περιμένει κανείς, που ζει στη χώρα αυτή, η οποία προωθεί τη Δημοκρατία σαν καμία άλλη χώρα του κόσμου. Για 250 σχεδόν χρόνια έχει Δημοκρατία. Αυτό που συνέβη, είναι κάτι που βλέπουμε σε τρίτες χώρες. Και να που τα είδαμε με τα μάτια μας, μόλις λίγα χιλιόμετρα από εκεί που ζούμε. Ήταν σοκαριστικές οι εικόνες που έβλεπα από το σπίτι. Εκείνη την ημέρα είχα προβλέψει, ότι μπορεί να υπάρξουν επεισόδια. Έκλεισα το γραφείο, που είναι στο κέντρο της Ουάσιγκτον και είπα στους συνεργάτες, να μείνουν σπίτι. Καμία φαντασία δεν μπορεί να προβλέψει, πως εξελίχθηκε η κατάσταση στο Καπιτώλιο. Ζω στην Αμερική από το 1962. Είναι η δεύτερη φορά που κλαίω, για κάτι που δεν αφορά οικογένεια. Η πρώτη φορά ήταν στις 11 Σεπτεμβρίου 2011, όπου οδηγώντας στο κέντρο της Ουάσιγκτον, για να φτάσω στο γραφείο μου, πέρασε το αεροπλάνο σχεδόν δίπλα από το αυτοκίνητό μου και χτύπησε μπροστά στα μάτια μου. Η εισβολή στο Καπιτώλιο ήταν εισβολή προς το σύμβολο της Δημοκρατίας.
Ήταν αιφνίδια ή αναμενόμενα τα γεγονότα σε μια Αμερική, που εμφανίζεται διχασμένη μετά τις εκλογές;
Λίγο έως πολύ όλοι είχαμε μία ανησυχία, ότι μπορούσε να γίνει κάτι τις δύο εβδομάδες, μέχρι να ορκιστεί ο επόμενος πρόεδρος, γιατί ο Τραμπ, κατά τη γνώμη μου, δυστυχώς ακόμη συνεχίζει να προωθεί αυτόν τον διχασμό. Όταν καλείς ανθρώπους από όλη την Αμερική, για να αντιδράσουν, στην ουσία για την ψηφοφορία που έγινε πριν έναν μήνα, τι αποτελέσματα μπορούσαμε να περιμένουμε, όταν συγκεντρώθηκαν τόσοι; Ήταν η αντίδραση σε μία επιλογή της Αμερικής, που εμείς υπερηφανευόμαστε πως στις εκλογές μας και στη Δημοκρατία μας τηρείται η απόφαση του λαού. Οι συνθήκες για τη δημιουργία ενός επεισοδίου υπήρχαν, αλλά κανείς δεν πίστευε, ότι θα φτάσει σε αυτή την έκταση με πέντε νεκρούς.
Μέχρι την ορκωμοσία του νέου προέδρου των ΗΠΑ, στις 20 Ιανουαρίου, φοβάστε νέα επεισόδια;
Δεν νομίζω ότι θα υπάρξουν επεισόδια μέχρι την ορκωμοσία. Ο Τραμπ για πρώτη φορά είπε ότι θα υπάρξει ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας. Είναι σαν να παραδέχεται για πρώτη φορά, ότι πραγματικά έχασε, χωρίς να πει «έχασα», το είπε με άλλα λόγια. Επίσης, πλέον τον έχουν εγκαταλείψει πολλοί υπουργοί και συνεργάτες του. Το καλό είναι πως υπάρχουν και κάποιοι, που προσπαθούν να τον κρατήσουν, για να μην προσπαθήσει να κάνει τίποτα καινούργιο.
Η αμερικανική Δημοκρατία εμφανίζεται ανθεκτική. Πώς θα κλείσουν οι «πληγές» που έχουν δημιουργηθεί από την πόλωση στην αμερικανική κοινωνία; Ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητες του Τζο Μπάιντεν προς την κατεύθυνση αυτή;
Αυτή τη στιγμή υπάρχει διχασμός για πολλούς λόγους. Χονδρικά τις φωτιές τις έχει «σκαλίσει» ο Τραμπ. Η Δημοκρατία «λύγισε» στις 6 Ιανουαρίου, αλλά άντεξε και αυτό είναι το πιο σημαντικό από όλα. Σε άλλες χώρες θα μπορούσε να πέσει η κυβέρνηση και να υπάρξει μεγάλη αναταραχή. Εδώ αυτό δεν έγινε. Προστατεύεται το Σύνταγμα και αντέχει. Το Κογκρέσο είπε ότι δεν θα αφήσει τα γεγονότα στο Καπιτώλιο, να είναι το παράδειγμα. Είπε ότι το παράδειγμα είμαστε εμείς και πως η Δημοκρατία θα συνεχίσει και πως κανένας παράγοντας δεν μπορεί να τη σταματήσει. Αυτή τη στιγμή η χώρα έχει πολλά προβλήματα και το κυριότερο είναι ο κορωνοϊός. Αυτές τις ημέρες έχει εξαφανιστεί από τις πρώτες σελίδες των εφημερίδων της Αμερικής, αλλά δεν παύει να αποτελεί μια τραγική πραγματικότητα. Έχουμε ρεκόρ κάθε μέρα από ανθρώπους, που πεθαίνουν και από κρούσματα. Αυτό το θέμα επηρεάζει όλα τα άλλα, την οικονομία, τις δουλειές, την προσωπική μας ζωή. Πρώτη προτεραιότητα του Τζο Μπάιντεν είναι να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι Αμερικανοί γρήγορα. Πιστεύω όμως ότι η κρίση των προηγούμενων ημερών βοήθησε τους Ρεπουμπλικάνους και τους Δημοκρατικούς, να έχουν συνεργασία για το καλό της χώρας και του Αμερικανού πολίτη. Ο διχασμός δεν είναι αυτός που θα μας βοηθήσει να πάμε μπροστά.
Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ γνωρίζει καλά τα εθνικά μας θέματα, αλλά όπως έχετε προειδοποιήσει μετά την είσοδο στον Λευκό Οίκο, η εξωτερική πολιτική αφήνεται στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Πιστεύετε ότι ο Μπάιντεν θα ακολουθήσει την παράδοση αυτή των προηγούμενων προέδρων ή θα παρέμβει ο ίδιος στα ζητήματα, υποστηρίζοντας ποιο ενεργά τις ελληνικές θέσεις;
Πιστεύω πως ό,τι κι αν προκύψει το επόμενο χρονικό διάστημα με τα εθνικά θέματα της Ελλάδας, πρωτοβουλία θα πάρει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Το Κογκρέσο παίζει μεγάλο ρόλο, με τις επιτροπές του, με τις οποίες έχουμε καλή επαφή ως Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο. Ο Τζο Μπάιντεν γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή μας και όλα τα προβλήματα που υπάρχουν. Σαν οργάνωση και μέσω των μελών μας, που ήταν στην πολιτεία του Ντελαγουέρ, τον ενημερώσαμε για τα θέματα της Ελλάδας και της Κύπρου. Κανένας όμως πρόεδρος δεν θα στηρίξει τις ελληνικές θέσεις, μόνο γιατί είναι για το καλό της Ελλάδας. Θα το κάνει γιατί είναι προς συμφέρον της Αμερικής. Τα θέματα της Ελλάδας τα γνωρίζει και τα καταλαβαίνει πολύ καλά και αν το μαχαίρι φτάσει στο κόκκαλο, εκεί πιστεύω ότι θα παρέμβει.
Βρίσκεστε στο Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Πόσο έχει συμβάλει στη βελτίωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και που υπάρχει πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθούν περισσότερο;
Οι σχέσεις Αμερικής-Ελλάδας έχουν βελτιωθεί πολύ. Ο βασικός μας ρόλος είναι να προωθούμε καλύτερες σχέσεις μεταξύ της Αμερικής και της Ελλάδας, αλλά και της Αμερικής και της Κύπρου. Η οργάνωση ιδρύθηκε λόγω της εισβολής στην Κύπρο και καταφέραμε να βάλουμε το εμπάργκο που έγινε προς την Τουρκία το 1975. Από τότε έχουμε θέσει το Μακεδονικό ζήτημα, του Πατριαρχείου, το Κυπριακό, που ακόμη δεν έχει λυθεί, τα θέματα που ανακύπτουν στο Αιγαίο με την ΑΟΖ, τις παραβιάσεις που γίνονται στον εναέριο χώρο ή από θαλάσσης. Ερχόμαστε σε επαφή με το Κογκρέσο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και συνεχώς ενημερώνουμε, τι γίνεται στην περιοχή της Ελλάδας. Τονίζουμε λύσεις για θέματα που θα μπορούσε η Αμερική να προωθήσει, για να επιλυθούν ορισμένα από αυτά τα ανοιχτά μέτωπα. Δεν καθόμαστε στο γραφείο να κάνουμε zoom calls. Είμαστε διαρκώς σε συναντήσεις και προωθούμε τις σχέσεις των χωρών, σε όποιο επίπεδο μπορούμε. Ένα από αυτά τα επίπεδα είναι προγράμματα, που έχουμε σχεδιάσει τα τελευταία 10 χρόνια. Στέλνουμε 10 Ελληνοαμερικανούς φοιτητές από διάφορα πανεπιστήμια στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Τους πηγαίνω στα Κατεχόμενα, να δουν με τα μάτια τους τι έχει συμβεί και στην Ελλάδα έχουμε συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με τον υπουργό Άμυνας και ίσως και με τον πρωθυπουργό, αν το επιτρέπει το πρόγραμμά του. Οι σχέσεις Ελλάδας-Αμερικής είναι δυνατές στον αμυντικό τομέα. Γι΄ αυτό κάνουμε ξενάγηση στους φοιτητές και στις βάσεις της Σούδας. Πολλοί από τους φοιτητές έχουν ακολουθήσει καριέρα στην πολιτική.
Πώς βλέπετε την κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα; Ποιες προτάσεις θα κάνατε για την ανάπτυξη της χώρας, αλλά και για την ιδιαίτερη πατρίδα σας, καθώς κατάγεστε από την περιοχή και συγκεκριμένα από τη Σκόπελο;
Η προσωπική μου άποψη είναι πως τόσο η Ελλάδα, όσο και η Κύπρος, βρίσκονται σε μια καλύτερη κατάσταση. Τα οικονομικά προβλήματα δυστυχώς έχουν πάει πίσω τη χώρα. Και ενώ έκανε βήματα, προέκυψε ο κορωνοϊός. Βλέπω όμως καλύτερες ημέρες από οικονομική και από επενδυτική πλευρά. Βέβαια και στο κομμάτι που έχει να κάνει με την Αμερική. Και αυτό γιατί η Αμερική έχει δώσει μεγάλη σημασία στην Ελλάδα, όχι μόνο γεωστρατηγικά, αλλά κοιτάζει να τη βοηθήσει και επενδυτικά. Η Ελλάδα έχει όμως και μια πολύ δυναμική άμυνα, μία από τις καλύτερες του ΝΑΤΟ. Χαρακτηρίζω τις Ένοπλες Δυνάμεις της Ελλάδας, γιατί έχω δει όλες σχεδόν τις βάσεις, ως υπερδύναμη μέσα στα Βαλκάνια. Και πρέπει να είναι, για να κρατάς τους άλλους ένα μέτρο μακριά.