«Μπορεί να ξαναγραφεί η ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας;» – Ενδιαφέρουσα ομιλία του καθηγητή Δ. Μόσχου

Η έβδομη εκδήλωση της σειράς «Καιρός του ποιήσαι» της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά την Τετάρτη 26 Μαΐου με ελεύθερη πρόσβαση για το κοινό. Ομιλητής ήταν ο Δημήτρης Μόσχος, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.) και Μέλος του Δ.Σ. της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, που μίλησε με θέμα είναι «Μπορεί να ξαναγραφεί η ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας;». Τη συζήτηση συντόνισε ο Νίκος Κουρεμένος, Δρ. Ανατολικών Εκκλησιαστικών Επιστημών του Ποντιφικού Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών της Ρώμης και επιστημονικός συνεργάτης της Ακαδημίας.

Ο ομιλητής αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη θέση της Εκκλησιαστικής Ιστορίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία, η εικόνα της οποίας συχνά καθορίζεται από την ιστορική συνέχεια («Εκκλησία της παράδοσης»), που χρησιμοποιήθηκε κι από την ίδια για απολογητικούς και πολεμικούς λόγους σε δύσκολες εποχές. Ωστόσο, με το πρίσμα της σύγχρονης ιστοριογραφίας και στο πλαίσιο του διαλόγου των χριστιανικών δογμάτων, αυτή η θέση αποδεικνύεται προβληματική. Παρά το γεγονός ότι το εγχείρημα μιας διαρκούς κριτικής προσέγγισης στο ιστορικό αφήγημα της Εκκλησίας φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολο και αντιμετωπίζεται συχνά με καχυποψία ως αναθεωρητικό και αποδομητικό, είναι βέβαιο ότι αποτελεί μια θωράκιση απέναντι σε παραδοσιαρχικές ειδωλοποιήσεις του παρελθόντος και ότι βοηθά τους πιστούς να εξελιχθούν σε δρώντα ιστορικά υποκείμενα του σήμερα, ενώ στο διάλογό της Εκκλησίας με την κοινωνία μεταμορφώνει τον λόγο της ως καρπό της αλληλεπίδρασης με τον κάθε πολιτισμό και την ιστορία, καθώς η Εκκλησία «συναυξάνει» μαζί τους χωρίς να ταυτίζεται με αυτά.

Ο Δημήτριος Μόσχος είναι Καθηγητής Εκκλησιαστικής Ιστορίας στο Τμήμα Θεολογίας του Ε.Κ.Π.Α. και Διευθυντής του Εργαστηρίου Μελέτης Αρχαίου Ανατολικού Χριστιανισμού του ιδίου Τμήματος. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1982-1986) και κατόπιν Ευαγγελική Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Erlangen (1988-1989) και Βυζαντινολογία, Ορθόδοξη Θεολογία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου (1989-1992). Αναγορεύθηκε Μagister Αrtium Βυζαντινολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου (1993), Διδάκτορας Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στην Εκκλησιαστική Ιστορία (1995) και, κατόπιν νέων σπουδών και ερευνητικού έργου (2000-2006) στον Κοπτικό Χριστιανισμό, Υφηγητής Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Rostock Γερμανίας (2007), στην οποία και διδάσκει ως έκτακτος επισκέπτης καθηγητής. Το θέμα της υφηγεσίας του ήταν «Εσχατολογία στον αιγυπτιακό μοναχισμό. Ο ρόλος διαφοροποιημένων αντιλήψεων χριστιανικής εσχατολογίας στην ιστορία του πρώιμου αιγυπτιακού μοναχισμού και της κοινωνικής του λειτουργίας (4ος-5ος αι.)» που εκδόθηκε το 2010 από τις εκδόσεις Mohr-Siebeck. Ασχολήθηκε με την σχέση της Εκκλησιαστικής Ιστορίας με τα πνευματικά ρεύματα του υστέρου Βυζαντίου, το θεολογικό υπόβαθρο του αιγυπτιακού μοναχισμού τον 4ο αιώνα, την εξέλιξη των εκκλησιαστικών θεσμών στην πρώτη και μέση περίοδο κ.ά., ενώ διδάσκει και Ιστορία Αρχαίων Ανατολικών Εκκλησιών (Κοπτών, Ασσυρίων κλπ.). Είναι μέλος της International Orthodox Theological Association, του Πανελληνίου Θεολογικού Συνδέσμου «Καιρός – για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης», της Συντακτικής Επιτροπής του θεολογικού περιοδικού «Σύναξη» και του Δ.Σ. της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.

Η διάλεξη αλλά και η συζήτηση που ακολούθησε θα είναι διαθέσιμες στο κανάλι της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών στο YouTube.