Μιλά ο προφορικός αφηγητής Αντριέν Λοτσιούρο – Λαϊκό παραμύθι σημαίνει σοφία και παιχνίδι

Του Δημήτρη Β,. Προύσαλη

Με αφορμή τη διεθνή συμμετοχή από το Βέλγιο στο 13ου Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου «Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη», που πραγματοποιείται στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας είχαμε τη χαρά να συναντήσουμε και να συνομιλήσουμε με τον Αντριέν Λοτσιούρο (Adrien Lociuro), νέο πολλά υποσχόμενο προφορικό αφηγητή, ενόψει της παράστασης αφήγησής του.

1.Μπορείτε να ορίσετε τι είναι για σας αφήγηση;

ΑΠ. Η αφήγηση είναι ευχαρίστηση και μοίρασμα. Είναι μια στιγμή πολύ ιδιαίτερη. Ο αφηγητής γίνεται αφορμή για να συναντήσουν και να ξυπνήσουν μέσα τους οι ακροατές το εσωτερικό τους βασίλειο. Κουβαλάμε όλοι μέσα μας έναν βασιλιά, έναν ταξιδιώτη ή ζητιάνο, μια αλεπού του δάσους ή ένα πουλάκι μαγικό. Σε μια καλή αφήγηση οι καρδιές γίνονται μία και ίσως προσεγγίζουμε τι σημαίνει ανθρωπιά.

2. Τι σημαίνει για σας λαϊκό παραμύθι; Πιστεύετε πως είναι δικαιολογημένη ακόμη και σήμερα η πολυποίκιλη ενασχόληση ενός πλήθους ανθρώπων μαζί του;
ΑΠ. Λαϊκό παραμύθι σημαίνει σοφία, σημαίνει παιχνίδι, σημαίνει γέλιο. Όταν ακούγεται λαϊκό παραμύθι δεν μιλάει ένας άνθρωπος, ο αφηγητής μόνο δηλαδή. Μιλάει πλήθος ανθρώπων, μιλάνε οι λαοί. Σχετικά με το αν δικαιολογείται σήμερα η ενασχόληση μαζί του, αυτό δεν το ορίζουμε εμείς. Αν ασχολούνται άνθρωποι διαφόρων οριζόντων και τεχνών με το λαϊκό παραμύθι, αυτό σημαίνει πως ακόμα κάτι μας προσφέρει.

3. Τι ήταν αυτό που σας έφερε κοντά στο λαϊκό παραμύθι;
Μέσα στην οικογένειά μας, η γιαγιά μου μας έλεγε ιστορίες από το χωριό της, λόγω της ιταλικής καταγωγής από τη Σικελία. Μας έλεγε ιστορίες αγάπης, ιστορίες της Μαφίας αλλά και ανέκδοτα, όπου βρίσκεται η ουσία των παραμυθιών. Είκοσι χρόνια μετά, κατάλαβα πως κάποια ανέκδοτα ήταν ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα. Αργότερα ως φοιτητής στα παιδαγωγικά, οργανώθηκε από μια συγκάτοικό μου μια βραδιά αφήγησης στο σπίτι μας. Μου προτάθηκε να πω κι εγώ μια ιστορία, κι εγώ αφηγήθηκα μία που είχα ακούσει την προηγούμενη μόλις μέρα από έναν καθηγητή μου στη Σχολή. Αυτή υπήρξε η πρώτη φορά. Κάποιος μου είπε πως αφηγούμουν με τον τρόπο των παλιών κι αυτό ξύπνησε μέσα μου την επιθυμία. Όταν πέρασε ο καιρός, βρέθηκα σε διάφορα φεστιβάλ αφήγησης στο Βέλγιο αλλά και σε συναντήσεις, σε βραδιές αφήγησης ως ακροατής. Κάποιοι αφηγητές μού άρεσαν πολύ και τους ρώτησα να μου πουν για την ενασχόλησή τους, τη σχέση τους με την αφήγηση. Ένας από αυτούς μου μίλησε για τον Ανρί Γκουγκώ (Henri Gougaud) και το εργαστήρι του. Εκείνο το καλοκαίρι του 2015, εντελώς τυχαία-ή μήπως όχι;- μια φίλη μού δώρισε ένα βιβλίο του και από τότε τα πράγματα πήραν το δρόμο τους και βρέθηκα ανάμεσα στους μαθητές του, όπως είμαι και σήμερα. Ανάμεσα στη βιωματική εμπειρία με τη γιαγιά μου και τον Α. Γκουγκώ παρουσιάστηκε στη ζωή μου, ένα ακόμη πρόσωπο, ο Νισίμ Αμόν (Nissim Amon), ένας δάσκαλος του Ζεν που δίδασκε μέσα από ιστορίες, αλλά πιθανά να συνέβαλαν και άλλα που με οδήγησαν στο δρόμο αυτό δίχως να τα γνωρίζω.

4. Πείτε μας την άποψή σας, υπάρχει στις μέρες μας αναγκαιότητα για αφήγηση; Και αν ναι, πως το εξηγείτε;

ΑΠ. Σαφώς και υπάρχει τέτοια αναγκαιότητα. Ειδικά στις μέρες μας που όλα γίνονται από απόσταση, μέσω οθονών, εικόνων και βίντεο δέκα δευτερολέπτων. Πού είναι ο χρόνος και ο τόπος για να βρεθούμε όλοι μαζί με τις καρδιές μας ανοιχτές, να κάνουμε ένα διάλειμμα από τις δυσκολίες και τα άγχη της ζωής αλλά και τους καταιγιστικούς ρυθμούς της καθημερινότητας; Μπροστά στην ατομικοποίηση η δημιουργία συλλογικών κοινοτήτων είναι αναγκαία.

5. Ποια αφηγηματικά είδη υπάρχουν στο ρεπερτόριό σας; Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο που εσείς ξεχωρίζετε και γιατί;
ΑΠ. Δεν δίνω πολλή σημασία στην ταξινόμηση των ειδών. Όταν μου αρέσει μια ιστορία, την αφήνω να μου μιλήσει, χαίρομαι να την προσεγγίζω και να τη λέω με το δικό μου τρόπο. Καταλαβαίνω όμως πως αφηγούμαι περισσότερο λαϊκά παραμύθια από διαφορετικούς πολιτισμούς και προφορικές παραδόσεις που έχουν οικουμενικό χαρακτήρα, αφορούν το ταξίδι, το όνειρο και την αφύπνιση της συνείδησης.

6. Με ποια κριτήρια επιλέγετε το υλικό που θα χρησιμοποιήσετε για μια αφήγησή σας;
ΑΠ. Άλλοτε τα κριτήρια επιλογής των ιστοριών μου εξαρτώνται από την πρόταση του φορέα ή του χώρου που με καλεί για συνεργασία, και άλλοτε τα κριτήρια τα καθορίζουν οι προσωπικές μου αναζητήσεις εκείνη την χρονική περίοδο. Σίγουρα όμως αφηγούμαι ιστορίες που μου αρέσουν πολύ και εκτιμώ πως μπορούν να γίνουν μια ευχάριστη αφήγηση για όλους.

7. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μια κινητικότητα στο χώρο της αφήγησης με την εμφάνιση νέων αφηγητών. Μπορείτε να σχολιάσετε το φαινόμενο αυτό; Τι παρατηρείτε εσείς στο Βέλγιο;
ΑΠ. Δοκιμάσαμε τις τηλεοράσεις, δοκιμάσαμε το ραδιόφωνο, δοκιμάσαμε το ιντερνέτ και ακόμη κάτι μας λείπει. Κάποιοι νέοι καταλαβαίνουν πως η προφορική αφήγηση έρχεται να γεμίσει αυτό το κενό. Επίσης νέοι αφηγητές και ακροατές αντιλαμβάνονται πως τα παραμύθια δεν απευθύνονται μόνο στους ηλικιωμένους και τα παιδιά. Μια βραδιά αφήγησης είναι ψυχαγωγία, διασκέδαση και κοινωνικοποίηση ισότιμη με τους άλλους τρόπους. Στο Βέλγιο τα τελευταία σαράντα χρόνια καταγράφεται η νεοαφήγηση και χαιρόμαστε που πολλοί νέοι προτείνουν αφηγήσεις με σύγχρονα θέματα, δημιουργούν λέσχες αφήγησης και σχετικές εταιρείες βάζοντας την αφήγηση στη ζωή τους.

8. Τι ακριβώς θα μας παρουσιάσετε στο 13ο Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου;
ΑΠ. Θα σας παρουσιάσω την Παρασκευή 4 Αυγούστου 2023 μια παράσταση αφήγησης με θέμα: «Ένα όνειρο πιο παλιό κι απ’ τον κόσμο» στα γαλλικά και ελληνικά. Πρόκειται για παραμύθια που μας έρχονται από τα μέρη της Περσίας, της Αρμενίας, της Ιαπωνίας και άλλων πολιτισμών που αφορούν τη σχέση του ονείρου με τη ζωή και την προσπάθεια του ανθρώπου να κάνει τη ζωή του ένα όμορφο όνειρο.

Σας ευχαριστούμε πολύ