«Μύρτιλλο», το καφέ της μοναδικής ευκαιρίας

«Εδώ οι κανονικοί δεν έχουν δουλειά, και εμείς θα πάρουμε αυτά τα παιδιά, να ζημιωθούμε κιόλας;». Αυτή ήταν η απάντηση ιδιοκτήτη μικρής επιχείρησης, όταν η κ. Γεωργία Βαμβουνάκη – Ραφάν τον προσέγγισε, προτείνοντας μια κοπέλα με κώφωση για τη θέση εργασίας. «Ετσι μας το είπε, εδώ “οι κανονικοί” δεν έχουν δουλειά», λέει η ίδια στην «Κ». «Πού να ’ξερε», προσθέτει αμέσως. «Πού να ’ξερε πόσο καλύτερα δουλεύουν αυτά τα παιδιά σε σχέση με οποιονδήποτε εργαζόμενο, με πόσο φιλότιμο και ζήλο. Ισως γιατί ξέρουν ότι είναι η ευκαιρία της ζωής τους».

Αν υπήρχε ζυγαριά που να μετρούσε την κοινωνική προσφορά, το «Καφέ Μύρτιλλο» στο Νέο Ηράκλειο θα είχε σπάσει όλα τα κοντέρ. Αθόρυβα, μεθοδικά, σε μια «ανύποπτη» γειτονιά της Αθήνας, κάνει αυτό που οι δημόσιες δομές αδυνατούν: προσφέρει ευκαιρίες, πραγματικές ευκαιρίες, σε άτομα ευπαθών ομάδων να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους και να ενταχθούν ισότιμα στην αγορά εργασίας.

Η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση «Μύρτιλλο» γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 2013. Πηγή έμπνευσης για την κ. Βαμβουνάκη – Ραφάν ήταν μια ανάλογη τέτοια επιχείρηση που λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια στο Εδιμβούργο. «Αυτή την ιδέα εμείς την εξελίξαμε, την εμπλουτίσαμε και την προσαρμόσαμε στα ελληνικά δεδομένα». Στόχος είναι η έμμισθη απασχόληση ατόμων ευπαθών ομάδων, σε ποσοστό άνω του 40% επί του συνόλου των εργαζομένων, καθώς και η πολύπλευρη εκπαίδευση νέων με μέτριες μαθησιακές δυσκολίες, προκειμένου να αποκτήσουν ικανότητες αυτόνομης διαβίωσης και ταυτόχρονα συνείδηση των ατομικών δικαιωμάτων αλλά και των ευθυνών απέναντι στην κοινωνία, προσφέροντας και αυτοί, κατά τον ελεύθερο χρόνο τους, κοινωφελή εργασία.

Ετσι, σήμερα στο «Μύρτιλλο» εργάζονται 13 μισθωτοί (σερβιτόροι, μπαρίστες, παρασκευαστές, εκπαιδευτές), εκ των οποίων οι δέκα ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Ανάμεσά τους είναι παιδιά με κώφωση, με μέτρια νοητική στέρηση ή κινητικά προβλήματα, ωστόσο στο μεγαλύτερο ποσοστό πρόκειται για παιδιά που πάσχουν από αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας, το γνωστό σύνδρομο Ασπεργκερ. «Πρόκειται για μικρούς Αϊνστάιν», λέει χαρακτηριστικά η κ. Βαμβουνάκη, «που όμως, για παράδειγμα, δυσκολεύονται να δέσουν τα παπούτσια τους». Είναι χαρακτηριστικό ότι οι σερβιτόροι με Ασπεργκερ δεν χρειάζεται ποτέ να σημειώνουν τις παραγγελίες, αφού θυμούνται τα πάντα. «Στόχος είναι η λειτουργικότητά τους να διαχυθεί σε όλες τις πλευρές της ζωής τους, να αξιοποιηθεί στο έπακρο».

Παράλληλα, στο «Μύρτιλλο» εκπαιδεύονται 19 ενήλικες (18-28 ετών) με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες, στο παρασκευαστήριο, στο σέρβις, στην υποδοχή. Υστερα από ένα ή δύο χρόνια εκπαίδευσης, ανάλογα με τις δυνατότητες του καθενός, οι νέοι προωθούνται στην αγορά εργασίας. Ηδη, δύο παιδιά έχουν πιάσει δουλειές «έξω», προς μεγάλη ικανοποίηση των προηγούμενων «εργοδοτών» τους.

Στις νέες δράσεις του «Μύρτιλλου» περιλαμβάνονται και τα πολιτιστικά εργαστήρια για παιδιά 6-12 ετών κάθε Σάββατο πρωί, αλλά και η εκπόνηση ειδικού εκπαιδευτικού προγράμματος για ειδική αλλά και τυπική αγωγή που θα προταθεί στο υπουργείο Παιδείας. «Το δυνατό μας σημείο δηλαδή δεν είναι η καφετέρια, αλλά η δημιουργία ενός χώρου πολιτισμού σε μια περιοχή με μάλλον συμβατικό πολιτιστικό προφίλ». Πέρυσι το «Μύρτιλλο» βραβεύτηκε ως η καλύτερη κοινωνική επιχείρηση της χρονιάς, σε μια συγκινητική τελετή στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ωστόσο η πολιτεία εξακολουθεί να του στερεί τη στήριξή της. «Η ανάλογη επιχείρηση της Σκωτίας επιδοτούνταν με 146.000 λίρες κάθε χρόνο από τον Δήμο Εδιμβούργου, τα παιδιά αξιολογούνταν από το οικείο πανεπιστήμιο και όλοι έβρισκαν δουλειά αμέσως. Εδώ τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Εμείς δεν έχουμε λάβει ποτέ χρήματα εκτός από δωρεές σε είδη. Είμαστε αυτοδύναμη και αυτοδιαχειριζόμενη επιχείρηση που ξεκινήσαμε με μηδέν κεφάλαιο και με μηδέν κεφάλαιο συνεχίζουμε. Ακόμα περιμένουμε να υλοποιηθεί η υπόσχεση του υπουργείου Εργασίας για οικονομική ενίσχυση των ΚΟΙΝΣΕΠ μέσω ΕΣΠΑ. Εργαζόμαστε ως εθελοντές, όχι απλώς δεν έχουμε αμοιβή, αλλά πληρώνουμε από την τσέπη μας και τις ζημιές. Η χαρά μας είναι ότι προοδεύουν τα παιδιά. Στόχος άλλωστε είναι σύντομα η επιχείρηση να περάσει στα χέρια τους», καταλήγει η κ. Βαμβουνάκη – Ραφάν.

πηγή www.kathimerini.gr