Της Αθηνάς Βλαχοπούλου*
Όταν η μία εποχή διαδέχεται την επόμενη, με τα χρώματα του ανοιξιάτικου πράσινου να παραχωρούν τη θέση τους στους φθινοπωρινούς τόνους του πορτοκαλί… τότε είναι που ο φωτογραφικός φακός του Μιχάλη Πόρναλη έρχεται να απαθανατίσει τις στιγμές αυτές, παγιδεύοντας λίγη από την ομορφιά της φύσης μέσα σε ένα κομμάτι χαρτί.
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα, αλλά η αγάπη του για τον μαγευτικό Βόλο τον κέρδισε από νωρίς, γι’ αυτό και εγκαταστάθηκε στην πόλη το 1985. Αφορμή της καλλιτεχνικής του πορείας στάθηκε η πρώτη του φωτογραφική μηχανή, δώρο των γονιών του, και αφετηρία μιας ζωής γεμάτη εξερεύνηση. Έπειτα από μία περίοδο φωτογραφικής αναζήτησης, ο φακός του Μιχάλη Πόρναλη εστιάζει κυρίως στην απεικόνιση των τοπίων και της κοινωνικής ζωής της Μαγνησίας, γεγονός που τον αναδεικνύει εύλογα ως τον φωτογράφο του Πηλίου.
Με πυξίδα την καλλιτεχνική του ματιά, ο οδοντίατρος στο επάγγελμα Μιχάλης Πόρναλης δίνει πνοή τόσο στους κρυμμένους θησαυρούς αυτής της πόλης, όσο και στα συνηθισμένα για τους κατοίκους της τοπία. Μικρές και μεγάλες παραλίες με κρυστάλλινα νερά, ορμητικοί χείμαρροι που κατηφορίζουν προς τη θάλασσα, αλλά και παραδοσιακά αρχοντικά που στέκονται επιβλητικά στις γωνιές των χωριών, είναι μόνο μερικές από τις εικόνες που αποτυπώνει στα ταξίδια του, στις λεγόμενες φωτοδιαδρομές.
Με σύντροφό του τη φωτογραφική μηχανή, μία φίλη παρά ένα απλό εργαλείο στα χέρια του, ο Μιχάλης Πόρναλης κάνει πράξη το ρητό «άδραξε την μέρα». Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, οι εξερευνήσεις άλλοτε στην άκρη του Αιγαίου και άλλοτε σε αυτήν του Παγασητικού, όσο και στο Τρίκερι, τη Σκιάθο και τη Σκόπελο δεν έχουν τέλος. Εικόνες με ψαράδες, ξέγνοιαστους παραθεριστές ή και εντελώς μοναχικές θάλασσες… Εικόνες μεστές από αναμνήσεις και ζωή.
Όμως ο ίδιος δεν στέκεται μόνο στην απεικόνιση αξέχαστων τοπίων. Όπως αναφέρει σε ένα από τα βιβλία του, συνάντησε αρκετούς τοπικούς γαστρονομικούς παραδείσους στις καλλιτεχνικές του περιπλανήσεις. Φυσικά, δεν παραλείπει να τα μεταφέρει σε όλους εμάς μέσα από δύο βιβλία, που περιλαμβάνουν γεύσεις και αρώματα. Ως λάτρης του καλού φαγητού και της παρέας, συγκεντρώνει από κάθε γωνιά του Πηλίου παραδοσιακές συνταγές φαγητών και γλυκών όλο νοστιμιά. Τσίπουρο, ψάρια, σπετσοφάι, όστρακα, αλλά και μικρές ταβέρνες στις ακτές των ακρογιαλιών, αποπνέουν τον αέρα της γλυκιάς φιλοξενίας, με το στοιχείο της παράδοσης να δεσπόζει πάντα.
Όλα αυτά τα ταξίδια έχουν ως αποτέλεσμα να τον διαμορφώσουν σε έναν άνθρωπο της διδαχής, με πάθος για μάθηση. Και όταν τα διδάγματα συναντούν το μεράκι και την αφοσίωση, τότε το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι κάτι εξαίσιο. Έτσι συνέβη και με το κρασί. Η αγάπη του για τον οίνο τον συνεπαίρνει και τον οδηγεί στο να παράγει το δικό του, προσδίδοντας μέσα σε αυτό κάτι από τις προσωπικές του εμπειρίες και αναμνήσεις. Δεν διστάζει να ακολουθεί διάφορες τεχνοτροπίες, προκειμένου να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα: βαθύ κόκκινο χρώμα με μία έντονη αρωματική επίγευση.
Το έργο του έχει επίσης αναδειχθεί σε πάνω από τριάντα εκθέσεις, ατομικές και ομαδικές, στον Βόλο και στην Αθήνα, ενώ παράλληλα έχει αποτυπωθεί σε αρκετά βιβλία με τη μορφή λευκώματος και σε ημερολόγια. Ωστόσο, η ενέργεια και η φήμη του δεν παραμένουν μόνο εντός συνόρων. Αξιοσημείωτες είναι οι συνεργασίες του με το National Geographic, μέσω του οποίου προβάλλεται ο πολιτισμός και η παράδοση της Ελλάδας.
Ανάμεσα στα πολλά καλλιτεχνικά ταλέντα του Μ. Πόρναλη βρίσκεται και η μουσική. Οι αρμονικοί ήχοι της κιθάρας συνοδευόμενοι με τις φωνές καλών φίλων παίζουν γνωστούς σκοπούς. Το παρεΐστικο συγκρότημα με το όνομα Red Wine Band δεν αργεί να μεταφερθεί σε διάφορες μουσικές σκηνές του Βόλου, καθώς και σε οικεία μπαρ τόσο για τις νεότερες όσο και για τις μεγαλύτερες γενεές. Φιλοδώρημά τους το χειροκρότημα και η ευχαρίστηση των ακροατών.
Στις αναμνήσεις του τότε παιδικού μου μυαλού, ο θείος μου ήταν εκείνη η ταξιδιάρα ψυχή, που για να μας κάνει να γελάσουμε έλεγε «Έχω ταξιδέψει μέχρι την Κίνα!», τη στιγμή που η αδερφή μου κι εγώ ανταλλάσσαμε σκανταλιάρικες ματιές όλο δυσπιστία. Προσπαθούσε να μας πείσει δείχνοντάς μας φωτογραφίες και εξιστορώντας μας τις εμπειρίες του, ώσπου στο τέλος τον πιστεύαμε. Θυμάμαι που πάντα μας επέτρεπε να κάνουμε «έφοδο» στο φωτογραφικό του υλικό, δίχως να φοβάται μήπως δύο πιτσιρίκια το ανακατέψουν. Γεμάτος περηφάνια μας έδειχνε τον κόπο του και μας χάριζε καρτ ποστάλ και ημερολόγια. Σε στιγμές ξεγνοιασιάς και παιχνιδιού, ερχόταν πάντα για να μάθει τι σκαρώναμε θέλοντας να συμμετάσχει μαζί μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα μεγάλα οικογενειακά τραπέζια, τις φορές που φωτογράφιζε τα φαγητά και τους παρευρισκόμενους, αλλά κι εκείνες που παρακαλούσε εμάς τα παιδιά για μερικά κλικ. Ούτε και τον τρόπο που αφοσιωνόταν στη μουσική, παρασύροντας τους γύρω του στη χαρά.
Πίσω από αυτή τη βαθιά καλλιτεχνική ψυχή που αναγνωρίζει το ωραίο ακόμη και στις πιο απλές του μορφές, ο Μιχάλης Πόρναλης είναι απλά ο Μιχάλης ένας ζεστός άνθρωπος που απολαμβάνει τη ζωή στο έπακρο, διασκεδάζει με τους φίλους του παίζοντας κιθάρα, μοιράζεται τη γνώση, την εμπειρία και τη διορατικότητά του. Παρόλο που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή, μιλάμε γι’ αυτόν σαν να μην έφυγε ποτέ. Και αυτό γιατί μένει πάντα στις καρδιές μας, άλλοτε ως ο φωτογράφος του Πηλίου κι άλλοτε ως ο δικός μας πάντοτε ευδιάθετος και δημιουργικός Μιχάλης.
*Η Αθηνά Βλαχοπούλου είναι ανιψιά του Μιχάλη Πόρναλη και επιμελήθηκε και την επιλογή των φωτογραφιών