Της
Αγγελικής Θάνου*
Πόσο πολύτιμη δεξιότητα είναι αυτή της ενσυναίσθησης! Ένα χρυσό βραχιόλι στη ζωή των ανθρώπων που δημιουργεί γέφυρες απαλές, αγαπησιάρικες στην επικοινωνία, στην κατανόηση, στη συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση του άλλου προσώπου. Πρόκειται για μια υψηλή δεξιότητα, η οποία για να επιτευχθεί αρκούν ελάχιστα σήματα από τη γλώσσα του σώματος του άλλου, δεν χρειάζονται πάντα οι λεκτικοί κώδικες.
Κι έρχεται η Χαριτίνη Μαλισσόβα, αυτή η πολυτάλαντη και άοκνη εκπαιδευτικός, να μιλήσει στα παιδιά τόσο μεστά και απλά για αυτή την «ανεκτίμητη» μέσα από το νέο της πόνημα. «Μια μέρα στον βυθό» ο τίτλος του. Ένα νέο βιβλίο που πλουτίζει την ελληνική βιβλιογραφία στον τομέα της παιδικής λογοτεχνίας από την οικογένεια των εκδόσεων Αρμός με την ευρηματική εικονογράφηση της Σίσυς Κυλερτζή.
Για τη συγγραφέα είναι το τρίτο βιβλίο που βλέπει τον δρόμο των αναγνωστών. Έχουν προηγηθεί η ποιητική συλλογή «Ιδεατή ολότητα» και το εγχειρίδιο για εκπαιδευτικούς και γονείς με τον τίτλο «Σχέσεις γονέων – εκπαιδευτικών στο Δημοτικό Σχολείο» όλα από τις ίδιες εκδόσεις.
Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η Παιδική Λογοτεχνία είναι το σύνολο των αισθητικά δικαιωμένων κειμένων που είναι σε θέση να συμβάλλουν στην ψυχαγωγία των παιδιών και στην πνευματική τους καλλιέργεια, δηλαδή στην ανάπτυξη της ικανότητας για αντίληψη της ομορφιάς, στην ωρίμανση της προσωπικότητας, στη διαμόρφωση ελεύθερης συνείδησης και συναισθηματικής ενδυνάμωσης, τότε το εικονογραφημένο βιβλίο που παρουσιάζει αυτές τις μέρες την ταυτότητά του δικαιώνει την ύπαρξή του, καθώς τα επιτυγχάνει όλα αυτά.
Στην παρούσα δημιουργία της, η συγγραφέας μας μεταφέρει συμβολικά στις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν μέσα από τις διαπροσωπικές σχέσεις της ομάδας, την μη αποδοχή του παράξενου άλλου, την υπέρτατη αξία της κατανόησης, της αγάπης, της αλληλεγγύης, μακριά από τον φόβο. Το κείμενο μοσχοβολά δυνατές περιγραφές, παραδείγματα, προβληματισμούς, ενδοιασμούς, ανατροπές, μηνύματα και λύτρωση, με λεξιλόγιο ευχάριστο, στοχευμένο, πολύχρωμο, χωρίς το βαρύ ένδυμα του διδακτισμού.
Οι νεράιδες, με πολύ απλά λόγια και μέσα από τον ρόλο τους ως μαγικοί βοηθοί, εμβολιάζουν τον αναγνώστη, μικρό ή μεγάλο, μ’ αυτό που όλοι ξέρουμε μα το ξεχνάμε στη βιάση της επιβίωσης. «Να δίνεις, να δίνεις, αυτή είναι η χαρά στη ζωή. Γιατί ό,τι δίνεις, αυτό τελικά θα πάρεις».
Η εικονογράφος δημιουργεί μοναδικούς χαρακτήρες με τον χρωστήρα της που ενισχύουν όσα το κείμενο ιστορεί και καμιά φορά το ξεπερνούν. Παρέχει τόσες πληροφορίες για τα συναισθήματα των ηρώων – ηρωίδων που και ο πολύ μικρός σε ηλικία αναγνώστης να καταφέρνει να αντλεί νοήματα για το σενάριο αβίαστα διαβάζοντας τις εικόνες. Είναι ολοφάνερο ότι η Σίσυ Κυλερτζή με την εικονογράφησή της προάγει την αισθητική και κριτική ικανότητα των αναγνωστών της.
Καθώς ξεκίνησα την ανάγνωση του κειμένου, ασυναίσθητα τοποθετούσα το σενάριο σε θεατρική σκηνή γεννώντας αυθόρμητα σκηνικά και ρόλους. Αυτή η αντίδρασή μου δεν ήταν εν τέλει άνευ αιτίας. Η συγγραφέας μας ενημερώνει στο τέλος του βιβλίου, στις πληροφορίες, ότι αυτή η ιστορία γεννήθηκε στο θεατρικό σανίδι. Είναι παιδί της δραματικής τέχνης και μπορεί να την υπηρετήσει περίτρανα.
Ταυτόχρονα πληθώρα project και σχεδίων εργασίας και εκπαιδευτικών σεναρίων άρχισαν να ξεδιπλώνονται στο κεφάλι μου, δύσκολο κανείς να διαχειριστεί τον εθισμό του με τα σχολικά περιβάλλοντα. Είδα λοιπόν τους υδάτινους ήρωες της Χαριτίνης να υλοποιούν προγράμματα συναισθηματικής αγωγής, παρεμβάσεις επικοινωνιακών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, παιχνίδια φιλίας κ.λπ. Τους τοποθέτησα σε ψυχοπαιδαγωγικά παρεμβατικά προγράμματα, προληπτικά κυρίως με στόχο την ενίσχυση της συναισθηματικής ανθεκτικότητας των παιδιών ως πολύτιμους βοηθούς.
Στα πρώτα αυτά χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού όλα τα βιώματα εντυπώνονται βαθιά. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί έχουν τη μοναδική και ανεπανάληπτη ευκαιρία να ιδρύσουν έναν «τραπεζικό λογαριασμό συναισθηματικής ενδυνάμωσης», στον οποίο το παιδί θα καταθέσει πολλά θετικά πράγματα για το ίδιο. Στα χρόνια και τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν, αυτός ο «λογαριασμός» θα εξισορροπεί τις αναπόφευκτες αρνητικές εμπειρίες.
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου υπάρχει χώρος το παιδί να εργαστεί, να σκεφτεί, να απαντήσει, να συσχετίσει, να παρατηρήσει, να συμπεράνει. Πάντα σε σχέση με το περιεχόμενο της ιστορίας. Πόσο δημιουργικό και απαραίτητο είναι αυτό!
Η Χαριτίνη Μαλισσόβα με τη συνολική της στάση, συμπεριφορά και δημιουργία εκπροσωπεί και προτείνει ένα δικό της εναργές προϊόν αντίληψης της ζωής γεμάτο από καλαισθησία, φινέτσα, ευαισθησία, εργατικότητα, αγάπη, τρυφερότητα. Δανειζόμενη τη δοκιμιακή φράση του Μάνου Στεφανίδη κλείνω, επισημαίνοντας ότι …στο τέλος θα επιβιώσουν οι τρυφεροί. Κι αφού, το ξέρουμε πια, η τρυφερότητα φτιάχνεται από ατσάλι.
Την ευχαριστούμε από καρδιάς για το υπέροχο δώρο της.
*Η Αγγελική Θάνου είναι επίτιμος σχολική σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής και συγγραφέας με μεταπτυχιακές σπουδές στον σχεδιασμό παρεμβατικών προγραμμάτων για τη συναισθηματική ενδυνάμωση των παιδιών.