Μείωση νιτρικών στα παρακάρλια χωριά μόνο με πλήρη λειτουργία του ταμιευτήρα – Έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Τα νιτρικά «σκοτώνουν» την Κάρλα και η λειτουργία του ταμιευτήρα με την ολοκλήρωση του έργου θα αποτρέψουν τα δυσμενή φαινόμενα που θα επιβάλλει στο κλίμα της περιοχής και στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα η κλιματική αλλαγή. H παρουσία του ταμιευτήρα δεδομένου ότι υπάρχει υδραυλική επικοινωνία μεταξύ ταμιευτήρα και υδροφορέα θα αυξήσει τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων τοπικά που συνεπάγεται με τη μείωση της συγκέντρωσης των νιτρικών στις παρακάρλιες περιοχές.
Η λειτουργία του ταμιευτήρα στο σύνολό του για την κάλυψη περίπου 100.000 στρεμμάτων θα μειώσει τοπικά τη συγκέντρωση των νιτρικών αλάτων ακόμη και κάτω από τα 25 mg/l στις γύρω από τον ταμιευτήρα περιοχές. Όσον αφορά στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής η ποιοτική κατάσταση επιβαρύνεται καθώς παρατηρείται αύξηση της συγκέντρωσης των νιτρικών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα νιτρικά άλατα χαρακτηρίζονται ως συντηρητικοί ρύποι (κινούνται μαζί με το υπόγειο νερό χωρίς να μειώνεται η συγκέντρωσή τους) και ιδιαιτέρως ευκίνητοι στο νερό και η μείωση της κατείσδυσης των υπόγειων υδατικών συστημάτων εμποδίζει τη διάλυσή τους (εύκολα διαλυτοί ρύποι). Η συγκέντρωση νιτρικών στα υπόγεια υδατικά συστήματα εξαρτάται κυρίως από τον εμπλουτισμό που γίνεται μέσω της κατείσδυσης. Η συγκέντρωση των νιτρικών μπορεί να αυξηθεί λόγω της μείωσης της κατείσδυσης, ως αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής και της κλιματικής μεταβλητότητας.
Αντικείμενο έρευνας του υποψήφιου διδάκτορα του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας – Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων- Γιώργου Τζιάτζιου , ήταν η αποτίμηση και πρόβλεψη των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής στους Υπόγειους Υδατικούς Πόρους. Επιβλέπων καθηγητής ο Νικήτας Μυλόπουλος και στόχος της έρευνας ήταν η αποτίμηση της ποσότητας και η αξιολόγηση της ποιότητας του υπόγειου υδατικού συστήματος της λεκάνης απορροής της Κάρλας, το οποίο δέχεται διπλή επιβάρυνση τόσο από την αγροτική υπερ-εκμετάλλευση όσο και από την εκτεταμένη εφαρμογή αγροχημικών προϊόντων.
Σε ό,τι αφορά στην κλιματική αλλαγή παρουσιάζονται αποτελέσματα και από το ερευνητικό πρόγραμμα «Υδρομέντωρ» του εργαστηρίου Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων του τμήματος των Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Συντονιστής ήταν ο καθηγητής κ. Αθανάσιος Λουκάς ο καθηγητής κ. Νικήτας Μυλόπουλος ως επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, ο δρ. Λάμπρος Βασιλειάδης μέλος ΕΔΙΠ στο τμήμα Πολ. Μηχανικών (Υδρολόγος), ο δρ. Παντελής Σιδηρόπουλος μεταδιδακτορικός ερευνητής, και τέλος ο κ. Ιωάννης Τζαμπύρας και ο Γιώργος Τζιάτζιος ως υποψήφιοι διδάκτορες.
Η διερεύνηση της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης του υπόγειου υδατικού δυναμικού πραγματοποιήθηκε μέσω της μαθηματικής προσομοίωσης της υπόγειας ροής και της μαθηματικής προσομοίωσης της συναγωγής και διασποράς των νιτρικών στον υδροφορέα της λίμνης Κάρλας, εξετάζοντας διαφορετικά σενάρια διαχείρισης. Ο κώδικας Modflow χρησιμοποιείται για την προσομοίωση της υπόγειας ροής και o κώδικας MT3DMS για την προσομοίωση της ρύπανσης. Οι δύο κώδικες περιλαμβάνονται στο υπολογιστικό πακέτο του Groundwater Modeling System (GMS). Η μελέτη της ρύπανσης του υδροφορέα από νιτρικά πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο Δημοτικών Διαμερισμάτων. Η φόρτιση νιτρικών, η οποία διαφέρει εποχιακά, εφαρμόστηκε για κάθε τύπο καλλιέργειας και η έκπλυση νιτρικών υπολογίστηκε για κάθε καλλιέργεια με το αγρονομικό μοντέλο GIS-based Environmental Policy Integrated Climate model (GEPIC). Η έρευνα ολοκληρώνεται με την αξιολόγηση της ποσότητας και της ποιότητας των υπόγειων υδατικών πόρων, υπό την επίδραση της κλιματικής αλλαγής μέσω των SRES σεναρίων.
Το εφαρμοσμένο ολοκληρωμένο σύστημα προσομοίωσης επιφανειακών – υπόγειων υδάτων επισήμανε τη θετική συμβολή του ταμιευτήρα στην ποιότητα των υπόγειων υδάτων. Το μοντέλο μεταφοράς – διασποράς δείχνει ότι οι αυξανόμενες συγκεντρώσεις νιτρικών αλάτων στα υπόγεια ύδατα συσχετίζονται με τα ποσοστά εφαρμογής λιπασμάτων στη λεκάνη απορροής. Αντίστροφα, η παρουσία του ταμιευτήρα και η λειτουργία του νέου αρδευτικού δικτύου οδηγεί στη μείωση της συγκέντρωσης νιτρικών στα υπόγεια ύδατα.