Μετέφρασε όπερα για τη Λυρική Σκηνή

Σε οκτώ ημέρες από σήμερα η «Γενούφα», όπερα που έγραψε ο φημισμένος Τσέχος συνθέτης Λέος Γιάνατσεκ, θα κάνει πρεμιέρα στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Η κ. Κατερίνα Πορφυρογένη, πρόεδρος του Κοινωφελούς Ιδρύματος Νικολάου και Ελένης Πορφυρογένη στην Αγριά, έκανε τη μετάφραση του έργου, αποδίδοντας στα ελληνικά ένα αριστούργημα της κλασικής μουσικής.
Το συγκεκριμένο έργο είναι το τρίτο κατά σειρά του Γιάνατσεκ που μετέφρασε. Η συνεργασία της πάντοτε δραστήριας προέδρου του «Πορφυρογένειου» Ιδρύματος με τη Λυρική Σκηνή χρονολογείται εδώ και τρία χρόνια. Με εφόδιο τις σπουδές της στην ιταλική, γαλλική και τσεχική Γλώσσα και Λογοτεχνία, ασχολείται με τη λογοτεχνική μετάφραση, παράλληλα με τα καθήκοντά της ως μεταφράστρια στο υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας.

Με αφορμή τη «Γενούφα» η κ. Κατερίνα Πορφυρογένη, μίλησε για το έργο που θα παρουσιαστεί τον Οκτώβριο, σε μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού και σκηνοθεσία της Γερμανίδας Νίκολα Ράαμπ, η οποία θεωρείται από τις πιο σημαντικέςσκηνοθέτριες στην Ευρώπη. «Χαίρομαι που μου δόθηκε η ευκαιρία, γιατί ο Λέος Γιάνατσεκ ανήκει στην τριανδρία των σπουδαιότερων Τσέχων συνθετών, που συμπληρώνουν ο Μπέντριχ Σμέτανα και ο Αντονίν Ντβόρζακ. Η επιλογή της ΕθνικήςΛυρικής Σκηνής να ανεβάσει και τρίτο έργο του, είναι μία τολμηρή, αλλά συνάμα όμορφη πρωτοβουλία», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Η πρώτη παραγωγήαφορούσε στην «Πονηρή αλεπουδίτσα», μία όπερα που ο Γιάνατσεκ ολοκλήρωσε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και ανέβηκε στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2015. Ακολούθησε η «Υπόθεση Μακρόπουλου», που έκανε πρεμιέρα τον Μάιο του 2018, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά. Είχα την τύχη να μεταφράσω το λιμπρέτο και στις τρεις. Το έκανα με μεγάλη χαρά. Με διευκόλυνε ότι οι σολίστ και η χορωδία της Λυρικής τραγουδούν στα τσεχικά κι εγώ έφτιαξα τους υπέρτιτλους που θα προβάλλονται κατά τη διάρκεια των παραστάσεων. Έχουμε άριστη συνεργασία με τον κ. Νίκο Δοντά, σύμβουλο της Λυρικής σε θέματα προγραμματισμού. Είναι μουσικολόγος και αρθρογραφεί παράλληλα στην «Καθημερινή». Εξαιρετικός κριτικός».

Για την πλοκή της υπόθεσης ανέφερε: «Πρόκειται για μία δραματική ιστορία βρεφοκτονίας. Διαδραματίζεται σ’ ένα χωριό της Μοραβίας πριν από ένα και πλέον αιώνα. Το λιμπρέτο είναι παρμένο από μία Τσέχα συγγραφέα, τη Γκαμπριέλα Πρεΐσσοβα και το θεατρικό «Η ψυχοκόρη της», που γράφτηκε το 1890. Ο Γιάνατσεκ περιγράφει το πώς εξελίσσεται το δράμα με τρόπο μοναδικό και μία ολότελα προσωπική μουσική γλώσσα». Κλείνοντας, η κ. Πορφυρογένη εξήρε την ποιητικότητα της γλώσσας του Γιάνατσεκ στη συγκεκριμένη όπερα: «Η «Γενούφα» ανέβηκε στο Μπρνο το 1904 για πρώτη φορά, όταν ο συνθέτης ήταν 50 ετών. Τότε το Μπρνο αποτελούσε πρωτεύουσα της Μοραβίας, όπου καταγόταν και ο Γιάνατσεκ. Γεννήθηκε στο πιο γνήσιο, το πιο αυθεντικό κομμάτι της Μοραβίας, το Χούκβαλντι. Η Μοραβία είχε μία ιδιαιτερότητα.

Για παράδειγμα στα έθιμα, ακόμη και στο γλωσσικό ιδίωμα. Πολλές φορές σκέφτομαι ότι αν ήταν νησί, θα μπορούσαμε να την παραβάλλουμε με την Κρήτη. Ο χαρακτήρας των ανθρώπων μοιάζει. Η καταγωγή του Γιάνατσεκ αποτυπώνεται στη «Γενούφα». Και το λιμπρέτο, δηλαδή το κείμενο της όπερας, φέρει στοιχεία αυτού του ιδιώματος, αν και ορισμένες φορές αυτό σε δυσκολεύει, δεν μπορείς να το αποδώσεις σε άλλη γλώσσα. Ωστόσο, το χαρακτηριστικό στοιχείο στο έργο του Γιάνατσεκ είναι ότι μελέτησε σε βάθος τη δημοτική μουσικής της Μοραβίας, μέχρι και την ομιλία των Μοραβών. Δεν έμεινε στην επιφάνεια κι αυτό του έδωσε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει έντεχνα όλα αυτά τα στοιχεία».