Του Β. Δ. Αναγνωστόπουλου*
Ίσως είναι πολλοί αυτοί που παρατήρησαν ότι κατά την περίοδο της μακράς οικονομικής (και όχι μόνο) κρίσης στη χώρα μας το βιβλίο, συνολικά εξεταζόμενο, όχι μόνο δεν εξαφανίστηκε, αλλά και πρωτοπόρησε σε πολλά επίπεδα, όπως σε Ημερολόγια, λευκώματα κ.ά. Και στη Μαγνησία συνέχισαν οι εκδόσεις βιβλίων, η πλειονότητα των οποίων έγινε από ντόπιους εκδοτικούς οίκους, όπως ΗΡΑ, ΗΒΗ, ΚΟΝΤΥΛΙ κ.ά. Ακόμη αναδείχτηκαν καινούργιοι συγγραφείς, δοκιμάζοντας τις λογοτεχνικές ικανότητές τους τόσο στην ποίηση, όσο και στην πεζογραφία. Αυτοί οι νέοι συγγραφείς αποτελούν το νέο αίμα της τοπικής Γραμματείας και την αισιόδοξη χαραυγή των Γραμμάτων και του Πολιτισμού.
Οι επισημάνσεις αυτές γεννιούνται αυθόρμητα με το ξεφύλλισμα της Ανθολογίας Μαγνησιωτών συγγραφέων, επιβλητικός τόμος (μεγάλου μεγέθους και με 400 σελίδες), που κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία και εκδόθηκε μόλις πριν από λίγους μήνες από το Κέντρο Βιβλίου Μαγνησιωτών Συγγραφέων (ΚΕΒΙΜΑΣΥ). Είναι μια καλαίσθητη έκδοση και ένα πρώτο βήμα να δημιουργήσουμε ένα corpus συγγραφέων που «γεννήθηκαν, έζησαν, δρουν ή έδρασαν στον χώρο» της Μαγνησίας. Με αυτόν τον τρόπο δεν καταγράφουμε μόνο το πνευματικό δυναμικό μας και, φυσικά, τους νεότερους συγγραφείς που λαμπρύνουν τον χάρτη της δημιουργίας του τόπου μας, αλλά και συνεχίζουμε τη ζηλευτή παράδοση για το βιβλίο και τα Γράμματα στην ιδιαίτερη πατρίδα μας. Το βιβλίο, άλλωστε, από τη φύση του δημιουργεί γέφυρες με το παρελθόν και ανοίγει δρόμους για το μέλλον.
Από τις νέες εκδόσεις ξεχωρίζουν για την αισθητική και το θέμα τους δύο Ημερολόγια του 2020, της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών και της Μαγνήτων Κιβωτού.
Το Ημερολόγιο 2020 της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών είναι αφιερωμένο σε έναν κορυφαίο ζωγράφο της γενιάς του 1930, στον Γιώργο Γουναρόπουλο (1890-1977), «ο οποίος με τους ονειρικούς του πίνακες που εκπέμπουν φως, μαγεία και ποίηση, έφερε νέα μηνύματα στην τέχνη». Το κείμενο με τίτλο Γιώργος Γουναρόπουλος, γραμμένο από την ιστορικό τέχνης Μάγδα Κουμπαρέλου, μας δίνει την ευκαιρία να ενημερωθούμε για τη ζωή και το έργο του ζωγράφου, μια σαφή όσο και πλήρη εικόνα των σπουδών, των εκθέσεων και της καλλιτεχνικής πορείας του. Αλλά ο αναγνώστης θα χαρεί ιδιαίτερα (και αυτό είναι πολύ σπουδαίο) την αγιογράφηση του Ι.Ν. της Αγίας Τριάδος, που βρίσκεται στον περίβολο του Νοσοκομείου Βόλου, με εκτενή ανάλυση και περιγραφή του κτιρίου, της εικονογράφησης, εξωτερικών και εσωτερικών χώρων κ.λπ. από την αρχαιολόγο Ασπασία Κ. Ντίνα. Επίσης ιδιαίτερα χαίρεται κανείς την άψογη φωτογράφηση των εικόνων, τεκμηρίων και πινάκων της έκδοσης. Είναι συλλεκτικό έργο και αξίζει να δοθούν θερμά συγχαρητήρια στην Ε.Θ.Ε. και σε όλους τους συντελεστές.
Συλλεκτικό έργο είναι και το Ημερολόγιο 2020 της Μαγνήτων Κιβωτού για τα Πέτρινα τοξωτά γεφύρια του Πηλίου και της Όθρυος με υπότιτλο Λαϊκή αρχιτεκτονική και φυσικό περιβάλλον. Με τη λαϊκή τέχνη και αρχιτεκτονική έχουν ασχοληθεί πολλοί, έχουν μελετήσει τα δημιουργήματα και έχουν γράψει γι’ αυτά και η σχετική βιβλιογραφία είναι πλούσια. Στη μακραίωνη ιστορία της χώρας μας τα πέτρινα γεφύρια έπαιξαν έναν «σιωπηρό» ρόλο στην επικοινωνία των κατοίκων, καθώς και στην οικονομική ανάπτυξη. Και στους ορεινούς κυρίως όγκους είναι συνδεδεμένα με ιστορικά γεγονότα και υμνημένα από τη λαϊκή μούσα, όπως Το γεφύρι της Άρτας, Η Γέφυρα της παπαδιάς κ.ά., αλλά και καθένα έχει την ιστορία του και την ομορφιά του, όπως τα γεφύρια στο Πήλιο, στα Άγραφα, στα Τζουμέρκα, στα Ζαγοροχώρια, στην Αρκαδία κ.λπ. Το Ημερολόγιο 2020 της Μαγνήτων Κιβωτού, με κείμενα διαφωτιστικά από τον Αλ. Καπανιάρη, τις φωτογραφίες του Βαγγέλη Τσιάμη και την επιμέλεια του Νίκου Τσούκα, δεν μας γεννάει μόνο νοσταλγικές σκέψεις, αλλά και στοχασμό για την ιστορία μας, τους ανθρώπους και τα δημιουργήματά τους, που δεν εξυπηρετούσαν μόνο πρακτικές ανάγκες, αλλά και αισθητικές. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές για τη γνώση και την ομορφιά που μας χαρίζουν!
*Ο Β. Δ. Αναγνωστόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας