Της Χαριτίνης Μαλισσόβα
Η προχθεσινή είδηση ότι ο Διονύσης Σιμόπουλος έφυγε από τη ζωή σκόρπισε θλίψη και συγκίνηση όχι μόνο στους οικείους του, αλλά και σε όσους παρακολουθούσαμε την πορεία του στα επιστημονικά και συγγραφικά του δρώμενα. Δραστήριος μέχρι την τελευταία στιγμή είχε προλάβει να επιμεληθεί την έκδοση του βιβλίου του με τίτλο «Το αλάτι μιας ζωής» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Πρόκειται για μια όχι κλασικού τύπου αυτοβιογραφία, όπως είχε δηλώσει, ωστόσο το βιβλίο αποτελεί ένα λεύκωμα της ζωής και της καριέρας του με πλούσιο φωτογραφικό και υλικό συνεντεύξεών του.
Ο ίδιος είχε μοιραστεί στο κοινό το πρόβλημα υγείας του από το 2019, ενώ μέχρι και λίγες μέρες πριν την είδηση του θανάτου του δημοσίευε άρθρα, έδινε συνεντεύξεις και ήταν ενεργός στην κοινωνική δικτύωση.
Είχα τη χαρά της συνομιλίας με τον ιδιαίτερα αγαπητό στο κοινό αστροφυσικό, εν όψει της επίσκεψής του στον Βόλο τον Μάρτιο του 2019.
Στις δυο συνεντεύξεις μας (3/3/19 και 28/9/20) είχε δηλώσει μεταξύ άλλων:
«Ύστερα από την ενασχόλησή μου επί μισό αιώνα με την εκλαΐκευση της επιστήμης το θεωρώ φυσικό επακόλουθο να γράφω με τον τρόπο που το κάνω. Όταν μάλιστα με ρωτάνε πόσο χρόνο μου πήρε για να γράψω ένα νέο βιβλίο, η απάντηση είναι πολύ εύκολη: 50 χρόνια, αν και η πραγματική χρονική διάρκεια της συγγραφής δεν χρειάστηκε πάνω από μερικούς μήνες»!
«Στο Ίδρυμα Ευγενίδου, όλα αυτά τα χρόνια έχουμε εργαστεί περίπου 400-500 άτομα, καθένα από τα οποία συνεισέφερε με τον δικό του τρόπο και στον δικό του τομέα στο όλο έργο και τις δραστηριότητες του Ιδρύματος. Θα πρέπει επίσης να επισημάνω εδώ ότι για όλες του τις δραστηριότητες το Ίδρυμα δεν έχει επιβαρύνει ούτε κατά μία δραχμή ή ένα ευρώ την Πολιτεία και τον Έλληνα φορολογούμενο, χάρη στα κληροδοτήματα που άφησαν οι αείμνηστοι εθνικοί μας ευεργέτες Ευγένιος Ευγενίδης και Μαριάνθη Σίμου, αδελφή του Ευγενίδη. Στη δεκαετία του ’80 το Πλανητάριο επέκτεινε τις δραστηριότητές του και πέρα από το κτηριακό του συγκρότημα, με επιμορφωτικά άρθρα και συνεντεύξεις στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο, με επιμορφωτικές διαλέξεις σε όλη τη χώρα και με εκπομπές εκλαϊκευμένης επιστήμης στην τηλεόραση που παρακολούθησαν συνολικά εκατομμύρια μικροί και μεγάλοι θεατές. Από τις εκπομπές αυτές επηρεάστηκαν χιλιάδες μαθητές με τελικό αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς σήμερα να διαπρέπουν σε διάφορα ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Έτσι, ξεκίνησε η διαδικασία υλοποίησης του οράματος για ένα Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο, το οποίο ύστερα από τέσσερα χρόνια κατασκευής άνοιξε τις πύλες του στο κοινό στις 3 Νοεμβρίου 2003. Από τότε και μέχρι σήμερα, το Πλανητάριο μετατράπηκε σε ένα από τα πλέον δημοφιλή αξιοθέατα ολόκληρης της χώρας, αφού στα 15χρόνια της λειτουργίας του υποδέχτηκε πάνω από 4.500.000 θεατές».
«Τα τελευταία 25 χρόνια από τις διάφορες ερωτήσεις που μου έχουν κάνει στις εκατοντάδες ομιλίες μου σ’ ολόκληρη τη χώρα, φαίνεται ότι και η τηλεόραση, αλλά κυρίως το διαδίκτυο, έχουν βοηθήσει πολύ στην εξάπλωση των γνώσεων για το Διάστημα. Δυστυχώς στην εκπαιδευτική κοινότητα τα πράγματα εξελίχτηκαν από το κακό στο χειρότερο. Δεν λέω να γίνουν οι μαθητές αστροφυσικοί ή έστω ερασιτέχνες αστρονόμοι, αλλά υπάρχουν ορισμένες βασικές επιστημονικές έννοιες που πρέπει όλοι να γνωρίζουν, οποιαδήποτε κι αν είναι τα μελλοντικά τους επαγγελματικά σχέδια. Ούτε θεωρώ ότι είναι αναγκαστικά απαραίτητο ένα ξεχωριστό μάθημα Αστρονομίας, αλλά ένα μάθημα βασικών τουλάχιστον γνώσεων φυσικών επιστημών (αστρονομίας και γεωφυσικής-γεωλογίας) που θα έπρεπε οπωσδήποτε να περιλαμβάνεται στα μαθήματα της Α’ Λυκείου, ενώ η διδασκαλία του θα πρέπει να γίνεται με έναν τρόπο εποπτικό και εν πολλοίς από τους ίδιους τους μαθητές κάτω από την εποπτεία του καθηγητή. Σε τελική πάντως ανάλυση δεν θα με ενοχλούσε τόσο πολύ η αποβολή του μαθήματος της Αστρονομίας, εφόσον η όποια «μεταρρύθμιση» κατόρθωνε να μάθει στους μαθητές «πώς να σκέφτονται»»!
«Τα τελευταία 40 χρόνια βλέπω μια ραγδαία και εγκληματική (κατά τη γνώμη μου) ελάφρυνση του περιεχομένου στα σχετικά μαθήματα των εγκύκλιων σπουδών όλων των βαθμίδων».
«Θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα σημαντική η ανάπτυξη της ικανότητας των παιδιών να μαθαίνουν και να επιλύουν προβλήματα, όπως και το να κατανοούν και να χρησιμοποιούν τη γλώσσα, αλλά και οτιδήποτε εξάπτει τη φαντασία τους. Το παιδικό μυαλό, άλλωστε, είναι σαν το σφουγγάρι, αρκεί η πληροφορία που θα του δώσουμε να δίδεται με έναν τρόπο ευχάριστο, σαν παραμύθι».
«Η σημερινή γενιά έχει πάρα πολλά ατού, μεταξύ των οποίων θα έλεγα ότι περιλαμβάνονται η ευρεία χρήση της τηλεόρασης, των βίντεο, των υπολογιστών, των τάμπλετ και του διαδικτύου. Μην ξεχνάτε ότι στη δική μου εποχή, στη δεκαετία του 1950, δεν υπήρχε τίποτα απ’ όλα αυτά. Ακόμα και τα βιβλία ήταν αντικείμενα πολυτελείας. Θυμάμαι ότι στο σπίτι μας είχαμε μία εγκυκλοπαίδεια του Ήλιου, την οποία είχα χιλιοταλαιπωρήσει! Κάθε τόσο και λιγάκι κατέβαζα από το ράφι έναν τόμο στην τύχη, τον άνοιγα και πάλι στην τύχη, κι άρχιζα να διαβάζω ό,τι τύχαινε. Ορισμένες μάλιστα φορές τύχαινε να πέσω πάνω σε κείμενο που είχα ήδη διαβάσει πριν από μήνες ή και χρόνια ακόμη! Οπότε η αναζήτηση της γνώσης ήταν τότε ένα δύσκολο και απόμακρο όνειρο. Παρόλα αυτά, προσωπικά είχα την τύχη να έχω εξαιρετικούς δασκάλους, και στο Δημοτικό, αλλά και στο Γυμνάσιο, που με καθοδήγησαν, κατά τη γνώμη μου, σωστά».
«Είμαι ο περήφανος παππούς πέντε εγγονιών, όλες τους κορίτσια, κι εκείνο που έχω διαπιστώσει είναι αυτό που έχουν εντοπίσει και οι έρευνες πολλών ψυχολόγων που επιβεβαιώνουν ότι η συχνή επαφή των παππούδων και γιαγιάδων έχουν άμεση και θετική επίδραση στην πνευματική και ψυχική ανάπτυξη όχι μόνο των παιδιών, αλλά και των ίδιων των παππούδων και των γιαγιάδων. Λέγεται μάλιστα ότι πρόκειται για μια ευκαιρία που τους δίνεται, τώρα που είναι πιο έμπειροι κι έχουν μεγαλύτερη υπομονή, να διορθώσουν παλιά τους λάθη. Οπότε το μήνυμά μου είναι αυτό που υποστηρίζει και ο λαός μας: «Του παιδιού μου το παιδί είναι δυο φορές παιδί μου»»!
«Ένας επιστήμονας δεν θα έπρεπε να τοποθετείται δημόσια σε θέματα που άπτονται των προσωπικών του πιστεύω και άλλων δοξασιών, γιατί αυτές οι όποιες απόψεις του μπορεί να παρερμηνευτούν. Γιατί κανείς δεν μπορεί να αποδείξει του λόγου το αληθές απλών δοξασιών του οποιουδήποτε. Εάν μάλιστα αναλογιστούμε ότι σήμερα στον πλανήτη μας υπάρχουν περίπου 7,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι, με 7,5 δισεκατομμύρια διαφορετικά πιστεύω, δοξασίες και αντιλήψεις, καταλαβαίνετε πόσο αδύνατη είναι μια τέτοια προσπάθεια. Αντίθετα στη Φυσική τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα, επειδή στη Φυσική χρειάζονται και απαιτούνται αποδείξεις. Γι’ αυτό λοιπόν κι εγώ περιορίζομαι μόνο στην επιστήμη, στην οποία, για να είναι κάτι αποδεκτό πρέπει να αποδειχτεί, επανειλημμένα και από διαφορετικούς ερευνητές, είτε με το πείραμα είτε με την παρατήρηση».
«Όλες οι αξίες που έχει κάποιος, γι’ αυτόν τουλάχιστον, θα πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτες! Διαφορετικά τι είδους αξίες είναι;».
«Το Σύμπαν και ο πλανήτης μας δεν δίνουν ούτε πεντάρα για τις δραστηριότητές μας».
Το χιούμορ δεν τον εγκατέλειψε ώς την ύστατη στιγμή, αφού, όπως έγραψαν μέλη της οικογένειάς του, αποχαιρετώντας τον σε ανάρτηση στο προφίλ του στο Facebook, είχε ζητήσει να δημοσιεύσουν φωτογραφία με την ατάκα «That’s all folks». Έφυγε με το χαμόγελο στα χείλη.
